Μέδουσα | Ζωγραφιά: Κωστής Καζαμιάκης

Άρθρο του Κωστή Καζαμιάκη

«Τρυφερό φιλί της Μέδουσας»

Το 14ο από τα 18 διηγήματα του τελευταίου βιβλίου του Απόστολου Παλιεράκη,

« Στα βιβλία όλα μιλάνε», εκδόσεις Κουκίδα, Αθήνα 2025

Θαλής ο Μιλήσιος: Σοφώτατον χρόνος· ανευρίσκει γαρ πάντα.

Αισχύλος, Προμηθεύς Δεσμώτης: Εκδιδάσκει πάνθ’ ο γηράσκων χρόνος. 


Κωστής Καζαμιάκης
  
Η αρχή του διηγήματος «Τρυφερό φιλί της Μέδουσας»:

Ταξιδεύει περπατώντας, άλλοτε σαν θαυμαστής των τόπων που τον φιλοξενούν κι άλλοτε κυνηγημένος. Τον ορίζουν οι εικόνες, τα αισθήματα και ο χρόνος. Ποιος χρόνος; Ο χρόνος των εικόνων και των αισθημάτων. Τα πιο μακρινά και ριψοκίνδυνα ταξίδια του τα έχει κάνει με τα πόδια, υπό το κράτος ακραίων αισθημάτων, άκρατης αισιοδοξίας ή αδιέξοδης απελπισίας.o:p>

Ο χρόνος, οι εικόνες και τα αισθήματα συνδέονται πολλαπλώς,  καθώς ο χρόνος είναι το πλαίσιο στο οποίο βιώνουμε και  ενστερνιζόμαστε στιγμές.  Οι εικόνες, είτε προέρχονται από ζωγραφιές, φωτογραφίες ή αναμνήσεις, συχνά συνδέονται με συναισθήματα τα οποία  διαμορφώνονται από τις εμπειρίες μας στον χρόνο. Μια φωτογραφία μπορεί να μας μεταφέρει πίσω σε μια συγκεκριμένη στιγμή, γεμάτη συναισθήματα που βιώσαμε τότε, χαρά, λύπη, νοσταλγία, ενθουσιασμό. Ο χρόνος λειτουργεί ως ένας  καταλύτης που, με το πέρασμα του, μπορεί να ενισχύσει ή να εξασθενίσει αυτά τα συναισθήματα. Από την άλλη πλευρά, τα συναισθήματα επηρεάζουν τον τρόπο που θυμόμαστε τον χρόνο ή τις στιγμές που ζήσαμε. Όταν είμαστε χαρούμενοι, ο χρόνος φαίνεται να περνά γρήγορα, ενώ όταν βρισκόμαστε σε δύσκολες καταστάσεις, μπορεί να νιώθουμε ότι ο χρόνος κυλά αργά. Η σύνδεση αυτή μπορεί να είναι προσωπική και να διαφέρει από άτομο σε άτομο.

Η εικόνα της Μέδουσας είναι πλήρης από σύμβολα και σημασίες που συνδέονται με την αρχαία ελληνική μυθολογία, την ομορφιά, την αποτροπή,  τη δύναμη, τον φόβο, την τιμωρία..  Αν θυμηθείς την εικόνα της Μέδουσας, μπορεί να ξυπνήσεις διάφορα συναισθήματα και σκέψεις, αναλόγως πώς συνδέεται αυτή η εικόνα με τη δική σου ζωή και τις εμπειρίες σου. Η Μέδουσα, στην ελληνική μυθολογία, ήταν μια πανέμορφη νέα κοπέλα που μετά την παραμόρφωση της σε τέρας, είχε τη δύναμη να μεταμορφώνει  όποιον την κοιτούσε σε πέτρα. Στην πιο γνωστή εκδοχή του μύθου, η Μέδουσα ήταν μια όμορφη νέα Γοργόνα που καταραμένη από τη θεά Αθηνά, έγινε τέρας που προκαλούσε φόβο και τρόμο. Η εικόνα της Μέδουσας μπορεί να συνδέεται με συναισθήματα φόβου, καθώς το βλέμμα της μπορεί να προκαλέσει αφανισμό, κάτι που υπογραμμίζει τη δύναμη του αδύνατου ή του μη ελεγχόμενου. Μπορεί να θυμίζει το πώς αντιμετωπίζουμε τα αρνητικά συναισθήματα ή τους φόβους μας και τις συνέπειες που μπορεί να έχουν, αν δεν τα διαχειριστούμε. Η Μέδουσα είναι  ένα ον που έζησε μια αδικία και με την πάροδο του χρόνου, η τιμωρία της έγινε μια μορφή δύναμης και εξουσίας. Αν έχεις την εικόνα της Μέδουσας στο μυαλό σου, μπορεί να την συνδέσεις με τις έννοιες της δικαιοσύνης ή  της τιμωρίας  στη ζωή σου. Αν η εικόνα της Μέδουσας σου φέρνει συγκεκριμένα συναισθήματα ή σκέψεις, αναλογίσου μήπως αυτά τα συναισθήματα συνδέονται με τη δική σου ζωή και εμπειρίες.

Η σκέψη του Μάρτιν Χάιντεγκερ για το «είναι» και το «χρόνο» σχετίζεται με την εικόνα της Μέδουσας με ένα ενδιαφέροντα τρόπο. Ο Χάιντεγκερ στο έργο του «Είναι  και Χρόνος» (1927) ερευνά τη σχέση του ανθρώπινου όντος με τον χρόνο και την έννοια του «είναι», και αυτό συνδέεται με τις ερμηνείες που μπορεί να δώσουμε στη Μέδουσα. Για τον Χάιντεγκερ, το «είναι» ( Sein) είναι η θεμελιώδης έννοια που καθορίζει την ύπαρξη του ανθρώπου και την κατανόηση του κόσμου. Στην έννοια του «είναι», ο χρόνος δεν είναι απλώς μια σειρά στιγμών, αλλά κάτι που συνδέει τον άνθρωπο με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Η ύπαρξη (Dasein) του ανθρώπου είναι πάντα παρούσα και ανοιχτή προς τον θάνατο ενώ το μέλλον είναι συνυφασμένο με την κατανόηση της υπάρξεώς μας στο χρόνο. Στην περίπτωση της Μέδουσας  η εικόνα της, με το τρομακτικό της βλέμμα, μπορεί να αναπαραστήσει αυτό που ο Χάιντεγκερ αποκαλεί «εκτοπισμένο» ή «απομακρυσμένο» από το αληθινό «είναι». Όταν κοιτάμε τη Μέδουσα, όπως και το «είναι», βλέπουμε κάτι που είναι απροσδιόριστο και επικίνδυνο – ένα βλέμμα που μπορεί να μας καταστρέψει ή να μας μεταμορφώσει σε κάτι άλλο (πέτρα), συνδέοντας το με την αναγκαιότητα της θνητότητας και του ακατανόητου.

Η εικόνα της Μέδουσας μπορεί να λειτουργήσει ως σύμβολο του τρόμου, του χρόνου και της ύπαρξης, του αόρατου και του ακατανόητου, που αποκαλύπτεται όταν έρχεται σε επαφή με την αληθινή φύση της ύπαρξής μας , του θανάτου και της αναγκαιότητας της μεταμόρφωσης. Όπως το βλέμμα της Μέδουσας παγώνει τον άνθρωπο έτσι, και η αλήθεια του «είναι» μπορεί να είναι κάτι που μας ανατρέπει ή μας καταστρέφει αν δεν την αντιμετωπίζουμε.

Βιογραφικό του λογοτέχνη Απόστολου Παλιεράκη.

Ο Απόστολος Παλιεράκης γεννήθηκε στους Αγίους Αναργύρους Αττικής, το 1943. Πατρίδα του αισθάνεται και δηλώνει τον τόπο καταγωγής του, την Κρήτη, που υπεραγαπά. Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Εργάστηκε ως ελεύθερος επαγγελματίας και ως σιδηροδρομικός.

Έχει δημοσιεύσει τις ποιητικές συλλογές

  • Ενήμερα - Εφήμερα -Αν... (2010),

  • Μεταποίηση σε στιγμές διαρκείας (ΙΜΙΤELEIS) (2011),

  • Βραχύσωμες πτήσεις παρεκκλίνουσες (2017),

  • Ανέτοιμος σε τρικυμία» (2018),

  • Τριλογία σιωπών (2020),

  • Έσω καιροί αμήχανοι, Ηχώ χοός και χρόνων (2023)

και τις συλλογές διηγημάτων

  • Υδάτινος ταξιδιώτης (2013),

  • Φύλλα δάφνης (2015),

  • Οι κοράκοι (2020), όλα στις εκδόσεις Μανδραγόρας

και το τελευταίο με διηγήματα

  • « Στα βιβλία όλα μιλάνε», εκδόσεις Κουκίδα, Αθήνα 2025.

Έχει συμμετάσχει σε συλλογικές εκδόσεις, ενώ ποιήματα και διηγήματά του έχουν δημοσιευτεί σε λογοτεχνικά περιοδικά και ιστότοπους.

    

 
τον φάκελο «βιβλίο»
   τον διαβάσανε:
  

      αριθμός επισκεπτών