Έκθεση
Ζωγραφικής του Καλλιτέχνη
Σταύρου Μπαλτογιάννη
ΧΩΡΙΣ ΜΟΝΤΕΛΟ
Μουσείο Μπενάκη
Κουμπάρη 1
Εγκαίνια Τρίτη 15 Σεπτεμβρίου 2009 ώρα 8.00 μ.μ.
Ο
Νίκος Κούνδουρος, προλογίζει μ’ αυτό το κείμενο
τον
κατάλογο της έκθεσης ΧΩΡΙΣ ΜΟΝΤΕΛΟ
Ο Σταύρος Μπαλτογιάννης
φωτ: Μαίρη Κολιού
Γεννήθηκε ζωγράφος, δεν έγινε. Όσα και ότι βλέπουμε εδώ
σήμερα, οι μικρές και οι μεγάλες ζωγραφιές του έγιναν
πριν ακόμα γεννηθεί. Και όταν γεννήθηκε τις βρήκε να τον
περιμένουν. Μια υπογραφή έλειπε, κι αυτή άργησε να μπει,
εκεί, στην κάτω δεξιά άκρη της ζωγραφιάς. Έτσι
καταλάβαμε πως ο ζωγράφος γεννήθηκε το 1929 και κανένας
δεν τον είχε ρωτήσει, το ίδιο και όταν έγινε χριστιανός
ορθόδοξος και πάλι δεν τον ρώτησε κανένας. Αυτά τα 'μάθε
αργότερα, όταν χρειάστηκε να μάθει να γράφει και να
διαβάζει, τεσσάρων χρονών θα 'τανε τότε που κατάλαβε τι
του φορτώσανε στην τρυφερή κι αδύναμη πλάτη του. Και εγώ
τόσος ήμουνα άμα με κάνανε χριστιανό και λένε πως
τραβούσα τα γένια του παπά γιατί φοβόμουνα τα ξόρκια και
τα μουρμουρητά του ψάλτη και το νερό που περίμενε να με
ρουφήξει, γιατί η μπακιρένια κολυμπήθρα δεν είχε πάτο,
έτσι μου φάνηκε τότε μα και τώρα το ίδιο νομίζω. Τα άλλα
τα έμαθα αργότερα. Πως άμα δεν γράψεις στο κάτω δεξί
μέρος της ζωγραφιάς τ' όνομα σου δεν είσαι τίποτα.
Έγραψε λοιπόν τ' όνομα του εκεί που γράφουν όλοι και τον
λένε Σταύρο Μπαλτογιάννη κι από πάνω, στο ξύλο ή στο
χαρτί ή όπου αλλού είχε άσπρο και προσμονή είναι η
ζωγραφιά. Οι ζωγραφιές. Και η μια μοιάζει να 'χει
γεννηθεί μέσα από την άλλη και αυτή γέννησε ακόμα μια
άλλη και είναι οι ζωγραφιές του οι πολλές μια μονάχα.
Και εγώ είμαι μόνος μου και τις κοιτώ, που είναι μία και
είναι πολλές και δε χορταίνω να τις βλέπω και να
στριφογυρνώ σα χαμένος μέσα στα σχήματα και στα χρώματα
και στα μισόκλειστα μάτια των πολλών γυναικών που είναι
μία, και τα κορμιά που είναι ένα κορμί με χίλιες
καμπύλες πολλαπλασιασμένες από τη λαιμαργία του ζωγράφου
που κι αυτός είναι ένας και δεν χρειάζεται να ψάχνω στην
κάτω δεξιά γωνία της ζωγραφιάς για να αναγνωρίσω τον
Σταύρο Μπαλτογιάννη μέσα από τα κορμιά των κοριτσιών,
λαχταριστά και ποθητά και όμορφα, με τα καλαμένια
δάχτυλα και τα προκλητικά γυμνά πόδια και τα τρυφερά
βλέμματα που σε κοιτάνε και μαζί κοιτάνε κάπου αλλού ή
δεν κοιτάνε πουθενά, κοιτάνε μέσα τους και εσύ είσαι
ξένος. Σα να βλέπεις τα γυμνά κορίτσια μέσα από την
κλειδαρότρυπα ενός τοίχου. Όμως οι ζωγραφιές είναι του
ζωγράφου, δικές του είναι και οι καμπύλες στα μισόγυμνα
κορμιά των κοριτσιών και στα μυστηριακά σκοτεινά τοπία
τα γεμάτα από Ελλάδα και Αιγαίο, τυλιγμένα όλα σε
διάφανα πέπλα, άνθρωποι και τοπία το ίδιο. Προσέχω τις
δύο σκούρες βούλες στην άκρη στο στόμα των κοριτσιών του
που κουβαλάνε τη θλίψη όλου του προσώπου και όλου του
κορμιού. Και ξεχύνεται η θλίψη σ' όλες τις ζωγραφιές και
λέω πως θα ναι του ζωγράφου ο πόνος, οι μικρές σκούρες
βούλες στην άκρη των χειλιών. Φεύγω και οι ζωγραφιές θα
με πάρουν από πίσω μέχρι να θυμώσω, να τις πετάξω από
πάνω μου, να λευτερωθώ. Κράτα για σένα τις ζωγραφιές σου
ζωγράφε και τον πόνο τους, όσος είναι δικός τους και
όσος είναι δικός σου. Φεύγω μα ξέρω πως θα ξανάρθω γιατί
οι ζωγραφιές σου θα με κυνηγάνε να σκεπάσουν τις δικές
μου ζωγραφιές, που δεν έχουν ούτε τελάρο, ούτε ξύλο,
ούτε πανί, ούτε χρώματα ζυμωμένα με λιωμένο κερί και
μαγικές συνταγές νερού, πρώτη ύλη του ζωγράφου, του
αλχημιστή, του μάγου, του ασκητή του εαυτού του και της
ζωγραφικής του.
Φωτογραφίες έργων του καλλιτέχνη που μας έστειλε η Μαίρη
Κολιού
Ακολουθούν VIDEO από την ημέρα των
εγκαινίων ανεβασμένα στο
YouTube
Σημείωμα σύνταξης: Για να δείτε
χωρίς διακοπές τα παρακάτω video, περιμένετε να φορτωθεί αρκετά
(κόκκινη ανοιχτόχρωμη γραμμή), πατώντας την παύση (ΙΙ).
Πατώντας το εικονίδιο HQ
→ Watch in high quality
έχουμε καλλίτερη εικόνα. Βρίσκεται κάτω δεξιά της προβολής, δίπλα
στον ήχο. Μπορείτε επίσης να δείτε το video σε ολόκληρη την οθόνη,
πατώντας το αντίστοιχο εικονίδιο, κάτω δεξιά της προβολής.
Έργο του Καλλιτέχνη
Η Πρόσκληση της έκθεσης
