Ο Αρχαίος Πειραιεύς, τα Μνημεία και το Μουσείο

Ομιλία Κ. Ν. Καζαμιάκη

Κυριακή 8 Νοέμβριου 2015 7.30 μ.μ.

Βακχυλίδου και Διονυσίου Αιγινήτου. Ιλίσια.

Είσοδος Ελεύθερη

 


 

Τούτῳ τῷ τρόπῳ οἱ Ἀθηναῖοι τὴν πόλιν ἐτείχισαν ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ. καὶ δήλη ἡ οἰκοδομία ἔτι καὶ νῦν ἐστὶν ὅτι κατὰ σπουδὴν ἐγένετο· οἱ γὰρ θεμέλιοι παντοίων λίθων ὑπόκεινται καὶ οὐ ξυνειργασμένων ἔστιν ᾗ, ἀλλ' ὡς ἕκαστόν ποτε προσέφερον, πολλαί τε στῆλαι ἀπὸ σημάτων καὶ λίθοι εἰργασμένοι ἐγκατελέγησαν. μείζων γὰρ ὁ περίβολος πανταχῇ ἐξήχθη τῆς πόλεως, καὶ διὰ τοῦτο πάντα ὁμοίως κινοῦντες ἠπείγοντο. ἔπεισε δὲ καὶ τοῦ Πειραιῶς τὰ λοιπὰ ὁ Θεμιστοκλῆς οἰκοδομεῖν (ὑπῆρκτο δ' αὐτοῦ πρότερον ἐπὶ τῆς ἐκείνου ἀρχῆς ἧς κατ' ἐνιαυτὸν Ἀθηναίοις ἦρξε) νομίζων τό τε χωρίον καλὸν εἶναι, λιμένας ἔχον τρεῖς αὐτοφυεῖς, καὶ αὐτοὺς ναυτικοὺς γεγενημένους μέγα προφέρειν ἐς τὸ κτήσασθαι δύναμιν (τῆς γὰρ δὴ θαλάσσης πρῶτος ἐτόλμησεν εἰπεῖν ὡς ἀνθεκτέα ἐστί), καὶ τὴν ἀρχὴν εὐθὺς ξυγκατεσκεύαζεν. καὶ ᾠκοδόμησαν τῇ ἐκείνου γνώμῃ τὸ πάχος τοῦ τείχους ὅπερ νῦν ἔτι δῆλόν ἐστι περὶ τὸν Πειραιᾶ· δύο γὰρ ἅμαξαι ἐναντίαι ἀλλήλαις τοὺς λίθους ἐπῆγον. ἐντὸς δὲ οὔτε χάλιξ οὔτε πηλὸς ἦν, ἀλλὰ ξυνῳκοδομημένοι μεγάλοι λίθοι καὶ ἐντομῇ ἐγγώνιοι, σιδήρῳ πρὸς ἀλλήλους τὰ ἔξωθεν καὶ μολύβδῳ δεδεμένοι. τὸ δὲ ὕψος ἥμισυ μάλιστα ἐτελέσθη οὗ διενοεῖτο. ἐβούλετο ( o Θεμιστοκλής) γὰρ τῷ μεγέθει καὶ τῷ πάχει ἀφιστάναι τὰς τῶν πολεμίων ἐπιβουλάς, ἀνθρώπων τε ἐνόμιζεν ὀλίγων καὶ τῶν ἀχρειοτάτων ἀρκέσειν τὴν φυλακήν, τοὺς δ' ἄλλους ἐς τὰς ναῦς ἐσβήσεσθαι. ταῖς γὰρ ναυσὶ μάλιστα προσέκειτο, ἰδών, ὡς ἐμοὶ δοκεῖ, τῆς βασιλέως στρατιᾶς τὴν κατὰ θάλασσαν ἔφοδον εὐπορωτέραν τῆς κατὰ γῆν οὖσαν· τόν τε Πειραιᾶ ὠφελιμώτερον ἐνόμιζε τῆς ἄνω πόλεως, καὶ πολλάκις τοῖς Ἀθηναίοις παρῄνει, ἢν ἄρα ποτὲ κατὰ γῆν βιασθῶσι, καταβάντας ἐς αὐτὸν ταῖς ναυσὶ πρὸς ἅπαντας ἀνθίστασθαι. Ἀθηναῖοι μὲν οὖν οὕτως ἐτειχίσθησαν καὶ τἆλλα κατεσκευάζοντο εὐθὺς μετὰ τὴν Μήδων ἀναχώρησιν.

Θουκυδίδης (Α, 93)

 


 

Τα τείχη έφταναν σε ύψος τους σαράντα πήχεις- περίπου 18,50 μ- και είχαν δομηθεί από ευμεγέθεις ορθογωνισμένους λαξευτούς λίθους.

Αππιανός ( Μιθρ, 30)

 

Γεννήθηκα- το 1910- στο τελευταίο πάτωμα ενός σπιτιού τρίπατου, στην οδό Λουκά Ράλλη και Βασιλέως Γεωργίου στον Πειραιά. Όπως τα περισσότερα νέα σπίτια στον Πειραιά ήταν νεοκλασικό. 

Το να βγεις περίπατο στον Πειραιά εκείνη την εποχή ήταν σαν να σεργιανίζεις σε μια γιγαντιαία σκηνογραφία με βράχια και ωραία σπίτια με αγάλματα και αετώματα.

Γιάννης Τσαρούχης( 1910-1989)

 

Όσο κι` αν ψάξω, δε βρίσκω άλλο λιμάνι

τρελή να μ` έχει κάνει, όσο ο Πειραιάς.

Τραγουδά η Μελίνα Μερκούρη στην ταινία του Ζυλ Ντασσέν, Ποτέ την Κυριακή.

Στίχοι και μουσική Μάνος Χατζηδάκις  Όσκαρ μουσικής 1960)

 


 

  • Υπήρξε, στα βάθη του χρόνου, ο Πειραιεύς νησί; Τι αναφέρουν σχετικά ο Στράβων και ο Αρποκρατίων.

  • Το τέλμα του Αλιπέδου και η συμβολή του στην ιστορία του τόπου.

  • Ποιοι λόγοι επέβαλαν στους Αθηναίους της αρχαϊκής και κλασσικής εποχής, να ιδρύσουν την πόλη- λιμάνι, στην ακτή του Πειραιώς;

  • Τα τρία λιμάνια του Πειραιώς: Λιμένας έχον τρεις αυτοφυείς( Λιμήν Κανθάρου, Λιμήν Ζέας, Λιμήν Μουνιχίας)

  • Τα τείχη του Πειραιώς και οι πύλες  Αστικός πυλών,  Διαμέσου Πύλη, Πύλη της Ηετιωνείας.

  • Τα μνημεία του Πειραιώς: Ιερό Μουνιχίας Αρτέμιδος, τείχη, Ναός Σωτήρου Διός,  Νεώσοικοι Μουνιχίας, τείχη Μουνιχίας,  Νεώσοικοι Ζέας,  Σηράγγειον, αρχαία λατομεία, Σκευοθήκη του Φίλωνος και η οικοδομική της επιγραφή, ο Λέων του Πόρτο Λεόνε, το ελληνιστικό θέατρο στην αυλή του Μουσείου, αρχαϊκά, κλασσικά, ελληνιστικά και ελληνορωμαϊκά in situ κατάλοιπα.

  • -Πειραιεύς και: Ζευς, Άρτεμις, Μούνιχος, Φαίδρα, Ιππόλυτος, Κλεισθένης, Θεμιστοκλής, Ιππόδαμος, Θουκυδίδης, Ευριπίδης, Κίμων, Περικλής, Κόνων, Δημοσθένης, Μιθριδάτης, Σύλλας, Πομπήιος, Αύγουστος, Αδριανός, Μοροζίνι,..

  • Η πειραϊκή τετρακωμία του Κλεισθένη: Δήμος Πειραιώς, Δήμος Θυμαιτάδων, Δήμος Ξυπετής, Δήμος Φαλήρου.

  • Το Μουσείον του Πειραιώς μεγίστη κιβωτός πολιτισμού. 

  • Οι θησαυροί του Μουσείου που εντυπωσιάζουν.

  • Ο θησαυρός του 1959.

  • Τα unicums( μοναδικά αντικείμενα) του Μουσείου Πειραιώς σταθμοί στην ιστορία, στην κοινωνία, στην τέχνη, στην τεχνολογία, στον πολιτισμό,..

  • ... και άλλα πολλά.

 

Κ. Ν. ΚΑΖΑΜΙΑΚΗΣ

Αρχιτέκτων

Ιστορικός Αρχιτεκτονικής

Ιστορικός Τέχνης

 

 

      αριθμός επισκεπτών