Πολιτισμός - Τέχνη
"Θέατρο"

ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων Κεντρική Σκηνή

Δημητρίου Χατζή

“Το Τέλος της μικρής μας πόλης”

     

Λίγα λόγια για το έργο

Το «Τέλος της μικρής μας πόλης» είναι μία από τις σπουδαιότερες συλλογές διηγημάτων της νέας ελληνικής πεζογραφίας. Ο Δημήτρης Χατζής σ’ αυτήν αποτυπώνει τη μετάλλαξη της ελληνικής κοινωνίας μετά το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και τον Εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε. Η ιστορία μοιάζει  να επαναλαμβάνεται για ακόμη μια φορά και να ζούμε ξανά «το τέλος της μικρής μας πόλης».  Πόσο διαφορετικό και πόσο ίδιο; Στο διήγημα «Ο τάφος» αποτυπώνεται μια νέα κατάσταση πραγμάτων που καλώς ή κακώς αφήνει πίσω αυτούς που την οραματίστηκαν.

Το χιούμορ, η σάτιρα και η πρωτότυπη ζωντανή μουσική γίνονται όπλο του θιάσου για να μας αφηγηθεί την ιστορία του τέλους μιας  πόλης όπως τη γνώρισαν οι ήρωες του διηγήματος.  Ο  «ντόπιος και ευυπόληπτος πολίτης» Τσιάγαλος  θεωρεί αντίπαλό του τον «ξενομερίτη και μυστήριο» Σπούργο  χωρίς να αντιλαμβάνεται  πως  το μέλλον καθορίζεται από «αλλού».  Η παράσταση αναδεικνύει  ένα τέλος που επανέρχεται ασταμάτητα κι οι εμπλεκόμενοι σε αυτό αγνοούν το ρόλο τους.

 

Λίγα Λόγια για τον Συγγραφέα

Γεννήθηκε στα Γιάννενα. Φοιτητής ακόμα της Νομικής εξορίστηκε από τη δικτατορία του Μεταξά. Στην Κατοχή πήρε μέρος στην αντίσταση. Έζησε πολλά χρόνια (1949 -1974)

Ουγγαρία και στο Ανατολικό Βερολίνο. Συμπλήρωσε τις νομικές σπουδές του στο

Πανεπιστήμιο Χούμπολτ. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους πεζογράφους της πρώτης

μεταπολεμικής γενιάς. Χωρίς ριζοσπαστικούς νεοτερισμούς στη γραφή, καλλιεργεί τη ρεαλιστική αφήγηση, χρησιμοποιώντας όμως μια γλώσσα πολυ δραστική. Συμπάσχει με τους ήρωές του, που η μοίρα τους παρουσιάζεται να είναι στενά δεμένη με τις κοινωνικές συνθήκες ή τις κοινωνικές ανακατατάξεις.

Έργα: Η φωτιά, μυθιστόρημα (1946), Το τέλος της μικρής μας πόλης, διηγήματα (1963), Ανυπεράσπιστοι, διηγήματα (1966), Το διπλό βιβλίο, μυθιστόρημα (1976), Σπουδές, διηγήματα (1976), Θητεία, αγωνιστικά κείμενα 1940-1950 (1979), Γλώσσα και πολιτική, μελετήματα (1975). Ένα χρόνο πριν πεθάνει είχε αρχίσει να εκδίδει το λογοτεχνικό περιοδικό Πρίσμα

 

Ο Δημήτρης Χατζής είναι ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς της νέας ελληνικής πεζογραφίας και « Το τέλος της μικρής μας πόλης» μία εμβληματική συλλογή διηγημάτων που έχει συνδεθεί άρρηκτα με τα Γιάννενα και την ευρύτερη περιφέρεια της Ηπείρου . Στο διήγημα «Ο τάφος», στο οποίο στηρίζεται η παράσταση, ο Δημήτρης Χατζής αποτυπώνει τις αλλαγές που επήλθαν μεταπολεμικά στην χώρα και την επακόλουθη μετάλλαξη της ελληνικής κοινωνίας. Η ιστορία μοιάζει να  επαναλαμβάνεται για ακόμη μια φορά και να ζούμε ξανά «το τέλος της μικρής μας πόλης»: Ο «ντόπιος και ευυπόληπτος οικογενειάρχης Τσιάγαλος που αγωνίζεται για να «ευημερήσει» και να αποκαταστήσει τις κόρες του. Ο ξενομερίτης απόκληρος και μοναχικός Σπούργος που αναζητά ένα ήσυχο καταφύγιο. Ο δήμαρχός, ο αστυνόμος, ο δικηγόρος, η πόλη ολόκληρη ξεπηδούν μέσα από τα λόγια και τους στίχους, με τον μουσικό να δίνει την μελωδία και τον ρυθμό υπό την διεύθυνση του αφηγητή- μηχανικού που θα καθορίσει την ιστορία. Οι ζωές των ανθρώπων, η εκτελεστική εξουσία, ο νόμος και η τάξη, η οικονομική ισχύς και η ανάπτυξη , όλος ο κόσμος εν τέλει είναι εδώ. Πόσο διαφορετικός και πόσο ίδιος; Το χιούμορ, η σάτιρα και η ευαισθησία σε συνδυασμό με την πρωτότυπη ζωντανή μουσική γίνονται τα «όπλα» του θιάσου στο απαιτητικό εγχείρημα της παράστασης .

 

Σημείωμα σκηνοθέτη:

Το κείμενο, η διασκευή καθώς και η σκηνοθεσία  της παράστασης  δεν έχει να κάνει μόνο με το περιεχόμενο του διηγήματος  αλλά  και με την ίδια την γραφή του Δημήτρη Χατζή. Όπως σημειώνει ο Στέφανος Ροζάνης:

«Τους ήρωές του τους "συμπονά", τον κάνουν να θλίβεται, νιώθει στοργικά απέναντί τους, αλλά παρά ταύτα κρατά την απόστασή του από το δράμα τους, επειδή ίσια ίσια νιώθει ότι ο τόπος τους δεν είναι ο δικός του τόπος, διότι ο δικός του τόπος και ταυτόχρονα ο δικός του τρόπος είναι να είναι "ξένος μέσα στον εαυτό του" και κατά συνέπεια να παραμένει ξένος σε αυτή την απελπισία που τον περιβάλλει και για την οποία "υποφέρει", αλλά από μια ψυχική θέση "αλλού".

Αυτό ακριβώς το «αλλού» είναι που συγκρατεί το παράδοξο των αφηγήσεων του Χατζή και είναι αυτό που κάνει τα λογοτεχνικά κριτήρια να υποχωρούν μπροστά στην πλήρη επικράτησή του, μιας και οι κειμενικοί τρόποι δεν μπορούν να χρησιμεύσουν για την ερμηνεία τού «αλλού», που η ύπαρξή του από μόνη της συνθέτει έναν παράδοξο τόπο και για τους ήρωες και για τη γραφή τους.»

Αυτό το «αλλού» είναι που καθιστά θεατρική τη γραφή του Δημήτρη Χατζή. Αυτή η απόσταση μας οδήγησε σε μια σύγχρονη «μπρεχτική» προσέγγιση για τη δημιουργία της παράστασης με την καθοριστική  συμβολή της μουσικής και των τραγουδιών. Τραγουδάμε και παίζουμε «Το τέλος της μικρής μας πόλης» με ελπίδα την «αναγέννηση».

 

 

• Σκηνοθεσία : Ορέστης Τάτσης

• Βοηθός Σκηνοθέτη: Άννα-Μαρία Μπούτνιοκ

• Διασκευή/στίχοι: Έλσα Ανδριανού

• Μουσική σύνθεση/στίχοι: Θέμος Σκανδάμης

• Επιμέλεια- σχεδιασμός Κοστουμιών: Κωνσταντίνος Ζαμάνης

• Σχεδιασμός φωτισμών: Μελίνα Μάσχα

ΔΙΑΝΟΜΗ

• Αφηγητής / Μηχανικός: Άρης Τσαμπαλίκας

• Σπούργος: Γιάννης Κοτσαρίνης

• Τσιάγαλος: Στάθης Κόκκορης

• Δήμαρχος / Πολίτης: Γιάννης Κοντός

• Δικηγόρος / Αστυνόμος / Πολίτης: Αντώνης Χρήστου

• Ηχοληψία /Μουσικός επί σκηνής : Βασίλης Λαγδάς

**************************

O σκηνοθέτης Ορέστης Τάτσης για το έργο του Δημήτρη Χατζή