Πολιτισμός

εκθέσεις

Ίδρυμα «Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή»

« Τα παλιά Γιάννινα με το βλέμμα ενός νέου :
οι φωτογραφίες του Πέτρου Ζωνίδη »

Ίδρυμα «Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή» Σούτσου 26 Τ.Κ: 45444

Διάρκεια έκθεσης: 08.01.2024 - 15.03.2024

Τηλέφωνο: 26510 36517 – Email: idrymagani@gmail.com - fb: idrymagkani

You Tube: @idrymagani - site: www.idrimagani.gr

Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα έως Παρασκευή 9.00 πμ έως 14.00 μμ

Τετάρτη 6.00μμ - 9.00μμ

    

  Το Ημερολόγιο του Ιδρύματος έτους 2024 σε PDF

   

   

  

Πέτρος   Ζωνίδης

Γεννήθηκε  το 1904  στα  Ιωάννινα. Γονείς  του ήταν  ο  Χριστόδουλος  και  η    Ευαγγελία   ( το  γένος  Λέκκα ) . Ο  πατέρας  του   το  1890  εγκαταστάθηκε  στο  Βουκουρέστι , όπου  δραστηριοποιήθηκε  επαγγελματικά   και  επέστρεψε το  1900 λόγω  πολιτικών ταραχών. Στα Γιάννενα άνοιξε  στην Καλούτσιανη ( Τζαμί )  κατάστημα  γενικού εμπορίου. Εδώδιμα  Αποικιακά.  Ο  Πέτρος  είχε  άλλα  τρία  αδέλφια. Τον  Νίκο   απόφοιτο  της  Ζωσιμαίας  Σχολής , πτυχιούχο  της  Νομικής  σχολής Αθηνών ,  ο  οποίος  ανέπτυξε  έντονη  δημοσιογραφική  δραστηριότητα  με  την  παράταξη  του  Βενιζέλου. Παράλληλα   με  τις  σπουδές του υπηρέτησε και ως δάσκαλος σε σχολείο του Θεσπρωτικού Πρεβέζης. Το 1921 στρατεύθηκε  και υπηρέτησε στην Μ. Ασία ως Στρατοδίκης Ανθυπολοχαγός. Κατά την υποχώρηση  σφάχθηκε από τους  Τσέτες.  Τιμήθηκε   δις   με  το  χρυσούν   αριστείο      ανδρείας.  Την  Σοφία  φοιτήτρια  Ιατρικής  στο  Πανεπιστήμιο  Αθηνών , πέθανε από τύφο. Την  Ευγενία  σύζυγο  του  Δημητρίου Ιωαννίδη  ( βιβλιοπώλη) .

Ο  Πέτρος  Ζωνίδης  αν  και είχε  έφεση  στα γράμματα,  αναγκάστηκε  να διακόψει  το Σχολαρχείο  και να   ασχοληθεί   με  το  γενικό  εμπόριο   στο  κατάστημα   που διατηρούσε  ο πατέρας  του  στο  Τζαμί  Καλούτσιανης  ,  το   οποίο  αργότερα   το  μετέφερε   στα       « Πλατανάκια  »   πλατεία   Σαπουντζάκη,    . Παράλληλα  με το κατάστημα γενικού   εμπορίου   ( τρόφιμα,  κάρβουνα , οικοδομικά , τυροκομικά κ.ά ) , που διατηρούσε στα Πλατανάκια , ασχολήθηκε   με  την  παραγωγή  κρασιών τα οποία  συσκεύαζε  και πουλούσε  κυρίως στην Αθήνα. Το  1929   παντρεύτηκε  την  Ελευθερία  Αθανασιάδη   και   απέκτησαν   πέντε   παιδιά , την   Σοφία  και   ένα  αβάπτιστο   αγόρι  , που  πέθαναν   σε  πολύ   μικρή    ηλικία  , τον   Παναγιώτη  ( έμπορο ) ,  τον  Χριστόδουλο  ( ηλεκτρολόγο μηχ / κό )  και   τον   Κων / νο  ( έμπορο ).

Κατά  την διάρκεια της κατοχής  λόγω  ηθικών διλημμάτων  έκλεισε  το  κατάστημά του.  Αγόρασε   φορτηγό   και    ασχολήθηκε   με  τις   μεταφορές . Τραυματίστηκε   στο    Μακρυνόρος ( Αμφιλοχίας)  και    φυλακίστηκε   από  τους   Γερμανούς   για    20    περίπου  ημέρες. Το   φορτηγό  επιτάχθηκε  από  το  κράτος  το  1946   και  σε  αντάλλαγμα  του  δόθηκε    άδεια   υπεραστικού  λεωφορείου ,  και   έτσι   έγινε   μέτοχος    του    υπεραστικού   ΚΤΕΛ  Ιωαννίνων. Το   1947   άνοιξε  ξανά  το  εμπορικό  κατάστημα. Χόμπυ του ήταν η φωτογραφία ,  αποθανάτιζε τοπία ,  σημαντικά   γεγονότα   της   εποχής   και   πορτρέτα ,   τα    οποία    αποτύπωνε    στο   γυαλί. Ιδιαίτερα  επιδόθηκε   με μεγάλη επιτυχία στο ρετούς των πορτρέτων του.

Αγαπούσε  πολύ  την μουσική και έπαιζε  μαντολίνο και  κλαρίνο. Υπήρξε  από τους  βασικούς  πρωταγωνιστές  στην  επανίδρυση  της Φιλαρμονικής   Ιωαννίνων και  διετέλεσε επί σειρά  ετών  αντιπρόεδρος του Δ.Σ. ( πρόεδρος ήταν πάντα ο Δήμαρχος ).Επίσης  υπήρξε  ενεργός  επίτροπος  της  Εκκλησιαστικής επιτροπής της Αγ.  Μαρίνας.

Εκλεγόταν επί 35 έτη έως το 1967  , οπότε  η δικτατορία κατήργησε  τις εκλογές.

Διετέλεσε  Δημοτικός  Σύμβουλος  Ιωαννίνων  1945-1946  με  Δήμαρχο  τον  Δημήτρη  Βλαχλείδη και υπηρέτησε   σε πολλούς τομείς του Δήμου. Διακρίθηκε  για το κοινωνικό  του  έργο  και  την συνδικαλιστική  του  δράση  ,  αφού   εκλεγόταν  και  συμμετείχε  επί σειρά ετών  ως μέλος  της  διοίκησης   του  Επαγγελματικού Επιμελητηρίου  Ιωαννίνων. Πέθανε στις  14  Απριλίου  του   1991,  σε  ηλικία  87 ετών.

  

«Τα παλιά Γιάννινα με το βλέμμα ενός νέου: οι φωτογραφίες του Πέτρου Ζωνίδη.»

Το  Ίδρυμα  « Ιωσήφ και Εσθήρ  Γκανή »  μετά   το Λεύκωμα «Τα Ιωάννινα μέσα από  ταχυδρομικά Δελτάρια .»

( 2013 ) του Κώστα Βλάχου , το Λεύκωμα φωτογραφιών του Άγγελου Καλογερίδη ( 2013 ) , την έκθεση φωτογραφίας: «Τα Γιάννινα , τα δικά μου.» του Χριστόδουλου Ευτυχιάδη (2016) , την έκθεση σπάνιων φωτογραφιών με την ταυτόχρονη πρώτη  έκδοση  Λευκώματος του πρωτοπόρου Γιαννιώτη φωτογράφου Αλκιβιάδη Λαμπρινού ( 2019 ) αλλά και τα εκθέσεις  φωτογραφίας  ( Σούτσου 26 )  σημαντικών φωτογράφων συμπολιτών μας ( 2016 – 2023 ) , συνεχίζει χωρίς διακοπή τον δημιουργικό του βηματισμό. Είναι πολιτιστικά βήματα , που καθορίζουν την διαδρομή προσφοράς του Ιδρύματος στον τόπο μας. Ένα τέτοιο σημαντικό βήμα είναι και  οι  δύο  ταυτόχρονες  εκδηλώσεις αφιερωμένες στον Πέτρο Ζωνίδη και  στο  εντυπωσιακό φωτογραφικό του έργο της δεκαετίας 1920 – 1930 περίπου με ιστορικό , λαογραφικό , κοινωνικό  και  έντονα  αισθητικό ενδιαφέρον.

Πρόκειται για την έκδοση του δωδέκατου στη σειρά Ημερολογίου 2024 του Ιδρύματος και την έκθεση των φωτογραφιών του με τίτλο «Τα παλιά Γιάννινα με το βλέμμα ενός νέου: οι φωτογραφίες του Πέτρου Ζωνίδη.»

Στις λήψεις του ερασιτέχνη φωτογράφου Πέτρου Ζωνίδη ( 1904-1991 ) αποτυπώθηκαν τα Γιάννινα  , όπως ελάχιστοι πλέον τα έχουν δει ή τα θυμούνται. Μεταξύ του 1920 και του 1930 περίπου  η πόλη μας ήταν τελείως διαφορετική , οι δρόμοι της ήταν αλλιώτικοι και τα κτήριά της αγνώριστα. Στις πανοραμικές του  φωτογραφίες ο φακός απαθανάτισε απρόσκοπτα  το τοπίο από το κέντρο της πόλης ως την  Παμβώτιδα  αφού δεν  υπήρχαν ψηλά ,  ογκώδη κτήρια να εμποδίζουν το βλέμμα. Τα νερά της λίμνης χάιδευαν τα τείχη του κάστρου , όταν ακόμη δεν είχε κατασκευαστεί ο παραλίμνιος δρόμος. Πολλά επίσης τοπόσημα της πόλης βρίσκονταν σε διαφορετικά σημεία από αυτά που γνωρίζουμε σήμερα: πολλά  τζαμιά  στέκονταν ακόμα στη θέση τους , τα  γλυπτά  μνημεία  είχαν διαφορετική μορφή , το σημερινό ταχυδρομείο  ήταν  τότε το Οθωμανικό Παρθεναγωγείο και η προτομή του Λορέντζου Μαβίλη ήταν τοποθετημένη στου Μάτσικα ακριβώς δίπλα στην όχθη της λίμνης.

Το βασικό γνώρισμα , όμως , της πόλης που διέσωσε ο Ζωνίδης είναι ότι έσφυζε από ζωή. Τότε ο φωτογράφος  ήταν μόλις  είκοσι  ετών και με το φακό του αιχμαλώτισε τη ζωντάνια των μόλις απελευθερωμένων Ιωαννίνων και τη φρεσκάδα της νεολαίας τους. Στις λήψεις του διακρίνουμε παρέες νεαρών στο μώλο , στρατιώτες που παρατάσσονται στο στρατόπεδο , τους μουσικούς της Φιλαρμονικής να παίζουν τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα στους δρόμους. Ο φωτογράφος αποτύπωσε τα μαζικά συλλαλητήρια επί δικτατορίας Παγκάλου. Τα Γιάννινα στις φωτογραφίες του είναι μια πόλη που αλλάζει και προοδεύει.

Ο Π. Ζωνίδης δεν ήταν ένας σπουδαγμένος φωτογράφος και η αισθητική του δεν είναι μελετημένη και υπολογισμένη , όπως ενός επαγγελματία· φωτογράφιζε με την καρδιά και το ταλέντο του. Μπορεί και εμείς , οι σημερινοί θεατές  των φωτογραφιών του , να διαπιστώνουμε ότι τα μνημεία της πόλης   δεν βρίσκονται πια ακριβώς στις ίδιες τοποθεσίες, ότι δεν  διασώζονται  όλα τα ιστορικά κτήρια , ούτε όλοι οι παλιοί δρόμοι. Καταφέρνουμε, όμως  να αναγνωρίσουμε στις λήψεις του την πόλη μας , ακόμη κι αν δεν την γνωρίσαμε εκείνη την εποχή. Διότι τις φωτογραφίες αυτές τις τράβηξε ένας εικοσάχρονος άνδρας που αντίκριζε  την πόλη  του με  την αισιοδοξία και την ελπίδα της νιότης. Με το φακό και το βλέμμα του στραμμένα προς το μέλλον.

Είναι η δεύτερη φορά που φωτογραφίες  του παρουσιάζονται στους συμπολίτες μας. Την πρώτη φορά ο Δήμος Ιωαννιτών στο ισόγειο του Δημαρχείου το 1988 , με την πρωτοβουλία του γιου του Κ .Ζωνίδη και του αγαπητού μας  Φ. Γιωβάννη  οργάνωσε  έκθεση φωτογραφιών του. Μερικές από εκείνες τις φωτογραφίες του περιλαμβάνονται τόσο στο παρόν ημερολόγιο όσο και στην έκθεση του Ιδρύματος.

Το σημαντικότερο ποσοτικά και ποιοτικά , ίσως ,  τμήμα των φωτογραφιών είναι αυτό που θα δημοσιευθεί σύντομα για πρώτη φορά στο υπό έκδοση Λέυκωμα του Ιδρύματος. Πρόκειται για 450 περίπου φωτογραφίες , που  τα  αρνητικά τους  ( τζάμια ) ο Κώστας Ζωνίδης , γιός του Π. Ζωνίδη , εμπιστεύθηκε στο Ίδρυμα  και το  οποίο  με την βοήθειά  του όπως και της Αικατερίνης Κούρου προχώρησε στην εμφάνισή τους. Οι φωτογραφίες αναφέρονται  στην δεκαετία του 1920 περίπου με θέματα την πόλη μας, την  ευρύτερη περιοχή μας, τους ανθρώπους της. Πιστεύουμε ότι αποτελούν πολύτιμο υλικό μελέτης και έρευνας  για  την ιστορία, την λαογραφία και την κοινωνική  ζωή  της περιοχής μας στη δεκαετία του 1920.

Το Ίδρυμα ευχαριστεί τον αγαπητό μας συμπολίτη Κώστα Ζωνίδη και την οικογένειά του , που διαφύλαξαν , συντήρησαν και παραχώρησαν  στο Ίδρυμα το δικαίωμα και την δυνατότητα να  καταστήσει γνωστό το περιεχόμενό τους στους συμπολίτες μας. Ευχαριστούμε την Αικατερίνη Κούρου και του Βασ Πατερούση ,  που βοήθησαν στο εγχείρημα. Ευχαριστούμε τον εξαίρετο συμπολίτη , συνεργάτη και φίλο του Ιδρύματος Φ.Γιωβάννη που με τις γνώσεις, τις πληροφορίες και τις συμβουλές του συνετέλεσε αποφασιστικά  για να  καταστεί  δυνατή η  εμφάνιση  και η  έκθεση  των φωτογραφιών αυτών.

Ιωάννινα Νοέμβριος  2023

Νάπ.Μάργαρης