"Άψινθος"

Μιχάλης Γκανάς

εκδόσεις Μελάνι, 2012      

ΚΟΙΝΩΦΕΛΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΝΕΟΛΑΙΑΣ και ΑΘΛΗΣΗΣ

ΔΗΜΟΥ ΙΩΑΝΝΙΤΩΝ

 

ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΑΣ 55, 45221 ΙΩΑΝΝΙΝΑ

ΤΗΛ. 26510 83940  FAX 26510 75784

www.pkdi.gr E-mail: pkdi1@otenet.gr

Γκανάς, Άψινθος

Bιβλιοπαρουσίαση

 

 

            Το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών παρουσιάζει τη νέα ποιητική συλλογή του Μιχάλη Γκανά, Άψινθος την Τετάρτη, 9 Ιανουαρίου 2013 και ώρα 8.30 μ.μ. στην αίθουσα «Β. Πυρσινέλλας» (Αγίας Μαρίνας 55).

 

            Ομιλητές ο Θανάσης Μαρκόπουλος και ο ποιητής. Προλογίζει ο Μωυσής Ελισάφ, Πρόεδρος του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Ιωαννιτών.

            Ο ποιητής θα απαγγείλει παλαιότερα και νεότερα ποιήματά του από τη συλλογή Άψινθος

            Ο συνθέτης Νίκος Ξυδάκης ερμηνεύει συνθέσεις του πάνω σε ποίηση Μιχάλη Γκανά.

 

            Η εκδήλωση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας Ελλάδα-Ιταλία 2007 – 2013.

 

            Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.

        Τα βίντεο από την παρουσίαση με την επιμέλεια του Ναπολέοντα Ροντογιάννη

    

Το νέο ποιητικό βιβλίο του Μιχάλη Γκανά, "Άψινθος", συνομιλεί με την "Αποκάλυψη του Ιωάννου" απ' όπου αντλεί και τον τίτλο του.

"Άψινθος" λέγεται ο αστέρας που έπεσε στη γη και δηλητηρίασε "το τρίτον" των πόσιμων υδάτων "και πολλοί των ανθρώπων απέθανον εκ των υδάτων ότι επικράνθησαν".

Από την "Αποκάλυψη" ο ποιητής έλκει και μια σειρά από στίχους, βιβλικά κλειδιά που ανοίγουν την εσχατολογική προοπτική ενός σκοτεινού κόσμου, του δικού μας σύγχρονου κόσμου.

Πρόκειται για μια ποιητική σύνθεση με δύο ενότητες:

Στην πρώτη ενότητα το χθες με το σήμερα εναλλάσσονται, μέσα σε μια ατμόσφαιρα ενός επικείμενου ή συντελεσθέντος κατακλυσμού, με άτιτλα ποιήματα δεξιά και φράσεις από την "Αποκάλυψη" αριστερά.

Στη δεύτερη ενότητα κυριαρχεί η ανάκληση αγαπημένων προσώπων - τεθνεώτων και ζώντων - σε έναν προσωπικό, εξομολογητικό τόνο. Εδώ, λοιπόν, κοντά στο τέλος των ημερών "Αν είναι να μιλήσει κάποιος ας πει για την αγάπη" και την ιαματική σιωπή της.

 Ο Θανάσης Μαρκόπουλος έγραψε για τον ποιητή

   Περισσότερα για τον Ηπειρώτη ποιητή

   

[Μικρό δείγμα γραφής:]

Αυτοί παιδί μου δεν
δεν σου χαρίζουν ούτε τη νύστα τους
όλο δεν και δεν και δέν-τρο δεν φύτεψαν τα χέρια τους
δεν χάιδεψαν σκυλί γατί πουλάκι πληγωμένο
γυναίκα άσχημη και στερημένη
αυτοί παιδί μου δεν
δεν δίνουν τ' Αγγέλου τους νερό
δεν άκουσαν ποτέ
ανάκουστο κιλαϊδισμό και λιποθυμισμένο
δεν έπιασαν με τα ρουθούνια τους
το άοσμο άνθος του θανάτου
δεν είδαν-κατάργησαν τα μάτια τους-
μια πιπεριά να γίνεται λιμπελούλα
αυτοί παιδί μου δεν
δεν ξέρουν δεν αγαπούν
ξέρουνε μόνο ν' απαιτούν
περισσότεραπερισσότεραπερισσότερα περί...
που έτσι γράφεται το μέλλον μας.

 

 Κριτικές για το βιβλίο

Δεν είναι εύκολο να βαδίσεις στα χνάρια της ποίησης σε μια εποχή που οι στίχοι έχουν γίνει κομφετί. Ο Γκανάς αντλεί και συνομιλεί με την «Αποκάλυψη του Ιωάννη». Μια αναζήτηση στο θνήσκον υπαρξιακό σαρκίο του σήμερα. Ο τόπος και το ριζικό του σφραγίζουν τη μοίρα του ποιητή. Οι φράσεις του ροβολούν μουρμουρίζοντας ερήμωση. Λακωνικό μέτρημα του χρόνου στα ανταριασμένα βουνά και τα λυγερόκορμα δέντρα. Δοκιμάζονται τα ανέφικτα πάθη και ο τρύγος του λυρισμού. Τραχιά σκοτεινιά διαπνέει το έργο και μας εισάγει στο έρεβος του χαμένου παραδείσου. Ο Γκανάς δεν έχει να αποδείξει τίποτε σε κανέναν. Συνεχίζει ακούραστος να σκαρώνει στίχους με ζέση πρωτόγνωρη και ασκητική προσήλωση.

Νίκος Κουρμουλής

 ***********************************************************

Ο πόνος της αποξένωσης

Tης Τιτικας Δημητρουλια

«Ενώ ως ποιητής θα μπορούσα να χαρακτηριστώ καθόλου ή ελάχιστα πολιτικός, έχω γράψει κάποια τραγούδια που εκφράζουν πολιτικές ή κοινωνικές ανησυχίες, σε μια εποχή μάλιστα που το πολιτικό τραγούδι είχε προ πολλού σιωπήσει.», έλεγε ο Μιχάλης Γκανάς σε μια συζήτησή μας πριν από λίγο καιρό («Τα ποιητικά», αρ.τ. 3). Κι όμως, όπως αποδεικνύει κι η τελευταία του συλλογή, «Αψινθος», η υπαρξιακή του αναζήτηση, αγκιστρωμένη στην Ιστορία, υπήρξε ανέκαθεν πολιτική, υπό μία ευρύτερη έννοια του πολιτικού, που αφορά τον τόπο, το παρελθόν και το μέλλον του, τον άνθρωπο μέσα στον κόσμο και πλάι ή μακριά από τον άλλον. Δεν είναι στρατευμένη η ποίηση του Γκανά, ούτε ποτέ υπήρξε. Ριζωμένη σε μια πολύκλωνη παράδοση, με την οποία ρητά κι υπόρρητα συνδιαλέγεται, μιλάει και πάλι για τον πόνο της αποξένωσης σε όλες τις εκδοχές της, της απομάκρυνσης, της απώλειας: στη νέα του συλλογή, η προσωπική διαδρομή, σημαδεμένη από όλους όσοι έφυγαν αλλά μπορεί και να γυρίσουν μια στιγμή να κοιτάξουν πίσω όσους ακόμα μένουν, από όλα όσα έφυγαν και μένουν μόνο οι εικόνες τους στη μνήμη, συναιρείται με τη διαδρομή μιας κοινωνίας που πιάστηκε στην παγίδα του «περισσότερα». Αυτά τα περισσότερα, αυτό το υλικό αίτημα που αποκόπτει τον άνθρωπο από τη φύση και τη φύση του, καταλήγει να γράφει, λέει ο Γκανάς, το σκοτεινό μας μέλλον.

Στα νέα του ποιήματα, πάντα ο έρωτας, μαχαίρι δίκοπο, πάντα ο χρόνος και ο θάνατος, στήνουν χορό μέσα σε μια φύση που επιστρέφει μέσα από δικές του εικόνες αλλά και άλλες, ομότεχνων και φίλων του, σαν τα πουλιά του Γιώργη Παυλόπουλου που μοιάζουν να σηματοδοτούν όλα τα χαμένα, όλα τα κατεστραμμένα σε μια «άπτερη πέτρα στο χάος,/ μαζί με την οποία γυρνούν/ όλο και πιο πολλοί / και πιο ηχηροί / πιο οχληροί / φωνασκούντες / ασχημονούντες / αναλώσιμοι / ανακυκλώσιμοι / αιωνίως», με ένα μεγάλο ερωτηματικό. Τα ποιήματα αυτά ξεκίνησαν να δημοσιεύονται σχεδόν αμέσως μετά την έκδοση της προηγούμενης συλλογής του, «Ο ύπνος του καπνιστή» (2003) – ενδιαμέσως μεταφράσεις και πεζά και πάντα στίχοι. Διαβάζουν αρχικά την «Αποκάλυψη» με άλλες παραμέτρους καταστροφών, προσωπικών και συλλογικών. Και καταλήγουν στην αγάπη, του φίλου, της μητέρας, της αγαπημένης, στη μνήμη, την επανεπινόηση του άλλου, είτε είναι πλάι είτε λείπει από καιρό - μια διαδικασία διαρκή κι ανέφικτη, που μοιάζει τόσο της γραφής.

Λυρικός, μελωδικός, με μέτρα ποικίλα, ο λόγος του Γκανά απλώνεται κι ύστερα πυκνώνει, ανοίγει τις εικόνες του κι ύστερα τις μαζεύει πίσω στο λακωνικό σκληρό πυρήνα των αναπάντητων ερωτημάτων, της κρυφής πληγής· της τρυφερότητας και της παρηγοριάς, που χάνουν και βρίσκουν τον δρόμο τους κάτω από βαριά βουνά, βροχές και καταιγίδες, μες στα ψηλά δέντρα ενός τόπου που δεν παύει να επανέρχεται στον λόγο του επειδή ακριβώς δεν υπάρχει. Δεν είναι ο τόπος του παρελθόντος, της παιδικής ηλικίας, αλλά ένας χαμένος παράδεισος που αντιπαρατίθεται σε μια ζωή αληθινή που δεν κουράζεται να προσθέτει βάσανα στον πόνο της ύπαρξης, της θνητότητας, της μοναξιάς, της ερημιάς, του πένθους και της λήθης. Σ’ αυτόν τον τόπο κελαηδάνε όλα τα πουλιά που αναζητεί ο Παυλόπουλος, κι ας χάνεται στο δάσος με το πόδι του στο δόκανο το ζώο που γυρεύει την αγάπη· κι ας βυζαίνουν τον ποιητή γλυκά «τα ανήμερα μεγάλα σκότη». Καθώς ασπρίζει η σγουρή προβιά τους από το γάλα της πληγής των ποιητών, «φέγγει δωδεκαετής ημέρα / μέσα στα γηρατειά της νύχτας». Κι αν δεν είναι «τίποτε τόσο αμίλητο / όσο το μιλημένο», το μιλημένο της ποίησης ρίχνει φως στα σκοτάδια της ψυχής, κι ασπρίζουν, όση κι αν είναι η πίκρα του. Το μιλημένο των ποιημάτων του Γκανά σαν θρόισμα, φτερούγισμα πουλιού ανεύρετου από τη μια σημαίνει εκείνα που έρχονται κι από την άλλη τα ξορκίζει, όσο μπορεί και γίνεται.