ΜΙΧΑΗΛ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
ΤΟΣΙΤΣΑΣ (1787-1856) και ΕΛΕΝΗ ΤΟΣΙΤΣΑ
ΚΑΤΑΓΩΓΗ:
Ο Μιχαήλ Αναστασίου Τοσίτσας γεννήθηκε στο Μέτσοβο στις 3/1/1787.
Εκεί διδάχθηκε τα βασικά και μετά σπούδασε στη Θεσσαλονίκη όπου έμαθε και
την γουναρική τέχνη από τον πατέρα και αργότερα την άσκησε δημιουργώντας ένα
μικρό κεφάλαιο.
ΧΩΡΑ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ:
Το 1806 συνεργάστηκε με τα αδέρφια του και το 1820 πήγαν όλοι μαζί στην
Αλεξάνδρεια. Εκεί ο Μιχαήλ Αναστασίου Τοσίτσας οικοδόμησε σταδιακά μια
οικονομική αυτοκρατορία σε όλη τη Μεσόγειο και τη Ρωσία.
ΕΥΕΡΓΕΣΙΕΣ:
Στην Αλεξάνδρεια ο Τοσίτσας δεσπόζει στην Ελληνική κοινότητα δημιουργώντας
Νοσοκομεία, σχολεία και εκκλησίες και δαπανώντας τεράστια ποσά, πάνω από
1.000.000 χρυσές δραχμές.
Κατά την Επανάσταση ο Τοσίτσας κάνει εράνους και ενισχύει τον απελευθερωτικό
αγώνα με την βοήθεια της γυναίκας του ποικιλοτρόπως (απελευθέρωση Ελλήνων
της Πελοποννήσου, σκλάβων μετά την επιδρομή του Ιμπραήμ).
Μεγάλα ποσά στο Μέτσοβο και γενικά στην Ελλάδα
100.000 τάλιρα για τον εξοπλισμό του Πολυτεχνείου
20.000 για να πληρώνονται οι δάσκαλοι του Μετσόβου και για να αγοραστούν
βιβλία για τα φτωχά παιδία
3.000 τάλιρα για την Ελληνική Σχολή της Θεσσαλονίκης
196.000 αιγυπτιακά γρόσια για τα Ελληνικά σχολεία της Αλεξάνδρειας
2.000 τάλιρα για τους φτωχούς της πατρίδας του
από 500 στους ιερείς, στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και τις άλλες
εκκλησίες και μονές της
από 2.000 τάλιρα στο φτωχοκομείο της Αθήνας , στο πανεπιστήμιο, στο
νοσοκομείο, το Τυφλοκομείο, Αρσάκειο Οικοτροφείο και Οφθαλμιατρείο
10.000 για έργα οδοποιίας
Η γυναίκα του Ελένη Τοσίτσα συνέχισε το δύσκολο έργο του συζύγου της
και έδωσε:
60.000δρχ στο Αμαλίειο Ορφανοτροφείο
30.000 δρχ στην Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία για την ανέγερση Αλληλοδιδακτικού
Σχολείου
10.000 για τον καταρτισμό Πανεπιστημιακής Εθνοφυλακής
Αγόρασε και δώρισε τα οικόπεδα του Αρχαιολογικού Μουσείου και Εθνικού
Μετσοβείου Πολυτεχνείου
****************************** Από την
έκδοση του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών:
ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ ΚΑΙ ΔΩΡΗΤΕΣ
ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
Ά
1837 – 1944
διαβάζουμε τα εξής:
ΜΙΧΑΗΛ ΤΟΣΙΤΣΑΣ
(ΜΕΤΣΟΒΟ Ι787-AΘHΝΑ 4.11.1856)
Διαπρεπής έμπορος και Ευεργέτης του Ελληνικού Έθνους. Τα πρώτα του
γράμματα τα διδάχθηκε στη γενέτειρά του και συνέχισε τις εγκύκλιες σπουδές
του στη Θεσσαλονίκη (1897-1801). Αρχικά εργάστηκε ως μαθητευόμενος σε
εργαστήριο γουναρικών, αποκομίζοντας τα πρώτα του κεφάλαια τα οποία και
χρησιμοποίησε για εμπορικές δραστηριότητες. Από το 1806 ή το 1807 ανέλαβε τα
ηνία της οικογενειακής επιχείρησης από κοινού με τους αδελφούς του Νικόλαο,
Κωνσταντίνο και Θεόδωρο. Η ύφεση που παρατηρήθηκε στο εμπόριο -την πρώτη
δεκαπενταετία του 19ου αιώνα - λόγω του ηπειρωτικού αποκλεισμού της Γαλλίας
από τους Βρετανούς, τον ανάγκασε να επεκταθεί εμπορικά προς την Αίγυπτο.
Σύντομα η εμπορική επιχείρηση των αδελφών Τοσίτσα επεκτάθηκε με τη
λειτουργία καταστημάτων στη Μάλτα και το Λιβόρνο, υπό τη διεύθυνση των
αδελφών του. Ο ίδιος εγκαταστάθηκε από το 1820 στην Αλεξάνδρεια. Επίλεκτο
πλέον μέλος της ελληνικής παροικίας της πόλης, διατέλεσε πρόεδρός της, ενώ
παράλληλα αναδείχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους οικονομικούς
παράγοντες της Αιγύπτου. Διεύρυνε ακόμη περισσότερο την οικονομική και
κοινωνική του εμβέλεια, αποχτώντας τεράστιες εκτάσεις βαμβακοκαλλιέργειας,
καθώς και με τον διορισμό του ως γενικού επιτρόπου και διαχειριστή των
γαιοκτησιών του Μεχμέτ Αλή, με τον οποίο ανάπτυξε πολύ στενές εμπορικές και
φιλικές σχέσεις. Διατέλεσε πρώτος πρόξενος της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια
(1833-1853) και γενικός πρόξενος στην ίδια πόλη (1853-1854). Το 1854
εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου και παρέμεινε μέχρι τον θάνατό του.
Ο Μιχαήλ Τοσίτσας αφιέρωσε πολύ μεγάλα ποσά για εθνικούς,
πνευματικούς και φιλανθρωπικούς σκοπούς. Κατά τη διάρκεια του Αγώνα της
Ανεξαρτησίας διέθεσε χρήματα για την εξαγορά Ελλήνων αιχμαλώτων και την
αποστολή πολλών από αυτούς για σπουδές σε ευρωπαϊκές χώρες, φροντίζοντας
επιπλέον για την μετέπειτα αποκατάστασή τους. Ακόμη ανέλαβε την εκ θεμελίων
ανοικοδόμηση ενός Παρθεναγωγείου, ενός Αλληλοδιδακτικού και ενός Ελληνικού
σχολείου (Τοσιτζαίαι Σχολαί) στην Αλεξάνδρεια, προικοδοτώντας αυτά επιπλέον
με τα αναγκαία κεφάλαια συντήρησης και πρόσληψης διδακτικού προσωπικού,
αγόρασε αντί 80.000 ταλίρων οικόπεδο για την ανέγερση μεγαλοπρεπούς ναού
(Ευαγγελτστρίας) στην Αλεξάνδρεια, συμμετέχοντας οικονομικά στην κατασκευή
του το 1847, αγόρασε επίσης για τις ανάγκες της ελληνικής κοινότητας της
πόλης Νεκροταφείο και ανακαίνισε το Νοσοκομείο, το οποίο είχε οικοδομηθεί
προηγουμένως με δωρεά του αδελφού του Θεοδώρου. Το σύνολο του ποσού που
διέθεσε ξεπέρασε το 1.000.000 δραχμές.
Οι ευεργεσίες του όμως επεκτάθηκαν τόσο στην ιδιαίτερη πατρίδα του
όσο και στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος. Συγκεκριμένα, κληροδότησε σημαντικό
μέρος της περιουσίας του για την πολιτισμική, εκπαιδευτική και οικονομική
ευμάρεια του Μετσόβου, μεγάλο ποσό στο Ελληνικό Σχολείο της Θεσσαλονίκης,
δέκα χιλιάδες (10.000) τάλιρα για τον εξωραϊσμό δρόμων και πλατειών στο
κέντρο της Αθήνας, εκατό χιλιάδες (100.000) γαλλικά φράγκα για το Εθνικόν
Μετσόβιον Πολυτεχνείον. Το 1840 εξάλλου προσέφερε το ποσό των έξι χιλιάδων
(6.000) δραχμών για την ανέγερση του ιστορικού κτηρίου του Πανεπιστημίου
Αθηνών. Το 1854-1855 δώρισε στο Ίδρυμα «μούμιαν καλώς τετηρημένην», η οποία
εναποτέθηκε στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Με τη διαθήκη του, επιπλέον, που
συντάχθηκε το 1855, δώρισε στο Εθνικό Πανεπιστήμιο το ποσό των δύο χιλιάδων
(2.000) ταλίρων. Αποδέκτες των δωρεών του τέλος, υπήρξαν και το Αμαλίειο
Ορφανοτροφείο, το Οφθαλμιατρείο, η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία (Αρσάκειο) και
διάφορα νοσοκομεία. Ανάλογη δραστηριότητα επέδειξε και η σύζυγός του Ελένη
(Μέτσοβο 1795-Αθήνα 1866).