"Ένα σημάδι φάνηκε που οιωνό το είπαν"
Άρθρο του Κωστή Καζαμιάκη
17.10.2022
Οδύσσεια. Ραψωδία υ`.
Περίληψη.
Κωστής Καζαμιάκης
Ο Οδυσσέας ξαπλώνει για να κοιμηθεί στο πρόστεγο
του ανακτόρου αλλά έχει τόσα στο μυαλό του που δεν μπορεί να κοιμηθεί.
Βασανίζεται και στριφογυρνά στα στρωσίδια του με τη σκέψη του στην
εξόντωση των επικινδύνων Μνηστήρων. Μόνος αυτός, ενώ οι αντίπαλοι
Μνηστήρες είναι πάρα πολλοί, περισσότεροι από εκατό. Εμφανίζεται η θεά
Αθηνά και τον καθησυχάζει βεβαιώνοντας τον ότι θα βοηθήσει κι εκείνη
στην εξόντωση των Μνηστήρων. Ο Οδυσσέας της εκμυστηρεύεται ότι ακόμα κι
αν εξοντώσουν τους Μνηστήρες οι οικογένειες τους θα θελήσουν αμέσως να
επιβάλλουν αντίποινα και αντεκδικήσεις. Για όλα αυτά πάλι η θεά Αθηνά
τον ηρεμεί λέγοντας του ότι όλα θα εξελιχθούν ευνοϊκά για κείνον και την
οικογένεια του. Αμέσως του ρίχνει ύπνο γλυκό στα μάτια και εκείνη πετά
για τον Όλυμπο. Την ίδια ώρα που ο Οδυσσέας επιτέλους κοιμάται, ξυπνά η
Πηνελόπη που αμέσως αρχίζει το θρήνο αφού η μέρα που ξημερώνει, είναι η
μέρα που πρέπει να επιλέξει έναν από τους Μνηστήρες για σύζυγο της, και
να φύγει από το σπίτι. Πρωί πρωί έρχονται οι βοσκοί με τα σφαχτάρια για
το μεγάλο, και τελευταίο τραπέζι των Μνηστήρων. Η Ευρύκλεια συντονίζει
τις δεκάδες γυναίκες που εργάζονται στο παλάτι για όλες τις απαραίτητες
δουλειές. Δύο θεϊκοί οιωνοί δεν είναι καθόλου ευνοϊκοί για τους
Μνηστήρες.
Ο Οδυσσέας ήρεμα και σταθερά σκηνοθετεί τα
στρατηγήματα και τα τεχνάσματα του, για τον οριστικό αφανισμό των
αναιδών Μνηστήρων. Οι Μνηστήρες από τη μεριά τους, προετοιμάζουν τον
χαμό του Τηλέμαχου, περιπαίζουν τον Οδυσσέα, καθώς και τον μάντη
Θεοκλύμενο που προφητεύει την εξόντωση τους. Προτείνουν στον Τηλέμαχο να
στείλει τους δύο ξένους του, τον γέρο κουρελή ζητιάνο, που είναι ο
Οδυσσέας και τον Θεοκλύμενο, μ` ένα καράβι, στους Σικελούς.
Σχόλια.
Κράτα καρδιά μου.
τέτλαθι δή, κραδίη· καὶ κύντερον ἄλλο ποτ' ἔτλης,
υ`,18.
Κράτα καρδιά μου, πιο σκληρό έχεις αντέξει πόνο.
Ο Οδυσσέας δίνει κουράγιο στον εαυτό του
προκειμένου να αντιμετωπίσει το δυσεπίλυτο πρόβλημα των Μνηστήρων.
Θεοφάνια.
σχεδόθεν δέ οἱ ἦλθεν Ἀθήνηυ
οὐρανόθεν καταβᾶσα, δέμας δ' ἤϊκτο γυναικί·
Η Αθηνά Παλλάδα κατέβηκε απ' τον ουρανό, παρόμοια
με γυναίκα.
Φάνηκε πάλι δίπλα του η Αθηνά Παλλάδα και με αγάπη
του μιλά κι όλο τον εμψυχώνει. Υ`, 30-31, ελεύθ. μτφρ.
Μια ακόμη Θεοφάνια, μια ακόμη φανέρωση θεού μέσω
ενανθρωπίσεως, στην Οδύσσεια.
Κακός οιωνός.
ἀριστερὸς ἤλυθεν ὄρνις,
αἰετὸς ὑψιπέτης, υ`, 242-243.
Ένα σημάδι φάνηκε, αριστερά πετούσε για όλους που
το βλέπανε έξω από το παλάτι. Ήταν μεγάλος αετός που είχε περιστέρι στα
νύχια του τα δυνατά σαν γάντζους καμωμένα.
Ο αητός, το αρπαχτικό πτηνό που συμβόλιζε την
παντοκρατορία του Δία στον ουρανό, εδώ υπερίπταται αριστερά όλων όσων το
παρατηρούν. Κρατά στα νύχια του το θήραμα του, ένα περιστέρι. Κακός
οιωνός!