Πολιτισμός

εκθέσεις

 Ίδρυμα «Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή»

Λακκώματα: Ο μαχαλάς , η γειτονιά , οι άνθρωποί τους.

 

  Ίδρυμα «Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή» Σούτσου 26 Τ.Κ: 45444                                      

  Διάρκεια έκθεσης: 01.11.2023- 31.12.2023                                                        

  Τηλέφωνο: 26510 36517 – Email: idrymagani@gmail.com  - fb: idrymagkani 

  You Tube: @idrymagani  - site: www.idrimagani.gr

  Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα έως Παρασκευή 9.00 πμ έως 14.00 μμ

  Τετάρτη 6.00μμ - 9.00μμ

 

 

               

 

Λακκώματα: Ο μαχαλάς , η γειτονιά , οι άνθρωποί τους.

-----

Μια από τις αγαπημένες και ιστορικές γειτονιές της πόλης μας , που αποτελεί και το θέμα της εικαστικής  αυτής  εκδήλωσης  του  Ιδρύματος  είναι   η συνοικία  των Λακκωμάτων.    Τα σοκκάκια και οι άνθρωποί  της  είναι  οι  πρωταγωνιστές  των φωτογραφιών της .Είναι  μία αγαπημένη συνοικία  των ιστορικών , ερευνητών και  λογίων  της πόλης μας , που  με  τα  κείμενά  τους  περιέγραψαν  την παρουσία  της στο   διαδρομή  του χρόνου  με αγάπη  και  σεβασμό  τόσο   για   τους ανθρώπους της όσο  και  για  την προσφορά της στην κοινωνική και πολιτιστική  ζωή της πόλης μας   στο πέρασμα του χρόνου.

                Ο  Ιωάννης Λαμπρίδης περιγράφοντας την πόλη των Ιωαννίνων στην εποχή του και αναφερόμενος στις συνοικίες της έγραφε: « …. Την φυσικήν των Ιωαννίνων  καλλονή επαυξάνει όχι μόνον η άνθεσι και χλόη κεκοσμημένη κοιλάς αυτών , η  αργυροειδής  λίμνη  μετά  των  παρά τας όχθας αυτής απείρων καλάμων και οι  πέριξ μαγευτικοί και ταπεινοί βουνοί, αλλά και ο συνδυασμός μικρών τε και ταπεινών οικιών μεθ΄ ετέρων υψηλών και μεγαλοπρεπών εντός κήπων πολυδένδρων, συμπλεκομένων δε προς υψηλούς μιναρέδες και κηπαρίσσους υψηκαρήνους…. .  ….» και πλησιάζοντας περιγράφει τη συνοικία μας   « Λακκώματα ή Γενί μαχαλάς » , ένθα και η υποσυνοικία «Αηδών»   .Στο περιβάλλοντα χώρο κελαηδούσαν αηδόνια από  τα οποία και η ονομασία της . Η υποσυνοικία  βρίσκεται  προς  τα νοτιοανατολικά  της  συνοικίας  των  Λακκωμάτων ( σημερα είναι η διασταύρωση αφων Ριζάρη και Αιακιδών ). Η πρώτη , Ελληνική , ονομασία  της συνοικίας  των Λακκωμάτων  προήλθε  από φυσικά  αίτια ,  ήτοι , από  τους  πολλούς  και μικρούς λάκκους της περιοχής , που ήταν γεμάτοι νερά το χειμώνα  Κατοικήθηκε μετά το 1690 σιγά-σιγά μόνο από χριστιανούς κι αναπτύχθηκε μετά το  1730 ( Ιωάννου Λαμπρίδου (1839 – 1891 ) Β΄ Ηπειρωτικά Μελετήματα Ιωάννινα  Τεύχη 1 – 10 β΄έκδοση. Εκδόσεις Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών Ιωάννινα 1993 ).

 

 

Ο Σωτ. Ζούμπος αναφέρει  για τη συνοικία μας «…….  τη συνοικία Τζιχούρ Μαχαλεσί, δηλ. ‘’ καινούργιος , νέος μαχαλάς ’’, την οποία τοποθετεί στο Πλινθοκοπείο. Η συνοικία αναπτύχθηκε  μετά  το 1822 και  την  καταστροφή  των διαφόρων συνοικιών  της  πόλεως από την πυρκαγιά του 1820, την περίοδο της πολιορκίας από τα στρατεύματα του σουλτάνου .Η συνοικία  περικλείεται  από  τις οδούς Αγίου  Κοσμά , Αδελφών Ριζάρη , Αιακιδών  και Μολοσσών. Και σήμερα φέρει την ίδια , πρώτη , ονομασία. Στη συνοικία αυτή βρισκόταν και το σπίτι της αρχοντικής οικογένειας Μαρούτση , ύστερα από την εκδίωξή της από τη συνοικία Λιθαρίτσια από τον Αλή Πασά….» (  Απαντα Γιάννινα 1985 ).

Ο Κώστας Ι. Φωτόπουλος  σε  κείμενό  του  περιγράφει  την γειτονιά των Λακκωμάτων…. « ένας παληός  μαχαλάς  σε λάκκο της περιοχής της οδού Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, Μολοσσών,  Ριζάρη ,  Αιακιδών ( γειτονιά  με  το  μαχαλά Αηδόνι ).  Στην   υποσυνοίκα   Αηδόνι  κατά  την   παράδοση   στήθηκε  το  στρατηγειο  του  Χουρσίτ  Πασιά   κατά  την   πολιορκία  του  Αλή  Πασιά  1820 – 1822 » . ( Τα Γιάννινα Οι μαχαλάδες ,  τα  σοκάκια  και  τα   τοπωνύμιά   τους  με  τις  ιστορικές  και  λαογραφικές  παραδόσεις  και ανέκδοτα.. ..Αθήνα 1986 ).

Ο  Γιάννης .Κανετάκης  στο  σύγγραμά  του  για  το  Κάστρο  της  πόλης   μας  και   αναφερόμενος  στην  γειτονιά  των  Λακκωμάτων  με  παραπομπές  σε  χάρτες  και  διαγράμματα

γράφει:  « Λακκώματα   ή Γενί – Μαχαλάς   Χριστιανική παλιά συνοικία χτισμένη σε λάκκο της περιοχής της  οδού  Αγ. Κοσμά  του  Αιτωλού  Μολοσσών , Ριζάρη Αιακιδών. ( Το όνομα ‘’ Γενί  Μαχαλάς ’’  σημαίνει   καινούργια συνοικία ...Σ΄ αυτήν  υπάγεται  και  η  υποσυνοικία   ‘’ Αηδόνι ‘’…. .» ( Γιάννης Γεώργ. Κανετάκης .  Το Κάστρο: Συμβολή στην Πολεοδομική Ιστορία των Ιωαννίνων. Έκδοση Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Αθήνα 1994.).

 Ο Ευάγγελος Π. Δημητριάδης   αναφερόμενος στα Λακκώματα τα κατατάσσει στις Χριστιανικές - Eλληνικές συνοικίες οι οποίες   κατέχουν το πεδινό τμήμα της πόλης  που διασχίζεται από τις βασικές  αρτηρίες  του  οδικού  δικτύου  του  οικισμού.  Αρχίζοντας  από Ν προς   Δ   έχουμε  τις   εξής  κύριες  συνοικίες  τα ‘’ Λακκώματα ’’ ή ‘’  Γενί  Μαχαλές ‘’ ,     το ‘’ Πλινθοκοπείον ’’   ή  ‘’ Τσιεκούρ  ‘’  από  τις  ευπορότερες συνοικίες , την ‘’ Μητροπόλεως ’’, την εμπορική συνοικία ‘’ Μπαχράμ Πασά ‘’   τις Καμάρες )  και το ‘’ Αρχιμανδρείον ‘’. « ….Στις συνοικίες αυτές αναπτύσσονται  τρείς βασικοί  τύποι κατοικίας. Τα αρχοντικά ,  τα νοικοκυρόσπιτα   και  τα λαϊκά , που  αντανακλούν  σε  αντίστοιχες  τάξεις  ή   κατηγορίες…..  .»  ( Ευάγγελος Π. Δημητριάδης  Το  Βιλαέτι  των  Ιωαννίνων  κατά το 19ο αιώνα. Γιάννενα. Από την ‘’ Πόλη – Παζάρι “ στην ‘’Πόλη – Πρακτορείο’’.  )

Ο γνωστός Γιαννιώτης ερευνητής , συγγραφέας   και   αγαπητός φίλος    Κώστας Κουλίδας  στο βιβλίο του « Τα Γιάννινα που έφυγαν –Συνοικίες τοπωνύμια-Ιεροί Ναοί-Μοναστήρια  Γιάννινα 2010 » στο κεφάλαιο για την γειτονιά μας επικαλείται  όλους σχεδόν     όσοι  ιστορικά  ασχολήθηκαν  με τις συνοικίες της πόλης  των Ιωαννίνων  με  επικεφαλίδα  Λακκώματα (τα) η γενί μαχαλές, νέα γειτονιά , καινούργιος μαχαλάς , συνοικία , τζιχουρ  μαχαλέσι  και  διεξοδικά  αναλύει  την  ιστορία  της  συνοικίας.

Η  αγαπητή σε όλους μας γλύπτρια , ζωγράφος και συγγραφέας  Νίτσα Παπακώστα  απεικονίζει  καταπληκτικά  στα σχέδιά της με πενάκι τα γραφικά σοκάκια των  Λακκωμάτων  με τα  πανέμορφα σπιτάκια  τους ( Παλιά Γιάννινα  σχέδια-σχόλια Νίτσα Παπακώστα 1986) 

Αυτή την γοητευτική συνοικία , την  όμορφη γειτονιά , τον αγαπημένο  μαχαλά  της πόλης μας , όπως   περιγράφεται στις  ως άνω συγγραφικές παραπομπές και στους δρόμους και  στις αλάνες που έζησα  μερικά  από  τα εφηβικά  μου  χρόνια ,   παρουσιάζει το ίδρυμα « Ιωσήφ  και  Εσθήρ Γκανή.» στους δημότες των Ιωαννίνων  και όχι μόνο με την έκθεσή του  αυτή  σκοπεύοντας  να  τιμήσει  την  κοινωνική και πολιτιστική  προσφορά  στη  πόλη  και τους συμπολίτες  μας στο χρόνο μέχρι σήμερα των Λακκωμάτων. Το ΔΣ του ιδρύματος  ευχαριστεί  θερμά  τον  Μιχάλη  Αυδίκο τέως Πρόεδρο του  Πολιτιστικού Συλλόγου των Λακκωμάτων  για την  μεγάλη  συμμετοχή  του στην   πραγματοποίηση   αυτής της  έκθεσης  και  τον συλλέκτη  Δημήτρη  Βλάχο  για  την συνεργασία τους ,για το  πολύτιμο  υλικό  που  πρόσφεραν   και  τους δύο  δε για  τα σημαντικά κείμενά τους.

Οκτώβριος 2023

Ναπολέοντα Μάργαρη

    

 

Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία

--

                Μετά την απελευθέρωση της πόλης από του Τούρκους παραχωρήθηκε στην Μητρόπολη Ιωαννίνων από το κράτος, μια μεγάλη έκταση στην αρχή της οδού Δωδώνης. Στην έκταση αυτή χτίστηκε η Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία.

                Αρχιτέκτονας του κτιρίου ήταν ο Αριστοτέλης Ζάχος και ο Περικλής Μελίρρυτος.

                Την όλη δαπάνη της κατασκευής, ανέλαβε ο τότε Μητροπολίτης Ιωαννίνων Σπυρίδων Βλάχος, στηριζόμενος στα αγαθοεργά καταστήματα της Μητρόπλης, στα κληροδοτήματα των Αδελφών Ζωσιμάδων, άλλων ευεργετών και στις επιχορηγήσεις του Υπουργείου Παιδείας.

                Με ομόφωνη απόφαση των καθηγητών της Ακαδημίας, δόθηκε προς τιμήν των Ζωσιμάδων η επωνυμία «Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία».

                Για την πόλη μας, αλλά και ολόκληρη την Ήπειρο, η Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία, υπήρξε το μαναδικό ίδρυμα Ανώτερη μόρφωσης μέχρι το 1964.

                Από αυτή αποφοίτησαν χιλιάδες δάσκαλοι, δασκάλες και νηπιαγωγοί, που δίδαξαν σε όλη σχεδόν την Ελλάδα.

                Για πολλά χρόνια, σε ένα τμήμα της στεγάστηκε το 406 Στρατιωτικό Νοσοκομείο, το οποίο μεταστεγάστηκε για λίγο στο παλαιό Δημοτικό Νοσοκομείο του Κουραμπά και αργότερα μεταφέρθηκε στο Στρατόπεδο «Κατσιμήτρου» στο Πέραμα.

                Για μικρό διάστημα, στις αίθουσες της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας, στεγάστηκε και η Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου μας.

                Στην αίθουσα τελετών της Ακαδημίας, τον Ιούλιο του 1948, έγινε από στρατοδικείο, η δίκη της Ευτυχίας Πρίντζου και άλλων 113 συγκρατούμενων της.

 Μιχάλης Αυδίκος

Τέως Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Λακωμμάτων Ιωαννίνων

 

 

ΛΑΚΩΜΑΤΑ, Η  ΑΛΛΗ  ΓΕΙΤΟΝΙΑ  ΜΟΥ

----

     Με τα Λακώματα ή Γενί Μαχαλά (Νέα  Συνοικία)  και το Αηδόνι ( Αηδών) με συνδέουν μνήμες προσωπικές. Μια μεγάλη γειτονιά που ορίζεται από τον Κουραμπά, τη μια πλευρά της Δωδώνης , την Αγίου Κοσμά, το λόφο της Κιάφας , την Αιακιδών και τη Μολοσσών, και τη διέσχιζε το ρέμα της Αγίου Κοσμά που κατέληγε στη Μολοσσών.

     Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην οδό Αιακιδών , στον «Πεντάδρομο» και είχα συμμαθητές και γνώριμες οικογένειες και πρόσωπα που έζησαν στα Λακώματα.

Στο Ελισαβέτειο , κληροδότημα της Ελισάβετ Καστρισόγια, πήγα στο νηπιαγωγείο. Αρχικά στο κτίριο στεγάστηκε ένα από τα τρία παρθεναγωγεία της πόλης και το μοναδικό που είχε και τμήμα υφαντικής. Πολύ αργότερα στεγάστηκαν το 40 και το 70 δημοτικά σχολεία. Ζωντανή ακόμη η ανάμνηση της καλοκάγαθης επιστάτριας , της κυρά Αθηνάς Βαζάκα, που έμενε δίπλα από το σχολείο στην Αγίου Κοσμά.

    Στα πρώτα και ανέμελα αλλά και επικίνδυνα νεανικά μας παιγνίδια διασχίζαμε τον θολωτό υπόνομο,  ξεκινώντας από το γεφύρι  και βγαίναμε  στον «Πεντάδρομο», όπου συναντιόνταν η  Μολοσσών, η Ρώμα, η Αιακιδων, η Αδμήτου και η Αγίου Κοσμά, εξ ου και το όνομα . Στον Πεντάδρομο ήταν το μπακάλικο του Ντόβα και ο φούρνος του κυρ  Βασίλη του Ελευθεριάδη.

    Αργότερα , στο δημοτικό, για να πάμε στο σχολείο διασχίζαμε το δασάκι (σημερινή παιδική χαρά με τα κομμένα  δέντρα)  και περνώντας δίπλα από το Απολυμαντήριο φτάναμε στο μικρό γήπεδο (πίσω αυλή του Ξενία) , το γνωστό σε μας ως «ιπποδρόμιο», από τους ιππικούς αγώνες των Ιταλών στον Πόλεμο. Τέλος μέσα από τον κήπο του Κουραμπά  καταλήγαμε  στο κτίριο της Εμπορικής Σχολής , όπου στεγάζονταν τα Πρότυπα της Ακαδημίας μέχρι και το 1954.

      Στα διαλείμματα, με το συσσίτιο, χαζεύαμε τα κατακόκκινα οχήματα της Πυροσβεστικής, που ήταν δίπλα μας (σήμερα οδός Κ. Παλαμά).

     Στο «ιπποδρόμιο» θυμάμαι τους αγώνες ποδοσφαίρου ανάμεσα στις ομάδες των Λακωμάτων, της Καλούτσιανης και της Λούτσας. 

     Το περιβάλλον αυτό των Λακωμάτων ήταν μια άλλη γειτονιά μου. Σ αυτή γνώρισα  ωραίους ανθρώπους , γνωστούς και φίλους της οικογένειάς μου.

    Για να συναντήσω τους συμμαθητές μου , τον Βαγγέλη Νικολάου και τον Δημοσθένη Κατσιάρη ανηφόριζα την Αγίου Κοσμά περνώντας πρώτα από τη δημοτική βρύση, (γωνία Αιακιδών και Αγίου Κοσμά) μπροστά από το σπίτι του «Μπάμπα» με τα περιστέρια, και στη συνέχεια από το σπίτι που έμενε ο Θωμάς Τασιάς, οδηγός ασθενοφόρου, τα σπίτια του καθηγητή Χρ.Σαράτση, γνωστού από τη χορωδία της Αγίας Αικατερίνης

 

του Δρούβη με τα λεωφορεία, του Κλέανδρου Παπαδόπουλου, παντοπώλη, του δάσκαλου Γάκη, του Ασημάκη Κατσιάρη , της κυρά Αθηνάς Βαζάκα  με τον γιό της,  τον πολύπαθο Νίκο , ή όπως τον ξέραμε τον Τσαγκαρσούλια, υπάλληλο αρχικά στο φαρμακείο του Αχ. Ζάγκλη στο  Τζαμί και μετέπειτα στο Φαρμακείο του Γκέτσου στην ΚΑ Φεβρουαρίου. Στα χέρια μου βρίσκεται ένα συγκινητικό κειμήλιο του Νίκου, ένα χειροτέχνημά του, δώρο στην οικογένειά μου ,ανάμνηση των δύσκολων στιγμών που έζησε τα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια. Δίπλα από το σπίτι του αρχιμουσικού και καθηγητή στην Παιδαγωγική Ακαδημία Μαργαρίτη Νικολάου έμενε και ο συγχωριανός του πατέρα μου απ την Κοπάνη Λάμπρος Γεωργιάδης, καθηγητής φιλόλογος.

    Για να πάμε στο λόφο της  Κιάφας και στα λειβάδια του Βερβίρη , του Ρώιμπα και του Φρίγκα ανηφορίζαμε την Αιακιδών μέχρι το Αηδόνι , συναντώντας τα σπίτια του Παρδάλη, του παπα-Ζαχαρέα , του Κων. Τζιοβάρα,  του Σωτ. Βλάχου , πατέρα του μητροπολίτη Ναυπάκτου Ιερόθεου, του γερο-Σακκά του αμαξά, του Δανάκα- ποιός δεν θυμάται αλήθεια απ τους παλιότερους την  περίφημη κραυγή του «η Δομή , η Δομή»-  και στο τέλος του Καργαράτου ,του Τσέλλα και του Παύλου, πατέρα του Βαγγέλη, της «αράχνης». Στην Κιάφα είδα για πρώτη φορά υπολείμματα της τάφρου του Βοημούνδου. Κι απ το λόφο της  Κιάφας , επιστρέφαμε   περνώντας  από το φυλάκιο του Δημοτικού Φόρου (κουρμέκι) και κατηφορίζοντας  μέσα από το ρέμα και το γεφύρι φθάναμε στη Μολοσσών.  Τέτοια Δημοτικά φυλάκια υπήρχαν οκτώ στις εισόδους της πόλης, όπως στο τέρμα της ΚΑ Φεβρουαρίου, στα Ζευγάρια, που σώζεται μέχρι σήμερα και στεγάζει τον πολιτιστικό σύλλογο, στη Σκάλα , στο Αγροτικό Οικοτροφείο, στο τέρμα της Βηλαρά, στα Εβραίικα Μνήματα, στην πλατεία Μαβίλη. Σ αυτά οι εισερχόμενοι πλήρωναν φόρο για τα προϊόντα που έφεραν προς πώληση στην πόλη.

     Σ όλους τους φίλους και γνωστούς , απ τα Λακώματα, την άλλη μου γειτονιά ,   είναι αφιερωμένο το μικρό αυτό σημείωμα,  γραμμένο με την ευκαιρία της έκθεσης που παρουσιάζει  το Ιδρυμα Ιωσήφ και  Εσθήρ Γκανή .

                                                                                   

Θανάσης  Ζυγούρης

 Αρχιτέκτων 

  

 

Κέντρο Κουραμπάς

-----

                   Περίοπτη θέση μέσα στο Νοσοκομείο είχε το αναρρωτήριο. Αργότερα  αυτό έγινε καφενείο – κέντρο διασκέδασης, από τον Σπύρο Παπασπύρου με την επωνυμία «Κουραμπάς»

Κατά τη διάρκεια της κατοχής, ο χώρος και το αναψυκτήριο επιτάχτηκαν και χρησιμοποιήθηκαν ως στρατόπεδο. Πολύ αργότερα και για ένα διάστημα, φιλοξένησε και την Πυροσβεστική Υπηρεσία.

Κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών , ο Παπασπύρου μαζί με τον φίλο του μαέστρο Ηρακλή  Μπασογιάννη, φρόντιζαν  να έρχονται στο κέντρο τα γνωστότερα μουσικά σχήματα της Αθήνας καθώς και ακροβάτες.

Απέναντι από τον Κουραμπά παραθέριζε κάθε καλοκαίρι ο διάσημος τενόρος Πέτρος Επιτροπάκης. Κάθε πρωί για πρωινή εξάσκηση, τραγουδούσε τα σουξέ της εποχής, μαγεύοντας τους περαστικούς, ιδιαίτερα όμως τις Γιαννιώτισσες.

Στον Κουραμπά γίνονταν οι εκδηλώσεις οργανώσεων, συλλόγων και γλέντια των πλούσιων της εποχής.

Μεγάλες μορφές του ελληνικού τραγουδιού πέρασαν από την πίστα του Κουραμπά, όπως ο Τόνης Μαρούδας, ο Φώτης Πολυμέρης, η Μαίρη Λίντα,το ντουέτο Κορώνης Φίλανδρος, ο πασίγνωστος κιθαρίστας με τις «χαβάγιες» του Λάκης Κέκεσης, ο Γιώργος Βούλγαρης, ο Σώτος Παναγόπουλος και πολλοί άλλοι.

Ο Κουραμπάς κατεδαφίστηκε το 1960 περίπου, για να κτισθεί στη θέση του το «Ξενία».

 

Μιχάλης Αυδίκος

Τέως Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Λακωμμάτων Ιωαννίνων

 

   

   

ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΛΑΚΚΩΜΑΤΩΝ 

την περίοδο Από 1938 έως 1953

-----

Αναφέρω  1938 για το λόγο που εγώ μπορούσα  από τότε να γνωρίζω  τους κατοίκους της γειτονιάς μου. Η καταγραφή αυτή είναι ένα είδος απογραφής  εκείνων των χρόνων αν γινόταν.

Αρχίζοντας από την οδό Άγίου Κοσμά:  Στην οδό και ειδικά στην αρχή της οδού τους μίσους σχεδόν θυμάμαι γιατί δεν παίζαμε εκεί.  Ο πρώτος  που θυμάμαι ήταν ο Γιάννης Τσιτσάνης κλητήρας στο Δήμο, τους Αφούς  Σκαμαντζάρη κηπουροί στο επάγγελμα,  Ευαγγ. Στεργίου ή Γκαβανίκο  κρεοπώλη, πατέρας του Λάκη και Τηλέμαχου.  Παπαδόπουλος  είχε μπακάλικο στην Καλούτσια. Β.Γάκης δάσκαλος.  Γ.Κεραμάς  ιταλός υπήκοος και υπάλληλος στο ιταλικό προξενείο.  Όταν έφυγε  για Ιταλία οικογενειακώς,  στο σπίτι έμενε ο Κατσάρης  δημ. υπάλληλος. Δ. Μάργαρης  κουρέας,  είχε το κουρείο κάτω από το Ακροπολ Παλλάς. Γ.Καραγιάννης  φούρναρης. Ι.Σελλάς εκδοροσφαγέας. Κ. Γραβάνης  μεταπράτης.

Η δεξιά πλευρά της οδού Αγίου Κόσμα δεν είχε σπίτια,  μετά το γεφύρι ήταν   κήποι των σπιτιών της οδού Χαόνων.

Ανεβαίνοντας λοιπόν την οδό Άγιου Κόσμα από αριστερά  το πρώτο  σπίτι μετά την γέφυρα ήταν του Γιακουμή ,ιδ υπάλληλος.  Χαρίλαου Μέκαλης υπάλληλος ΚΤΕΛ. Μαγκλάρας γαλακτοπώλης.    Αφοι Λογοθέτη κων/νος ,τραπεζικος υπαλλ, Αλκιβιάδης? Σωκράτης εργολάβος .  Β,  Μιχαηλίδης  κουρέας.  Παράσχος Λεπενιώτης  δημοτ. υπάλληλος. Μετά έμενε ο Θρουμουλόπουλος. Χρ Βλέτσας στρατιωτικός στη στρατιωτική μουσική μπάντα. Μπάργιας ανάπηρος πολέμου και Θεοχάρης Μπάργιας μεταπράτης.  Αφοί Βενέτη δάσκαλοι.  Θεοδ. Κόντος  Στρατιωτικός. Γκιάτας Τέλης  ταξιτζής. Αφοι Ρακόπουλοι υποδηματοποιοί. Είχαν κατάστημα  στην οδό Ανεξαρτησίας. Ι. Καραβίσιος  αξιωματικός στρατιωτικής δικαιοσύνης. Νικ Βερτόδουλος  υπάλληλος δασαρχείου. Καλλιόπη Φρίγκα υπάλληλος δημοσίου. Και τελευταίο το σπίτι που έγινε μετά του βουλευτή Ανέστη Λώρα.

Πάροδος Άγιου Κοσμά: Μπασογιάννης Μιχαήλ, περιπτεράς. Μπίμπης Νικ φωτογράφος. Ανδρ. Πολυκήπης ή Πρεβεζάνος  καφεπώλης. και Ι. Πολυκήπης ή Τσάβαλος εργολάβος τελετών. Νταμάρης Βαγγ.  φορτοεκφορτωτής. Μπαντέλης φορτοεκφορτωτής.   Αφοι Ντέτσικα έμποροι. Βερβίρης   Αθανάσιος  οδηγός λεωφορείου. Κων Βερβίρης εκδοροσφαγέας. Πολυχρονιάδης διάφορα  επαγγέλματα  του ποδαρού.

Πλατεία Λακκωμάτων:  Ι. Κουνούπης  καταστ. ψιλικών. Στεφ Σιομπότης ράπτης,  Μπεζεβέγκης Νικ.  κτηνοτρόφος. Φρόσω Παργινού οικιακά.

Οδός Ριζάρη: Αρλέτος.  Μαργ. Νικολάου μουσικός, Αρμένος καφεκόπτης, Σακκάς υποδηματ. Ράπτης υποδημ.

Χαόνων: δεξιά  Ευαγγ Βλάχος καφεγαλακτοπώλης. Ν. Ασλάνης. Σερβιτόρος . Πολυξένη Σαράτση νοσοκόμα,  ο σύζυγος  δάσκαλος Γοργόλης   μανάβης. Κων Κατσάνος ιερέας. Αγαθόπουλος Νικ. ξυλουργός. Κων. Αγαθόπουλος τσαγκάρης.  Άννα Αγαθοπούλου μοδίστρα. Καλλιόπη  Δημοπούλου οικιακά.  Χρ. Γραμμενιάτης φορτοεκφορτωτής. Τζιάτζιου δασκάλα.  Αναστασίου οδηγός στο δημόσιο  και ταξιτζής. Λευκοθέα Λούκα Αβραμιδη.  Μπισδακης Αριστ. μικροπωλητής. Χάϊδος ράπτης Μιχ.Βλάχος. Βας. Καρασκόγιας πολ. Μηχανικός. Αριστερή πλευρά. Αριστοτ. Εργάτης  χαλκουργός  σιδεράς. Δ.Παργινός  κηπουρός.  Ευαγγ. Παργινος  φορτοεκφορτωτής.  Β.Μουστακας  δερματέμπορας και Γκόλφας  μετανάστες  εξ Αμερικής. μετά  Μιχ Φωτιάδης  μετανάστης εξ Αιγύπτου υπάλληλος ΜΟΜΑ. Ιωαν. Τέκτων  μαραγκός.  Κ.Θάνος  η τσανέλης αμαξάς.  Αφοι Εργάτη  ή Κανερνή κηπουροί. Γραβάνης Βασ  μηχαν. κινηματογράφου και Ναπολεων Γραβανης ηλεκτρολόγος.  Πιπεργιάς αγρότης . Α/φες Τσάμη  οικιακά. Ιωαννης Σακκάς η πικινός .   Φιλ. Κιτσαράς φωτογράφος. Κωστακης  Γεωρ  οικοδόμος.  Β.Γκαρτζονίκας  ιδ. Υπάλληλος.  Δημ. Συγκούνας αμαξάς.  Δημ. Βερβίρης κουρέας. Ρίνα Λούκα οικιακά. Λουκάς Λούκας η καμόντος κηπουρός. Μέρτζιος δημ. υπαλλ. Β. Καντάρας  επεξεργαστής δερμάτων. Δημ. Κοτούλας Τσαγκάρης . Ευαγγ. Χαλάτσης κρεοπώλης. Αφοι Πάϊκου  ιδ. υπάλληλοι. Χαραλ. Σέης  αμαξάς. Φωτης Σέης  μεταφορές με κάρο. Παν. Ασλάνης εφημεριδοπώλης. Γεωργ. Στουρνάρας εκδοροσφαγέας.

Οδος Θεσπρωτών:.  Παναγιώτης  Κρομμύδας  τσαρουχάς. Φιτλέρας κουρέας. Ιωανν. Οικονομίδης κουρέας. Παγώνης αστυνομικός. Έξαρχος δημ. υπάλληλος. Τσούπης παντοπώλης. Τσίκος  Θεόδωρος υπαλλ. ΜΟΜΑ.  Μια γριούλα με το παρατσούκλι φασαρία η οποία ήταν ερωτευμένη με τον Σπύρο τον αεροπόρο  φαντασιακός εραστής στο μυαλό της. Γεωρ. Δημητρούλας  χρυσοχόος.  Μπαλτατζής.  Μπίτος  Θεόφιλος κουρέας , Λουκία δασκάλα και  Κων. εργολάβος.  Σουλιώτης Άρης ιδ υπάλληλος. Όλοι αυτοί οι κάτοικοι της συνοικίας  Λακκωμάτων  γνωρίζονταν μεταξύ τους.  Οι συναντήσεις για κουβέντα και κουτσομπολιά γινόταν στα πηγάδια περιμένοντας τη σειρά τους να βγάλουν νερό ή σε μπακάλικα, αλλά και έξω από της πόρτες τις απογευματινές καλοκαιρινές  ώρες. Ειδικά οι γριούλες  καθισμένες  στις πέτρες που ήταν δεξιά και αριστερά από τις πόρτες των σπιτιών.

Σημείωση:  ‘Έχουμε κάρα , χαμάλες , και καροτσάκια  .Οι χαμάλες ήταν μακρόστενες  με τέσσερες   ρόδες  και άλογο.  Μετέφεραν βαρέλια ξύλινα  και άλλα είδη οικοδομής .Τα κάρα ήταν  με δυο μεγάλες ρόδες και άλογο και μετέφεραν  είδη οικοδομών ,  όπως  πέτρες , μπάζα σκουπίδια και άλλα διάφορα είδη .Τα καροτσάκια ήταν με 3 ρόδες δυο μεγάλες στα πλάι και μια μικρότερη μπροστά. Στο κέντρο την κίνηση την έκανε ο χειριστής σπρώχνοντας με τα χέρια το ξύλο που ήταν στο πίσω μέρος από την μια μεριά στην άλλη.

 

Γιάννινα Σεπτέμβριος 2023

Δημήτρης Βλάχος

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Κτίριο Εμπορικής Σχολής

----

Το αποκαλούμενο κτίριο της Εμπορικής Σχολής, χτίστηκε το 1910 με προορισμό να χρησιμεύσει ως κατοικία του στρατιωτικού διοικητή της πόλης στα χρόνια της Τουρκοκρατίας Βαλή-Πασά.

Στη μακρόχρονη ιστορία του, χρησιμοποιήθηκε για στέγαση πολλών υπηρεσιών και δραστηριοτήτων. Έτσι χρονολογικά έχουμε:1910-1913: Κατοικία του Τούρκου Στρατιωτικού Διοικητή. 1913-1915:Ξενώνας υψηλών και επισήμων επισκεπτών της πόλης.1915-1917:Βρετανικό Προξενείο.1917-1921:Γραφείο προσκόπων.

Από το 1921 έως το 1940:Στεγάζεται η Εμπορική Σχολή. Ιδρυτής της ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Μολυβάδας. Για πολλά χρόνια Διευθυντής της υπήρξε ο αείμνηστος Ιωάννης Λέλος (μαθηματικός).

• 1940:Στεγάζονται Άγγλου Αεροπόροι.

• 1940-1958:Στεγάζονται διάφορα Δημοτικά Σχολεία

• 1958-1961:Στεγάζεται η Στρατολογία.

• 1961-1978:Δημοτικό Σχολείο.

• 1978-1999:Με τον αείμνηστο Κώστα Τζάλλα (φιλόλογο) ως πρώτο Διευθυντή, στεγάζονται το Κλασικό Λύκειο και από το 1999 μέχρι σήμερα, βρίσκουμε το 7ο Γενικό Ενιαίο Λύκειο.

               

Μιχάλης Αυδίκος

Τέως Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Λακκωμάτων Ιωαννίνων

  

 

 

Ίδρυμα ‘’Ιωσήφ και ΕσθήρΓκανή’’

Σούτσου 26 – Ιωάννινα

τηλ: 2651036517

email:idrymagani@gmail.com

fb:idrymagkani

You Tube: @idrymagani

site: www.idrimagani.gr