Φώτης Ι. Μήτσης

«ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ» Απόηχος μιας Ζωής

Επτά θεματικές ενότητες «εκδόσεις Παρισιάνου» 2017

 

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Το «Ανθολόγιο από τον απόηχο της ζωής μου» από πλευράς περιεχομένου επιλεκτικά παρουσιάζει συμβάντα, γεγονότα, κείμενα, αλλά και πτυχές από το έργο της ενεργούς διαδρομής μου, παράλληλα και πέρα από το αυστηρά οριοθετημένο πλαίσιο της επιστήμης που διακόνησα και των διδακτικών μου καθηκόντων.

Είναι ένας απολογισμός ζωής και μια κατάθεση ψυχής απ’ όσα έζησα κι έδωσα, αλλά κι απ’ όσα πήρα σε ηθικές απολαβές κι ικανοποιήσεις· ποτέ δεν ξεχνώ τις ξεχωριστές στιγμές που έζησα σε εκδηλώσεις και διακρίσεις, που σε κάποιες απ’ αυτές ένιωθα ότι το μέγεθός τους με ξεπερνάει· και που με έκαναν να πιστέψω ότι, δεν σταμάτησαν να υπάρχουν ακόμα άνθρωποι με ήθος και μεγαλοσύνη.

Δεν μπορώ ακόμα να ξεχάσω όλες εκείνες τις άυλες απολαβές που είναι το «αντίδωρο» της προσφοράς στις ανθρώπινες σχέσεις, στην καθημερινότητα της ζωής, στη φιλία και ιδιαίτερα στην εκτέλεση της αποστολής μου ως δασκάλου.

Πολλές φορές αληθινά, διερωτήθηκα, γιατί να μην αξίζει να ζει κανείς και μόνο για να του θυμίζει το καθένα απ’ αυτά.

 

Το Ανθολόγιο καλύπτει πτυχές εθνικού, κοινωνικού και πολιτιστικού περιεχομένου, με δραστηριότητες και γεγονότα από το χρονολόγιο της ζωής μου, τα οποία και επέδρασαν σ’ αυτή· έτσι δεν παύει να περιέχει ένα μέρος από την αυτοβιογραφία μου.

Στις σελίδες του, επελέγησαν κι αποτυπώθηκαν ολοκληρωμένα ή σε αποσπάσματα ομιλίες, αντιφωνήσεις, δημοσιεύματα, παρεμβάσεις, εισηγήσεις, προτάσεις, επιστολές κ.ά., ταξινομημένα όλα σε Θεματικές Ενότητες.

Θεώρησα ότι έτσι θα ‘ταν καλύτερα όλα αυτά που υπάρχουν να μην παραμένουν σκόρπια ή στην αφάνεια, αλλά συγκεντρωμένα να μπορούν να παρουσιάσουν σαφέστερα και πειστικότερα το πέρασμά μου από τη ζωή· να αντέξουν στη διαδρομή του χρόνου και να εκφράζουν τις ιδέες μου, τους στοχασμούς, τα συναισθήματα και τους προβληματισμούς μου, μαζί με τα πιστεύω μου σε θεσμούς και σε αξίες ηθικές, αγνές και ανθρώπινες· που ήταν ταυτισμένες πάντοτε με την καταγωγή μου, όπως φαίνεται μέσα από το σύνολο των αναπολήσεων και των αναφορών μου και που με τόση αφοσίωση, πίστη και σεβασμό, αυτές τις αξίες προσπάθησα να  τις υπηρετήσω και να τις προστατεύσω.

Κι όλα αυτά ταυτισμένα με τις φιλοδοξίες μου, με γνώμονα πάντα να σταθμίζω μέχρι που αυτές μπορεί να φτάσουν, διατηρώντας την αξιοπρέπειά μου.

Με την ευκαιρία της παρουσίασης αυτού του Ανθολογίου, ένας πρόσθετος ακόμη λόγος είναι η επιθυμία μου, τερματίζοντας τον δημόσιο βίο μου, να εκφράσω τις ευχαριστίες μου και την ευγνωμοσύνη μου σ’ όλους όσοι συνεργάσθηκαν και στάθηκαν κοντά μου, σ’ αυτούς που με πίστεψαν και με βοήθησαν με συμβουλές, παροτρύνσεις αλλά και με τις επικρίσεις τους· και κρατώ πάντα με ζεστασιά στις αναμνήσεις, φιλίες μου και αδερφές ψυχές.

Είχα την ευτυχή συγκυρία σε πολλές περιπτώσεις να περιβάλλομαι από εκλεκτούς συνεργάτες, που μου συμπεριφέρθηκαν με αφοσίωση, με στήριξαν και με βοήθησαν να ανακαλύψω, ότι είναι μεγαλύτερη η χαρά να δίνω από τη χαρά να παίρνω.

Αλλά και να ανταποκριθώ σ’ όλους όσοι με τίμησαν με διακρίσεις, αξιολογώντας το έργο και την προσφορά μου. Δεν ήταν λίγες οι φορές που μέσα από τα όσα ειπώθηκαν κι άκουσα, βοηθήθηκα στην αυτογνωσία μου και για να αναλογίζομαι το παρελθόν και τις επιλογές μου.

Κάτι που ήθελα ακόμα να φανεί σ’ αυτή την προσπάθεια, είναι η συνέπεια, η συνειδησιακή ανεξαρτησία μου και η χωρίς φόβο και προκατάληψη ανταπόκριση στο έργο μου.

Υπηρέτησα σ’ όλες τις θεσμικές θέσεις ευθύνης, που ποτέ δεν αρνήθηκα να αναλάβω, ανιδιοτελώς και χωρίς υστεροβουλία· και για κάτι που ποτέ δεν μετάνιωσα, είναι ότι δεν δέχτηκα να ενταχθώ σε πολιτικά κόμματα και στην μαχόμενη πολιτική, παρά το γεγονός ότι μου έγιναν δελεαστικές προτάσεις και επίμονα καλέσματα. Δεν παρέμεινα όμως θεατής, αλλά με όλες μου τις πολιτικές ευαισθησίες, συμμετείχα ενεργά στην εθνική ζωή, ανένταχτος κομματικά κι ανοιχτός στην προσφορά αδιάκριτα, και πιστός στη δημιουργική αξία του διαλόγου, για το καλό του τόπου.

Ιδιαίτερα επίσης επιθυμώ να φανεί η προσήλωσή μου και η ανυστερόβουλη πρόθεσή μου για την προαγωγή και την ποιοτική και κοινωνική αναβάθμιση της Οδοντιατρικής επιστήμης που διακόνησα και των ακαδημαϊκών θεσμών που υπηρέτησα, προασπίζοντας αξίες όπως: η αμεροληψία, η αξιοκρατία, η δικαιοσύνη, η ανθρώπινη προσέγγιση· τις οποίες προσπάθησα να μην επισκιασθούν απ’ όποια ανθρώπινα λάθη και παραλείψεις, μη εξαιρουμένων και των δικών μου· κι έχω ήσυχη τη συνείδησή μου ότι έπραξα μέχρι τέλους το καθήκον μου για την προαγωγή της Σχολής μου και των θεσμών που υπηρέτησα.

Όλα αυτά κι άλλα πολλά ενδιαφέροντα, αναδύονται μέσα απ’ αυτές τις σελίδες, απ’ όσα είπα και έγραψα, αλλά κι απ’ αυτά που ειπώθηκαν κι άκουσα ή γράφτηκαν για μένα· και φυσικά μέσα σ’ αυτό το σύνολο «της απεικόνισης» δεν λείπουν οι αναμνήσεις κι οι αναφορές από τη γενέτειρά μου, που μου στάθηκε ζωοδότρα πηγή ανανέωσης για όλη τη ζωή μου. Κράτησα ότι μπορούσα, πολλά όμως, απ’ αυτά που θεωρούσα στην εφηβεία μου σημαντικά και φοβόμουν μήπως τα χάσω, τελικά δεν ήταν έτσι· μπόρεσα και τα ξεπέρασα.

 

Τα περιεχόμενα του Ανθολογίου ταξινομούνται σε επτά τεύχη με Θεματικές Ενότητες, με Εισαγωγικό Σημείωμα και Πρόλογο.

 

Ένα μεγάλο μέρος κατέχουν θέματα από την ακαδημαϊκή μου πορεία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, όπου πέρα από το διδακτικό μου έργο, οι ακαδημαϊκοί μου τίτλοι: η Καθηγεσία, η Κοσμητεία, η Πρυτανεία με βοήθησαν να υπηρετήσω το κοινωνικό σύνολο και το Έθνος, όπως επίσης αυτό έγινε και μέσα από διάφορους Κρατικούς ή μη οργανισμούς και υπηρεσίες.

Έτσι μου δόθηκε η ευκαιρία να προσφέρω, στους χώρους κυρίως της Ανώτατης Παιδείας και της Δημόσιας Υγείας –όπως ήταν λ.χ. η προεδρία μου στο μεγαλύτερο Νοσηλευτικό Ίδρυμα της χώρας στο Θεραπευτήριο ο Ευαγγελισμός– αλλά και με τη συμμετοχή μου στα κινήματα Ειρήνης και του Περιβάλλοντος, και τη συμβολή μου για την ενημέρωση στην πρόληψη της στοματική υγεία και την αγωγή της υγείας του πληθυσμού· και γενικότερα σε στόχους Εθνικούς, Πολιτισμικούς και Κοινωνικής πάλης.

 Η δημοσίευση κειμένων του «Ανθολογίου» από τη στιγμή που δημοσιοποιείται, είναι επιτρεπτή, εφόσον γίνεται αναφορά της πηγής προέλευσης και δεν έχει σκοπό το κέρδος.

 Από κάποιες εκτεταμένες ομιλίες ή δημοσιεύματα, παρατίθενται μόνο αποσπάσματα, με αναφορά στις πρωτότυπες πηγές που έχουν δημοσιευθεί, ενώ απ’ άλλες –περισσότερο εξειδικευμένες– αναφέρονται μόνο οι τίτλοι και οι πηγές απ’ όπου δημοσιεύθηκαν.

 Και κλείνω με μια ακόμα εξομολόγηση, γιατί δεν είναι και η πρώτη^[1] μου:

Όσο τα χρόνια διαβαίνουν κι η ζωή γέρνει στη δύση της, κι όσο η μοναξιά κι η απομόνωση μεγαλώνει από ανθρώπους μας και φίλους που φεύγουν κι από φιλίες που χάνονται, αναπολώντας κάποια από τα ρομαντικά όνειρα και τις αναμνήσεις των χρόνων που πέρασαν, νιώθεις ότι και τα ύστερα χρόνια, είναι κι αυτά όμορφα.

Έτσι, ισοζυγιάζοντας το χρόνο μπρος-πίσω, χωρίς πάντα να μπορεί όλα να τα ελέγχεις, προσπερνάς τις αναμνήσεις και τις εικόνες που έχεις ζήσει· και τότε, με δεδομένη την ύπαρξη της πνευματικής διαύγειας, μπορείς να κερδίζεις στη μάχη του μυαλού ενάντια στο ίδιο σου το σώμα· που ως «δεσμοφύλακας» σου έχει επιβάλει την «αιχμαλωσία», με τις αναπότρεπτες «εκφυλιστικές» επεξεργασίες και τη φθίνουσα φυσική κατάσταση από τις μειωμένες χρονικά αποδόσεις· και φυσικά όταν δεν παρεμβάλλονται άλλες σοβαρές ασθένειες του σώματος ή του μυαλού.

Προσωπικά, νιώθω μεγάλη ικανοποίηση και συγκίνηση μαζί, καθώς βρίσκω ότι σ’ αυτή τη μάχη μπορώ κρατώντας θωπευτικά τη γραφίδα σ’ αυτό μου το χέρι, να το κάνω να υπακούει στο κάλεσμα του νου, και να αποτυπώνει τις επιθυμίες του, πολεμώντας έτσι την αδράνεια και τη μοναξιά.

Είναι αυτό το ίδιο χέρι που μου στάθηκε «συνεργός» στο λειτούργημά μου για περισσότερο από μισό αιώνα, δίνοντας ανακούφιση στους ασθενείς μου από τον πόνο, και που χάρισε μαζί με την υγεία, το κάλλος και την ομορφιά με το χαμόγελο σε μύριους ανθρώπους που με εμπιστεύθηκαν· 

-     είναι το ίδιο χέρι, «βοηθός» μου στη συγγραφή, που ήταν πάντοτε για μένα μια ξεχωριστή ευχάριστη απασχόληση, γιατί πέρα από την ίδια τη δημιουργία, σε κάνει να εκφράζεσαι ελεύθερα και να επικοινωνείς αφήνοντας στο διάβα σου ίχνη^.

-     είναι αυτό το χέρι που στα δύσκολα νεανικά μου χρόνια της ξενόδουλης κατοχής (1941-1944), δούλεψε σκληρά για την επιβίωση, και

-     κράτησε στιβαρά το όπλο όταν χρειάσθηκε να πολεμήσει για αξίες κι ιδανικά κι ύψωσε τη γροθιά σ’ αγώνες και διεκδικήσεις^•

-     αλλά και που χάρισε χάδια θωπευτικά αγάπης κι ανθρώπινης παρηγοριάς…

Τώρα με ζωντανές αναμνήσεις κι οράματα και με ζεστή καρδιά, επιλέγει κι εκτελεί αυτή την ύστατη αποστολή· κι είναι μεγάλη η ικανοποίηση κι η παρηγοριά μου, γιατί έτσι παραμένουν αυθεντικές οι μαρτυρίες μου για τα όσα έγιναν, για ό,τι έδωσα και πήρα και για τα πιστεύω μου· για όλα όσα καλύπτουν τη ζωή και την πορεία μου κι άφησαν τα ίχνη από τις πατημασιές μου.

Δεν απέβλεψα ποτέ στην υστεροφημία· το μόνο που θα‘θελα είναι να μείνω, στη συνείδηση αυτών που με γνώρισαν, των μαθητών μου και της κοινωνίας, ως «κάποιος» που προσπάθησε να ζήσει με αξιοπρέπεια, έντιμα, ανέγγιχτος από κάθε ιδιοτέλεια, που δεν συμβιβάστηκε, δεν δείλιασε στον αγώνα της ζωής για τα πιστεύω του και δεν πίστεψε ποτέ ότι είναι αλάθητος· προσπάθησε να βοηθήσει συνανθρώπους του, πιστεύοντας ακράδαντα πως «η ανθρωπιά συνάδει και συμπορεύεται με την ομορφιά της ζωής».

Είμαι ευχαριστημένος, γιατί η ζωή με πλούτισε με συναρπαστικά χρόνια^• είναι τώρα δικό μου χρέος να πλουτίζω εγώ αυτά τα ύστερα χρόνια με ζωή....

 

Aθήνα, 2017       

Φ. Ι. ΜΗΤΣΗΣ      

Ευχαριστιεσ

Για να πάρει την τελική κι ολοκληρωμένη μορφή του αυτό το Ανθολόγιο από τον απόηχο μιας ζωής, με την Εισαγωγή και τον Πρόλογο και τις Επτά θεματικές Ενότητες, χρειάσθηκε η βοήθεια πολλών, στους οποίους οφείλω ευχαριστίες.

Το όλο έργο υπήρξε πολυσχιδές και δύσκολο· έδωσα ότι μπορούσα από τον καλύτερο εαυτό μου, ό,τι αξίζει σ’ ένα «Κύκνειο Άσμα».

 

Κύρια πηγή στάθηκε το πλούσιο αρχείο μου από πρακτικά, έγγραφα, επιστολές κι χρήσιμες πληροφορίες· όλα αυτά κυρίως τα όφειλα στην επιμέλεια και τη φροντίδα συνεργάτιδών μου που συγκεντρώθηκαν ιδιαίτερα από το Πανεπιστήμιο –Οδοντιατρική Σχολή, Σύγκλητο και Πρυτανεία– το Γ.Κ.Ν. «Ευαγγελισμός», αλλά και από τη Συμβουλευτική Επιτροπή της Commission (ΕΟΚ), το ΚΕΣΥ και τις διάφορες επιτροπές κυρίως του Υπουργείου Υγείας. Δεν αναφέρω ονόματα για όσους ή όσες θα ήθελα, που συνέβαλαν σ’ αυτό, γιατί υπάρχει ο φόβος να γίνουν παραλείψεις.

 

Στο στάδιο της συγγραφής δέχθηκα τη βοήθεια πολλών με εποικοδομητικές συζητήσεις, υποδείξεις και ενθαρρυντικές προτροπές και με παρατηρήσεις επί των κειμένων.

-     Ξεχωρίζω τη βοήθεια της Ανθούλας Διαμάντη-Κηπιώτη, η οποία πέρα της γενικής συμπαράστασης στην όλη διαδρομή μου και στην προσπάθειά μου αυτή, σε κάποια από τα κείμενα του «Ανθολογίου», με τη διεισδυτική της ματιά και τις εποικοδομητικές της παρατηρήσεις, με βοήθησε σημαντικά.

-     Η Εύη μου η οποία στάθηκε ενθαρρυντικά κοντά μου και με βοήθησε αναγιγνώσκοντας κάποια κείμενα με εύστοχες διακριτικά παρατηρήσεις.

-     Ιδιαίτερα για την εμφάνιση της Πέμπτης (5ης) Ενότητας η οποία αναφέρεται στον «Ευαγγελισμό» σημαντική ήταν η βοήθεια που δέχθηκα από:

-        Τον καθηγητή – Ακαδημαϊκό Χαράλαμπο Ρούσσο, Διευθυντή της Πανεπιστημιακής Κλινικής Εντατικής Θεραπείας του Ευαγγελισμού, εκ των στενών συνεργατών μου στα χρόνια της Προεδρίας μου· τον ευχαριστώ εγκάρδια για τη βοήθειά του, στην ολοκλήρωση αυτού του κεφαλαίου της Ενότητας, για τον Ευαγγελισμό, με τις διακριτικές παρατηρήσεις και υποδείξεις του και για την προστασία μου από αποφυγή λαθών και παραλείψεων, σε κάποια ουσιαστικά κείμενα· αλλά και στην όλη ενθάρρυνση για την προσπάθειά μου αυτή και τον ευχαριστώ και για τα όσα είπε κι έγραψε για μένα και το έργο μου.

-        Τον Κώστα Ζαχόπουλο, αρχιτέκτονα, μέλος του Δ.Σ. του «Ευαγγελισμού», επί πολλά χρόνια συνεργάτη μου και ένθερμο υποστηρικτή του έργου μας, που μου έκανε ωφέλιμες παρατηρήσεις σε κάποια κείμενα.

-        Αλλά και την Γεωργία Κανέλλου, γραμματέα του Δ.Σ. του Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός», η οποία πέρα από την πολυετή στο ίδρυμα συνεργασία μας, δεν είναι λίγες οι φορές που κατά τη διάρκεια της συγγραφής χρειάσθηκα τη βοήθειά της για επιβεβαίωση ή ανανέωση πληροφοριών.

 

Σε ότι αφορά την εκδοτική διαδικασία, ευχαριστώ όλους που συμμετείχαν και βοήθησαν και συνέβαλαν για την τελική εμφάνιση του έργου:

-     Πολύτιμη υπήρξε η συνεργασία μου με την Σοφία Μαστραντώνη, τόσο για τη δακτυλογράφηση όσο και για την επιμελημένη παρουσίαση των κειμένων, η οποία έγινε και με συνεργασία ιδιαίτερα του Εκδ. οίκου Παρισιάνου.

-     Την Ευγενία Λαγού, Δρ Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Φιλοσοφικής Σχολής για την επιμέλεια κειμένων και την προστασία από ορθογραφικά –και όχι μόνο– λάθη.

-     Τέλος ευχαριστώ τις «ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ Α.Ε.» κι ιδιαίτερα τη Μαργαρίτα Παπαηλιού-Παρισιάνου, όχι μόνο για τη μακρόχρονη συνεργασία μας, αλλά και για την εποικοδομητική συζήτηση, τις υποδείξεις και ιδέες για την όλη εμφάνιση του «ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΥ» και την ολοκλήρωση της έκδοσής του.