ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΙΩΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΛΕΩΝΙΔΑ
ΜΙΧΕΛΗ
“Το ταξίδι είναι η ανταμοιβή”
ΠΕΜΠΤΗ 28 ΜΑΡΤΙΟΥ 2019
Από την Άννα Δερέκα
1ο Μέρος
Περισσότερα
για τον συγγραφέα
Μια συνέντευξη με τον Γιαννιώτη συγγραφέα Λεωνίδα
Μιχέλη, που ζει στην Ιταλία από το 1960, έχει πάντοτε μεγάλο ενδιαφέρον.
Συναντηθήκαμε στο palazzo Bernardini, της κοινής φίλης Ισαβέλλας
Μπερναρντίνι, ( IsabellaBernardini ) στο Λετσε της Ιταλίας ! Ευκαρία η
εκεί παρουσίαση του βιβλίου του “Μετέωρες συναντήσεις” (Incontri
Sospesi), το τελευταίο της τριλογίας του Ζαφείρη. Θυμίζω τη γνωστή του
έκδοση : <<Il ragazzo di Jànina>>, το 2013, που εκδόθηκε και στην Ελλάδα
(από τις Εκδόσεις Μελάνι, τον Οκτώβριο του 2013), με τον ελληνικό τίτλο
<< Το παιδί από τα Γιάννινα >>.
1. Εάν σας ζητούσα να
αυτοβιογραφηθείτε, τι θα μου λέγατε;
Θα έλεγα περίπου αυτό πού γράφτηκε στο οπίσθιο εσώφυλλο του
τελευταίου μου μυθιστορήματος “Μετέωρες συναντήσεις”:
Ο Λεωνίδας Μιχέλης γεννήθηκε στα Γιάννινα. Ζει
στην Ιταλία από το 1960. Είναι Ηλεκτρονικός μηχανικός, διδάκτωρ
Πολυτεχνείου της Μπολόνια (Bologna). Βρισκόμενος
εκεί κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος των συνταγματαρχών του 1967,
δεν μπόρεσε να επιστρέψει στην πατρίδα του για ένα μεγάλο χρονικό
διάστημα. Εργάστηκε σε μεγάλες βιομηχανίες στην Ιταλία και την Λατινική
Αμερική και μετά σαν ελεύθερος επαγγελματίας. Έχει εκδώσει τη συλλογή
διηγημάτων Los claveles del aire το 2007 και τα μυθιστορήματα
L’agave
di
smeraldo
το 2009, Il
ragazzo di Jànina το 2013, από τα οποία το τελευταίο εκδόθηκε και
στην Ελλάδα από τις Εκδόσεις Μελάνι, τον Οκτώβριο του 2013 με τίτλο Το
παιδί από τα Γιάννινα και μια ακόμη συλλογή διηγημάτων L’ombra
imperfetta (Η ατέλειωτη σκιά) πάλι το 2013. Το μυθιστόρημα Al passo
delle cicogne biαnche (Στο διάβα των άσπρων πελαργών) το 2015.
2. Για εσάς οι
έννοιες << επιτυχία >> και << αποτυχία >> τι νόημα έχουν ;
Στην πραγματικότητα η επιτυχία, δεν είναι ποτέ ολική, όπως δεν
είναι ολική ούτε η ατυχία ή η αποτυχία. Η επιτυχία είναι πάντα μερική
και αναφέρεται σε κάθε περίπτωση στον ατομικό κοινωνικό ρόλο που
διαδραματίζει κανείς και όχι στο σύνολο των κοινωνικών ρόλων
(οικογενειακοί, ομαδικοί, επαγγελματικοί, συλλογικοί) που
διαδραματίζονται ταυτόχρονα, ή με την πάροδο του χρόνου. Δεν υπάρχει
συνεπώς επιτυχία στον ενικό, αντίθετα υπάρχουν επιτυχίες και αποτυχίες,
που συνθέτονται και καθορίζουν την αντίληψη της “επιτυχίας” ή της “μη
επιτυχίας”.
Είχα διαβάσει κάποτε ότι “Το ταξίδι είναι η ανταμοιβή”, εκείνο
που έχεις γίνει και γίνεσαι κάθε μέρα στο διάβα της πορείας σου• αυτή
είναι η μεγαλύτερη επιτυχία σου που κανείς δεν μπορεί να κρίνει, γιατί
σε κάθε περίπτωση, εσύ ήσουν και θα είσαι ο καλύτερός σου εαυτός.
3. Ποιοι καθόρισαν
την αισθηματική σας γεωγραφία. Την παιδεία σας. Τον μικρό σας κόσμο.
Ο εσωτερικός μου κόσμος και το εγώ μου! Αυτό είναι το μεγαλύτερο
μυστικό, μια διαδρομή σε εδάφη εντελώς ανεξερεύνητα.
Η πραγματικότητα στην οποία ζούμε αποτελείται από μια σειρά
ιστορικών, κοινωνικών, οικονομικών μεταβλητών, που μας προσφέρουν
ερεθίσματα ανάπτυξης και ευκαιρίες αλλαγών με τις οποίες ο καθένας
μπορεί να αναμετρηθεί με τις δικές του προσωπικές ή επαγγελματικές
ικανότητες, φιλοδοξίες και εκπληρώσεις. Καθώς τείνουμε όλο και πιο πολύ
προς την ικανοποίηση των δικών μας αναγκών και των άλλων, αισθανόμαστε
διαρκώς υποκείμενοι σε ένα είδος συνεχόμενης απόδοσης σε σχέση με όσα
μας ζητείται να κάνουμε, να είμαστε, να γίνουμε• διατρέχουμε έτσι τον
κίνδυνο να ικανοποιούμε εξωτερικές απαιτήσεις και ανάγκες, χάνοντας την
επαφή με τον εσώτατο κόσμο μας, και παραιτούμαστε από το να είμαστε
πρωταγωνιστές της ίδιας μας της ζωής.
Αυτή είναι η αιτία της υπαρξιακής δυσφορίας που δοκιμάζει εκείνον
που παραιτείται από το να εκφραστεί ο ίδιος.
Η σχέση με τον εσωτερικό κόσμο του καθενός είναι κάτι το πολύ
προσωπικό γιατί εγκαθιστά μια σχέση μοναδική με τον εαυτό μας και
επιτρέπει να αξιοποιήσουμε κάποιες πλευρές μας, τις οποίες μπορούμε να
αποφασίσουμε να χαρίσουμε στους άλλους, ή να τις θέσουμε στην υπηρεσία
ενός σχεδίου που καμιά φορά γίνεται ένα μεγάλο σχέδιο.
Η “γεωγραφία” του δικού μου κόσμου ιχνογραφείται από άτομα και
γεγονότα που μπήκαν για να γίνουν μέρος “της ζωής μου” εδώ και πολύ
καιρό και αναπαριστούν τον καθρέφτη στον οποίο βλέπω την αντανάκλαση των
συναισθημάτων μου που προκύπτουν από βιώματα είτε ενσυνείδητα είτε
ασυνείδητα.
4. Πως άρχισε η
προσωπική Οδύσσεια της συγγραφής ;
Αν έπρεπε να προσδιορίσω μια ημερομηνία θα έλεγα στις αρχές του
2000, αν και, κάθε σημαντικό γεγονός δεν είναι εύκολο να χρονολογηθεί…
Ήμουν περίπου τέσσερα χρόνια στο Μπουένος Άϊρες, ως υπεύθυνος
μιας εταιρείας πληροφορικής, έπειτα από τριάντα χρόνια δραστηριότητας σε
μια μεγάλη βιομηχανία τηλεπικοινωνιών του Μιλάνο. Κάποιους μήνες πριν
από την επάνοδό μου στην Ιταλία είχα γράψει το διήγημα «ΝΙΝΑ», το πρώτο
από τα επτά διηγήματα που δημοσίευσα το 2007.
Ήταν σημαντικό για μένα τότε ένα άτομο, που με ενθάρρυνε να γράφω
όσα του διηγούμουν με την επιθυμία να τον συμπεριλάβω και να τον κάνω
συμμέτοχο σε πράγματα που εκείνος δεν είχε βιώσει: γεγονότα, άτομα και
μέρη που σχεδόν πάντα αναδύονταν ξαφνικά και χωρίς προκαθορισμένα
σχέδια, άλλα από το ξεφύλλισμα και ξαναξεφύλλισμα των σημειωματάριών μου
Moleskine, σημειωματάρια που από χρόνια είχα γεμίσει με σημειώσεις στη
διάρκεια των ταξιδιών μου γυρίζοντας τον κόσμο μεταξύ επαγγελματικών
συναντήσεων, ή ακόμη μόνο από την επιθυμία να μνημονεύσω ένα μέρος, μία
κατάσταση ή έναν διάλογο που προέκυπτε από κάτι που είχα δει, ακούσει ή
που είχε υποκινήσει μια σκέψη. Έτσι ξεκίνησε αυτή η περιπέτειά μου της
συγγραφής.
5. Το γράψιμο του
είδους που ασκείτε, είναι σαν το κέντημα, ομολογεί ο συγγραφέας Βασίλης
Βασιλικός.
Ενδιαφέρεστε για την
λεπτομέρεια ;
Και ποιές είναι οι
ατμόσφαιρές σας Ποιος είναι ο καμβάς της Τριλογίας σας;
Προέρχομαι από μια ταπεινή οικογένεια κι έχω κάνει τα πάντα για
να ολοκληρώσω τις σπουδές μου στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια χωρίς να
χάσω ούτε μία ημέρα στη διάρκεια των πέντε ετών που απαιτούνταν για το
πτυχίο μου. Μηχανεύτηκα τις πιο ετερόκλητες πρωτοβουλίες για να
κατορθώσω να κερδίσω μια χούφτα χρήματα για να συμπληρώσω τη μηδαμινή
μηνιαία δόση που οι γονείς μου, μην μπορώντας να κάνουν κάτι
περισσότερο, μου έστελναν για να υποστηρίξουν τις σπουδές μου: από
επαναλήψεις μαθηματικών σε μαθητές που αντιμετώπιζαν δυσκολίες, σε
μαθήματα πιάνου σε αρχάριους, μέχρι και τον καθαρισμό των δρόμων με μία
εκχιονιστική νυχτερινή ομάδα εργατών, ευτυχώς περιστασιακά, στη διάρκεια
των μεγάλων χειμώνων της Μπολόνια.
Με αυτόν τον τρόπο παρά το ότι ο ιδιωτικός μου βίος δεν μου
επέτρεπε πολλά, κατόρθωνα να μην παύω να καλλιεργώ τις επιρροές και τις
ευκαιρίες των μεγάλων δασκάλων της γραφής και άλλων διακεκριμένων
συγγραφέων, είτε διαβάζοντάς τους, είτε πηγαίνοντας στο θέατρο όταν κατά
περίσταση οι τιμές και ο χρόνος το ευνοούσαν.
Αργότερα, αυτό με βοήθησε να προσθέσω και να αφαιρέσω στις
ημιτελείς ιστορίες μου που σημείωνα στα σημειωματάριά μου, συλλέγοντας
τις λεπτομέρειες της κάθε ημέρας μου: Ένα μικρό παιδί που κρατούσε από
το χέρι ένα ηλικιωμένο ανάπηρο στρατιώτη στα περιθώρια μιας παρέλασης,
τον τρόπο με τον οποίο ψεύδιζε η κουβέντα κάποιου άλλου η τον θαμώνα του
καφενείου που διηγείται το ψάρεμα των χελιών στη λίμνη όταν ήμουν ακόμα
παιδί. Για να βγεις και να εξερευνήσεις τον κόσμο, συχνά αρκεί μόνο και
μόνο να βγεις από την πόρτα του σπιτιού σου και να κουβεντιάσεις με
κάποιον που σου ζήτησε οδηγίες για έναν δρόμο. Το να βυθιστείς στις ζωές
των άλλων, στα όνειρα και τα βλέμματα των άλλων, αυτός είναι ο τελικός
σκοπός για εκείνον που γράφει.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ