Κομμένο 16 Αυγούστου 1943
317 εκτελεσμένοι και δολοφονημένοι
από τις ναζιστικές δυνάμεις κατοχής
Η επίθεση των ναζί με τόση αγριότητα εναντίον
αμάχων του Κομμένου δεν είναι απλά ένα από τα πιο στυγερά και πιο φοβερά
εγκλήματα πολέμου. Είναι ταυτόχρονα και ένα αίσχος, είναι ένα όνειδος
για τακτικό και οργανωμένο στρατό. Η γερμανική Βέρμαχτ δεν είχε να
ζηλέψει σε τίποτε τα αιμοδιψή και αποκτηνωμένα μέλη των χιτλερικών
SS. Μόνο σε
ασύνταχτα και αιμοσταγή στίφη βαρβάρων, που εξορμούν για να εκδικηθούν ή
για ν’ αρπάξουν και να κάνουν πλιάτσικο, θα μπορούσαν να αποδοθούν οι
απερίγραπτες πράξεις σφαγής στο Κομμένο. Αλλά η 1η Γερμανική Μεραρχία
ορεινών καταδρομών, η επονομαζόμενη και εντελβάις, με στρατηγό διοικητή,
με αυστηρή διοικητική ιεραρχία και αυστηρούς στρατιωτικούς κανόνες, μόνο
ασύνταχτο στίφος δε θα μπορούσε να θεωρηθεί και μόνο για πλιάτσικο δε θα
μπορούσε να εξορμήσει.
Κι όμως! Δε φτάνει που έσφαξαν. Που ξεκοίλιασαν.
Που βίασαν. Που έκαψαν ζωντανά 36 βρέφη και νήπια. Δε φτάνει που
παρέδωσαν στις φλόγες ολόκληρο το χωριό. Προχώρησαν πιο πέρα: άρπαξαν
τρόφιμα, φόρτωσαν βοοειδή και αιγοπρόβατα, λεηλάτησαν τα καμένα σπίτια,
σκύλευσαν τους νεκρούς αφαιρώντας τους πολύτιμα αντικείμενα, έδωσαν τη
χαριστική βολή σε τραυματίες. Και αναχώρησαν ευχαριστημένοι και
τροπαιούχοι, νικητές σε μια μάχη που δε δόθηκε. Σε μια μάχη που θέριζαν
κυνηγημένους ανθρώπους.
Μπορεί στο Κομμένο να κατήγαγαν περιφανή νίκη ο
συνταγματάρχης Ζάλμινγκερ και ο λοχαγός Βίλι Ρόζερ. Αλλά στο Κομμένο
αποκαλύφτηκε σε όλη της τη διάσταση η φρίκη του ναζισμού και
κουρελιάστηκε η ιδέα του παγγερμανισμού. Τα βόλια που φύτεψαν οι
στρατιώτες του ναζιστικού γερμανικού στρατού στα κορμιά των γυναικών και
των παιδιών του Κομμένου, γύρισαν πίσω και μάτωσαν πολλές φορές τις
δικές τους καρδιές. Ο ναζισμός δεν έβλαψε και δεν ισοπέδωσε τη ζωή και
τη συνείδηση μόνο των άλλων λαών. Έβλαψε και ισοπέδωσε τη ζωή και τη
συνείδηση και των στρατιωτών εκείνων, κληρωτών και όχι μόνιμων, που
κλήθηκαν –και δεν αρνήθηκαν– να τον υπηρετήσουν.
Σήμερα, 70 χρόνια μετά τη φρίκη της ανελέητης
σφαγής, το Κομμένο στέκει όρθιο πάλι. Και καταγγέλλει με όλη τη δύναμη
της ψυχής του το ναζισμό και το φασισμό. Δεν ξεχνά και δε συγχωρεί τους
εκτελεστές και τους δολοφόνους. Και διεκδικεί μαζί με όλους τους
μαρτυρικούς τόπους τις γερμανικές επανορθώσεις. Είναι ζήτημα τιμής που
οφείλει στη μνήμη των τραγικών και ανυπεράσπιστων θυμάτων της γερμανικής
βίας χωρίς όρια.
"Η σφαγή του Κομμένου" Ο Γιάννης Δάλλας μιλάει για το βιβλίο του και
απαγγέλλει αποσπάσματα. (δεύτερο μέρος της ομιλίας) 26/11/2008