Η ποίηση της 10-ετίας 1940 – 1950

3ο Φιλολογικό Συνέδριο ΠΙΝΔΟΣ-ΒΑΛΙΑ ΚΑΛΝΤΑ

Η  "Αίθουσα" των  συνεδριάσεων  «Βάλια Κάλντα» (φωτ. 5 Ιουλίου 2013)
 

 Η αρχική ανακοίνωση         

του Ανδρέα Αθ. Λάζαρη

                   Στο χωριό Κρανιά Γρεβενών, από την Παρασκευή 4/09 (απόγευμα) έως και την Κυριακή 6/09/2015) (μεσημέρι), θα πραγματοποιηθεί,  για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, υπό την επιστημονική και οργανωτική ευθύνη και εποπτεία του Καθηγητή Νεοελληνικής Φιλολογίας του Παν/μιου Ιωαννίνων Γιάννη Μότσιου, φιλολογικό συνέδριο με θέμα:  Η ποίηση στη 10-ετία του 1940 – 1950. Το συνέδριο υποστηρίζεται οικονομικά και τεχνικά από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, την Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών, την εφημερίδα ΝΕΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΗΠΕΙΡΟΥ και από τέσσερις χορηγούς με το συνολικό ποσό των 1.000 ευρώ. Οφείλονται θερμές ευχαριστίες προσωπικά στον Περιφερειάρχη ΔΜ κ. Θεόδωρο Καρυπίδη, τον Αντιπεριφερειάρχη ΠΕ Γρεβενών κ. Βαγγέλη Σημανδράκο, τον Αναπληρωτή  Πρύτανη του ΠΙ κ. Αλμπάνη Τριαντάφυλλο, τη Διεύθυνση της εφημερίδας ΝΑ και τους ένθερμους χορηγούς. 

                   Πιο συγκεκριμένα, στο μαγευτικό τοπίο του υψώματος Αγ. Αθανάσιος, στην άκρη της Κρανιάς, κάτω από τον φυσικό ίσκιο των πλατάνων, όπως και τα καλοκαίρια του 2013 και του 2014, με την άοκνη συνεργασία τοπικών παραγόντων και κατοίκων, επί τριήμερο, θα αναπτυχθεί  ουσιαστική επιστημονική και φιλολογική δραστηριότητα. Το συνέδριο θα διαρκέσει τρεις μέρες, ενώ τα απογεύματα θα παρουσιάζονται πολιτισμικές δράσεις, συναφείς με τη θεματολογία.

                   Στο αυστηρά επιστημονικό μέρος, θα παρουσιαστούν  πρωτότυπες, επιστημονικά τεκμηριωμένες ανακοινώσεις, με  θέματα από την πορεία της ποίησης (για την  Ελλάδα: αλβανικό Έπος, κατοχή, Εποποιία της Εθνικής Αντίστασης,  εμφύλιος πόλεμος), καθώς και των βαλκανικών λογοτεχνιών κατά την ίδια περίοδο. Στο 3ο ΦΣ θα μιλήσουν κοινωνιολόγοι (Βασίλης Φίλιας) και στρατιωτικός σταθερής διαδρομής (Δημήτρης Αλευρομάγερος, αντιστράτηγος εν αποστρατεία, Επίτιμος Αργηχός του ΓΕΣ) με συναφή θέματα. Για πρώτη φορά θα συνεκτιμηθεί η ποιητική παραγωγή όλων των περιόδων της Δεκαετίας, ποικίλων πολιτικών αποχρώσεων και τεχνοτροπιών.

                Σημαντική κρίνεται η συμμετοχή ομιλητών τόσο ερευνητών και καθηγητών από βαλκανικές χώρες, όσο και καλλιτεχνών από τις ίδιες χώρες. Έτσι, το συνέδριο διευρύνει τα όριά του, αφού ανοίγει μια διαπολιτισμική και διαβαλκανική συνεργασία με τεράστιο επιστημονικό ενδιαφέρον. Από τη Βουλγαρία, η κ. Φωτεινή Χριστακούδη και Σπαρτάκ Πασκαλέφσκι με την ιδιότητα του τεχνοκρίτη και του ζωγράφου, του Valeriu Mardare από τη Ρουμανία, φιλολόγων από την Τουρκία, τη Σερβία και την Αλβανία. Από τον ηθοποιό και ποιητή κ. Κώστα Γιαλίνη θα διαβαστούν ποιήματα, ενώ η χορωδία γυναικών της Κρανιάς θα τραγουδήσει τραγούδια της εποχής. Το πρόγραμμα θα εμπλουτίσουν με τραγούδια και ποιήματα η Χορωδία Γυναικών της Κρανιάς, ο  Ματθαίου Νίκος, μουσικός, με την κόρη του, ο ηθοποιός και ποιητής Κώστας Γιαλίνης. Σε ειδικό χώρο θα εκτεθούν έργα ζωγραφικής και ξυλογλυπτικής. Καλλιτέχνες και Ζωγράφοι θα μιλήσουν για το έργο τους. Η ποιήτρια Άννα Δερέκα θα διαβάσει το νέο ποίημά της Μελανοτυπία του ’44.

Η μεγάλη καινοτομία του ΦΣ συνίσταται στην αναθεώρηση(με πρόταξη αποκλειστικά την επιστημονική τεκμηρίωση) απόψεων που κυριαρχούν στην ελληνική εκπαίδευση. Η κατηγοριοποίηση της ελληνικής ποίησης, από τους επίσημους φιλολογικούς κύκλους,  σε Προπολεμική, ως το 1940 (σωστή), και σε Μεταπολεμική, που αρχίζει επίσης το 1940 (κατάφωρα αντιεπιστημονική) έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την έννοια (και την ιστορική πραγματικότητα), της λέξης ‘μεταπολεμική’ · ο όρος (μετά-πολεμική),  προϋποθέτει (όπως και συνέβηκε ιστορικά) την ύπαρξη του (2ου παγκοσμίου) πολέμου, συνεπώς  την πολεμική περίοδο και την αντίστοιχη ποιησή της στην Ελλάδα. Να υπογραμμίσουμε με έμφαση, ότι στη χώρα μας, δυστυχώς,  είχαμε την ‘πολυτέλεια’ των τριών κανονικών πολέμων: του Ιταλο-ελληνικού, της Κατοχής με συνεχείς στρατιωτικές συγκρούσεις με τις δυνάμεις της τριπλής συμμαχίας του Άξονα και, τέλος, του Εμφυλίου. Σε όλες αυτές τις περιόδους άνθισε  ή αναπτυσσόταν κανονικά η ελληνική ποίηση πολεμικού – πατριωτικού φρονηματισμού.

Αναφέρω ενδεικτικά την πλούσια ποιητική παραγωγή των: Σικελιανού, Σεφέρη, Ελύτη,  Βρεττάκου, Εγγονόπουλου, Γκάτσου, Αναγνωστάκη, Αλεξάνδρου, Λειβαδίτη, Τάκη Σινόπουλου, Σαχτούρη, Παπαδίτσα και στο δεύτερο μισό της ίδιας δεκαετίας, του Βάρναλη, του Ρίτσου, του Κώστα Γιαννόπουλου και πολλών άλλων. Λόγος γίνεται για ποιητές που άντλησαν άμεσα ή έμμεσα τα θέματά τους από τις πολεμικές συγκρούσεις της  δεκαετίας, ανανέωσαν καθοριστικά την ποίηση της εποχής, ασκώντας ισχυρή επίδραση στην ελληνική λογοτεχνία ως σήμερα.

Ανδρέας Αθ. Λάζαρης