Δημήτρη Βλαχοπάνου

Ισαάκ Μιζάν – αριθμός βραχίονα 182641

εκδόσεις Άπειρος Χώρα

Παρουσίαση στο Πνευματικό Κέντρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών

Τρίτη 21 Μαρτίου 2017

Τη Τρίτη 21 Μαρτίου 2017, Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού, έγινε η παρουσίαση του βιβλίου «Ισαάκ Μιζάν – αριθμός βραχίονα 182641», του Ηπειρώτη συγγραφέα Δημήτρη Βλαχοπάνου, στο Πνευματικό Κέντρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών, Βησσαρίωνος 9 και Σίνα, Αθήνα

 

Την Τρίτη, 21 Μαρτίου 2017, έγινε εκδήλωση στο κατάμεστο Πνευματικό Κέντρο της Ι.Κ. Αθηνών για την παρουσίαση του βιβλίου του Δημήτρη Χρ. Βλαχοπάνου «Ισαάκ Μιζάν, Αριθμός βραχίονα 182641», η οποία διοργανώθηκε από το ΚΙΣΕ και την Ι.Κ. Αθηνών. Το βιβλίο, που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 2016 από τις εκδόσεις «Άπειρος Χώρα», με επίμετρο της ιστορικού Άννας-Μαρίας Δρουμπούκη, είναι μια μυθιστορηματική αφήγηση της ζωής του Ισαάκ Μιζάν, του ομήρου με αριθμό βραχίονα  182641 του στρατοπέδου του Άουσβιτς. Το βιβλίο αποτυπώνει με τρόπο οξύ και διεισδυτικό την ζωή του Ισαάκ Μιζάν, εμβληματικής μορφής της «εποχής του μάρτυρα», που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Άρτα, εκτοπίσθηκε με όλη την οικογένειά του στο κολαστήριο του Άουσβιτς, επιβίωσε της καταστροφής και επέστρεψε, μόνος επιζών από μια ευρεία οικογένεια, στην ερημιά της εμφυλιακής και μετεμφυλιακής Ελλάδας.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με την προβολή βίντεo, υπό την μουσική υπόκρουση τμήματος του έργου «Η μπαλάντα του Μαουτχάουζεν» του Ιάκωβου Καμπανέλλη και του Μίκη Θεοδωράκη, με αποσπάσματα από συνεντεύξεις του Ισαάκ Μιζάν, τα οποία συνοδεύονταν από φωτογραφικό υλικό της οικογένειάς του.

 

Στην εκδήλωση, την οποία προλόγισε και συντόνισε ο δημοσιογράφος και συγγραφέας  Θωμάς Σίδερης, μίλησαν: ο καθηγητής Μωυσής Ελισάφ, ο γενικός γραμματέας του ΚΙΣΕ και πρόεδρος της Ι.Κ. Ιωαννίνων, ο Μίνως Μωυσής, πρόεδρος της Ι.Κ. Αθηνών, ο Γιάννης Μπαλάφας, Υφυπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής και ο συγγραφέας του βιβλίου, Δημήτρης Βλαχοπάνος, ενώ, στο τέλος της εκδήλωσης ο ίδιος ο Ισαάκ Μιζάν, ο οποίος τίμησε με την παρουσία του την εκδήλωση, έκανε την ακόμη μεγαλύτερη τιμή στους παρευρισκόμενους να μιλήσει, όχι για να ξαναζήσει την πιο τραγική στιγμή της ζωής του, αλλά για να αναφερθεί στη δράση που έχει αναλάβει τα τελευταία χρόνια, κάνοντας διαλέξεις για το Ολοκαύτωμα σε Σχολεία.

Όπως, πολύ εύστοχα είπε ο Μωυσής Ελισάφ, «ο συγγραφέας του βιβλίου αφηγείται τη ζωή του Ισαάκ Μιζάν μέσα στο θάνατο, τη δική του μοναδική μαρτυρία στο Άουσβιτς-Μπιρκενάου, το «ζοφερό αίνιγμα» κατά τον Αμερί, τη «μαύρη τρύπα του πολιτισμού» κατά τον Πρίμο Λέβι, το «σημείο μηδέν» κατά τον Ίμρε Κέρτις, αλλά και στα άλλα στρατόπεδα εκμηδένισης, εκεί όπου το απροσμάχητο τείχος ανάμεσα στον άνθρωπο και τον μη άνθρωπο είχε βάναυσα, ίσως οριστικά για το υπόλοιπο της ανθρώπινης ιστορίας, διαρραγεί». Ο Μίνως Μωυσής τόνισε την ευρηματικότητα του συγγραφέα, ο οποίος επιχειρεί κάτι πρωτότυπο, να περιγράψει την ζωή του ήρωά του πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από το Ολοκαύτωμα μέσα από την αφήγηση του Τζάκου Μιζάν. Επίσης μίλησε για την κοινότητα της Άρτας, μέσα από προσωπικά βιώματα, κάνοντας ένα νοερό ταξίδι σε μια πόλη με αστικό πολιτισμό, σεβασμό και ανεκτικότητα, η οποία όμως, όπως και σχεδόν όλες οι ελληνικές πόλεις, δεν μπόρεσε να σώσει τους Εβραίους της.

 

Ο Γιάννης Μπαλάφας, αφού μίλησε γενικά για το Ολοκαύτωμα, αναφέρθηκε στην δύσκολη επιστροφή στην Ελλάδα του Εμφυλίου, στη σιωπή για το Ολοκαύτωμα και ολοκλήρωσε αναφέροντας στίχους από το ποίημα του Ιάκωβου Καμπανέλλη Μαουτχάουζεν.

Στη συνέχεια και ο συγγραφέας, όπως φαίνεται και στο έργο του, στο οποίο διαχειρίζεται με ξεκάθαρο τρόπο τα τεράστια προβλήματα που αντιμετώπισαν οι ελάχιστοι επιζώντες όταν επέστρεψαν στα σπίτια τους, τα λεηλατημένα και καταπατημένα, μίλησε ξεκάθαρα για αυτό το ένοχο κενό που επιβιώνει ακόμη και σήμερα στις συζητήσεις για τα εγκλήματα πολέμου στην Ελλάδα, σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο, αναφερόμενος και στο παράδειγμα της σφαγής του Κομμένου της Άρτας. Στις συζητήσεις για τα χωριά που έκαψαν οι ναζί, για τους ανθρώπους που σκότωσαν, σπάνια συμπεριλαμβάνονται οι Έλληνες Εβραίοι που εκτοπίστηκαν στα στρατόπεδα του θανάτου και εξοντώθηκαν μαζικά. Σαν να μην αποτελούν κομμάτι της τοπικής ιστορίας, κομμάτι σημαντικό και αναπόσπαστο της ιστορίας της Ελλάδας.

Και η ίδια η  σιωπή των επιζώντων κράτησε μέχρι την δεκαετία του 1990. Σε αυτή την σιωπή, απόρροια όχι μόνο της απώθησης της μνήμης, αλλά και της βαθιάς ανθρώπινης ανάγκης ότι η ζωή έπρεπε να συνεχιστεί, συνέτεινε και το γεγονός ότι τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, οι διηγήσεις για την φρίκη του Ολοκαυτώματος, για το τι είναι ικανός να κάνει ο άνθρωπος στον άνθρωπο, δεν γίνονταν πιστευτές. Η σιωπή αυτή, ακόμη και όταν αφορά την ενοχή των Ελλήνων χριστιανών, έχει αρχίσει τα τελευταία χρόνια, δειλά δειλά, να σπάει. Κινούμενος από την ανάγκη του να μην σιωπά και από την βαθειά του αγωνία να μάθουν τα νέα παιδιά, να μην ξεχαστεί η ιστορία, να μην αλλοιωθεί η αλήθεια, ο Ισαάκ Μιζάν επισκέπτεται τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα σχολεία και πανεπιστήμια για να αφηγηθεί την ιστορία των Ελλήνων Εβραίων μέσα από την δική του προσωπική ιστορία, διαδικασία εξαιρετικά επίπονη, αλλά ιστορικά και προσωπικά ανεκτίμητη.

Στην εκδήλωση παρέστησαν μεταξύ άλλων, οι βουλευτές, Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, Γιάννης Στέφος, Γιάννης Καραγιάννης, Βασίλης Τσίρκας από τον ΣΥΡΙΖΑ και Κώστας Καραγκούνης από τη Ν.Δ.. Την Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδος, εκπροσώπησε ο Αντιπρόεδρος της, Κώστας Κωνής.

Δημήτρης Βλαχοπάνος

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άπειρος Χώρα το μυθιστόρημα του Δημήτρη Βλαχοπάνου  «Ισαάκ Μιζάν – αριθμός βραχίονα 182641». Το βιβλίο ιστορεί την τραγική πορεία του τελευταίου Εβραίου της Άρτας Ισαάκ Μιζάν από τη γενέτειρά του στα στρατόπεδα ομήρων του Άουσβιτς – Μπιρκενάου, Μπέργκεν – Μπέλζεν κλπ. Μέσα, ωστόσο, από την περιπέτεια του ήρωα του αφηγήματος και μαζί του των Εβραίων της Άρτας αναδεικνύεται το εφιαλτικό οδοιπορικό των Εβραίων της χώρας μας, ιδίως όμως των Ιωαννίνων, της Πρέβεζας, της Κέρκυρας, της Θεσσαλονίκης κλπ. Αναδεικνύεται ταυτόχρονα και μια πλευρά της τοπικής ιστορίας, αρκετά ενδιαφέρουσα και αρκετά υποτιμημένη, ωστόσο.  

Ο Ισαάκ Μιζάν γεννήθηκε στην Άρτα το 1927, όπου και έζησε ως το 1961. Ήταν το τελευταίο από τα έξι παιδιά της οικογένειας Ιωσήφ και Ανέτας Μιζάν. Το Μάρτη του 1944 συνελήφθη μαζί με άλλους 351 Εβραίους της Άρτας και μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο Άουσβιτς – Μπιρκενάου, όπου γνώρισε το φρικτό πρόσωπο της  ναζιστικής κτηνωδίας. Στη συνέχεια πήρε το δρόμο για άλλα στρατόπεδα στο εσωτερικό της Γερμανίας, για να καταλήξει στο Μπέργκεν – Μπέλζεν. Ανήκει στους ελάχιστους επιζήσαντες. Επέστρεψε στην Ελλάδα και στην Άρτα  τον Αύγουστο του 1945. Από τα δώδεκα μέλη της οικογένειας Μιζάν που «ταξίδεψαν» για το Άουσβιτς – Μπιρκενάου σώθηκαν και επέστρεψαν μόνο τρεις. Ο Ισαάκ Μιζάν ζει σήμερα στην Άνω Γλυφάδα.

Η ιστορία του, μέρος της ιστορίας εκατομμυρίων ομήρων Εβραίων, οι οποίοι μαρτύρησαν και εξοντώθηκαν μέσα στα εργοστάσια της κτηνωδίας και του θανάτου που επινόησε και έστησε το ναζιστικό χιτλερικό κράτος της Γερμανίας, είναι ένας ζωντανός καθρέφτης του νεότερου κόσμου. Με πολλαπλές αναγνώσεις και ποικίλα μηνύματα. Μα πάνω απ’ όλα με την ακαταμάχητη ανάγκη να κρατάμε όρθια την ψυχή μας μέσα στους φοβερούς κατακλυσμούς της σύγχρονης εποχής, ανασύροντας και ανεβάζοντας στο υψηλότερο σκαλοπάτι την αξία του ανθρώπου. Του ανθρώπου που άντεξε την ακραία βία και τη φρίκη του άλλου ανθρώπου, του ανθρώπου κτήνους.