6ος κύκλος επιμορφωτικών διαλέξεων
ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ – EΠΙΓΡΑΦΙΚΟΥ
ΜΟΥΣΕΙΟΥ
ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΔΩΔΩΝΗΣ: Από τη φηγό στην UNESCO
από τον αρχαιολόγο και συγγραφέα Κώστα Σουέρεφ
5,12, 20 Μαρτίου 2025, ώρα 18.00 Επιγραφικό
Μουσείο (Τοσίτσα 1)
Κώστα Σουέρεφ
Η Εταιρεία Συγγραφέων
ξεκινά, την Τετάρτη 5 Μαρτίου
2025, ώρα 6 μ.μ.
(επόμενες διαλέξεις, ίδια ώρα,
Τετάρτη 12
και Πέμπτη 20 Μαρτίου
), τον 6ο κύκλο διαλέξεων που διοργανώνει σε συνεργασία με το Επιγραφικό
Μουσείο (Τοσίτσα 1, - 3η είσοδος), με ομιλητές/τριες μέλη της Εταιρείας
και θέματα που εκτείνονται σε ευρύτερα πεδία, όπως Μαθηματικά, Τεχνητή
Νοημοσύνη, Γλωσσολογία, Περιβάλλον κ.ά.
Για τον 6ο κύκλο με θέμα:
ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΔΩΔΩΝΗΣ
/Από τη φηγό στην UNESCO,
ο Κώστας Σουέρεφ αναφέρει:
Η φηγός ή δρυς, η βαλανιδιά, υπήρξε το ιερό
δέντρο της αρχαίας Δωδώνης, που συμβόλιζε Hélèneτην ένωση γης και
ουρανού, τη γαμήλια στέγη της Διώνης και του Δία. Το μαντείο της Δωδώνης
αναφέρεται από τον Ηρόδοτο ως το αρχαιότερο των Ελλήνων. Η Δωδώνη της
Ηπείρου, με τα ακίνητα και κινητά αρχαία ευρήματα, προκαλεί σήμερα
εικόνες από τη ζωή και τη δράση ανθρώπων του παρελθόντος, εντυπώσεις,
ερμηνείες, αναζητήσεις σχετικά με τις ανησυχίες και τις σκέψεις αυτών
που υπήρξαν στους ίδιους τόπους. [Θα προβληθούν σύντομα ενημερωτικά
βίντεο και εικόνες με Power Point]
1. ΑΡΧΑΙΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΤΗΣ ΔΩΔΩΝΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ
ΧΡΗΣΜΟΔΟΤΗΣΗΣ
Η Δωδώνη υπήρξε θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο,
όπως οι Δελφοί και η Ολυμπία. Ο συνδυασμός θρησκευτικών και πολιτικών
παραμέτρων με επίκεντρο τη Δωδώνη οδήγησε στην ακτινοβολία της και στη
συσπείρωση γύρω από αυτήν όλων των Ηπειρωτών. Θεσπρωτοί, Μολοσσοί, η
Ολυμπιάδα, ο Πύρρος, το Κοινό των Ηπειρωτών σφράγισαν με την παρουσία
τους την ιστορική διαδρομή της Δωδώνης. Μεταξύ του τέλους του 3ου και
των αρχών του 2ου αι. π.Χ. τα Νάια, αγώνες για τον Δία Νάιο,
αναβαθμίστηκαν στο επίπεδο των πανελλήνιων αγώνων, με βραβείο το στεφάνι
από κλαδί της δρυός. Τα Νάια γίνονταν κάθε τέσσερα χρόνια, τον επόμενο
χρόνο από τους Ολυμπιακούς, τον ίδιο χρόνο με τα Ίσθμια και τα Νέμεα,
όπως μας πληροφορεί ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων (μέσα 2ου αι. π.Χ.).
Όσα σχετίζονταν με το δέντρο της Δωδώνης, όπως οι μεταλλικοί ήχοι
χάλκινων λεβήτων και τριπόδων γύρω από τη δρυ, κουδουνιών και άλλων
δώρων κρεμασμένων στα κλαδιά, που προκαλούνταν με το φύσημα του ανέμου,
θεωρούνταν ότι εξέπεμπαν συμβουλευτικά μηνύματα των θεών. Το μαντείο της
Δωδώνης έδινε χρησμό σε άτομα, ομάδες και εκπροσώπους από διάφορες
προελεύσεις, όπως γνωρίζουμε από τα αναθήματα και τα γραπτά ερωτήματα
στα μολύβδινα ελάσματα. Το μαντείο λειτούργησε για 2000 χρόνια (μεταξύ
2ης χιλιετίας π.Χ. και 4ου αιώνας μ.Χ.).
2. ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΔΩΔΩΝΗ ΚΑΙ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΜΑΝΤΕΙΟ
Το τοπίο της Δωδώνης, μεταξύ του όρους Τόμαρος,
της κοιλάδας και των γύρω λόφων, περικλείει την αρχαία θέση με ορατά
κατάλοιπα αρχιτεκτονικής: το ιερό του Δία και της Διώνης, το πρυτανείο,
το βουλευτήριο, το θέατρο, το στάδιο και την ακρόπολη. Εξάλλου, η
απόκεντρη Δωδώνη υπήρξε συχνά σημείο αναφοράς του αρχαίου κόσμου. Η φήμη
του μαντείου και ο ιδιότυπος λατρευτικός συμβολισμός του Δία Ναΐου και
της Διώνης, πέρα από τα όρια της Ηπείρου, όπως στην Αθήνα, τη Ρόδο και
τις Συρακούσες, επιβεβαιώνεται από τα αρχαία κείμενα, τα αφιερώματα και
τα ενεπίγραφα χρησμοδοτικά μολύβδινα ελάσματα των επισκεπτών, που
σώθηκαν στη Δωδώνη.
3. ΤΑ ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΑ ΜΟΛΥΒΔΙΝΑ ΕΛΑΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΧΡΗΣΜΩΝ
Ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον προκαλεί
διεθνώς η μοναδικότητα των χρησμοδοτικών μολύβδινων ενεπίγραφων
ελασμάτων, άνω των 3000, από τη Δωδώνη, τα οποία, καθώς μελετώνται από
ειδικούς διαφόρων ειδικοτήτων, διαφωτίζουν σχετικά με λειτουργίες του
μαντείου, του πολιτικού οργανισμού που το ήλεγχε, αλλά κυρίως σχετικά με
αγωνίες και διλήμματα των αρχαίων επισκεπτών. Οι ερωτήσεις, απλές και
ευθείς, έθιγαν διάφορα θέματα, υγείας, οικογενειακά, οικονομικά,
δικαίου, επαγγελματικά, συναισθηματικά. Παράλληλα, μαρτυρούνται επαφές
με άλλες κοινωνικές ομάδες, Κορινθίων, Αμβρακιωτών, Κερκυραίων,
Ταραντίνων. Μερικές απαντήσεις αναγράφονταν στο πίσω μέρος του
ελάσματος, αλλά οι περισσότερες δίδονταν προφορικά. Σύμφωνα με τον
Κικέρωνα, λειτουργούσε στη Δωδώνη η κληρομαντεία. Τα μοναδικά στην
υφήλιο μολύβδινα ελάσματα των χρησμών της Δωδώνης, μαρτυρίες ύπαρξης
χιλιάδων ανθρώπων, ενεγράφησαν το 2023 στη «Μνήμη του Κόσμου» της
UNESCO.
ΚΩΣΤΑΣ ΣΟΥΕΡΕΦ
/ σύντομο βιογραφικό
Γεννήθηκε στην Κέρκυρα. Σπούδασε Αρχαιολογία και
Ιστορία στην Ελλάδα και την Ιταλία. Απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα στη
Scuola Normale Superiore της Πίζας και διδακτορικό στη Φιλοσοφική Σχολή
του Α.Π.Θ. Εργάστηκε ως αρχαιολόγος στην Εφορεία Αρχαιοτήτων
Θεσσαλονίκης και ως Προϊστάμενος Διεύθυνσης στις Εφορείες Αρχαιοτήτων
Φλώρινας, Καστοριάς και Ιωαννίνων. Διεξήγαγε ανασκαφές στην Τούμπα και
τη Σουρωτή Θεσσαλονίκης. Επιμελήθηκε περιοδικές εκθέσεις, αξιοποιώντας
νέες τάσεις της Μουσειολογίας. Δίδαξε ως Ειδικός Επιστήμονας στα
Πανεπιστήμια Ιωαννίνων, Δυτικής Μακεδονίας και Ελληνικό Ανοικτό
Πανεπιστήμιο. Συμμετείχε σε συνέδρια στην Ελλάδα, την Ιταλία, τη Γαλλία,
την Ισπανία και τη Γερμανία. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα
εστιάζονται στην Ιστορία και την Αρχαιολογία του Βορειοελλαδικού χώρου
και την Αρχαιολογία της Τέχνης. Εξέδωσε μονογραφίες και συμμετείχε σε
συλλογικούς τόμους. Επίτιμος Έφορος Αρχαιοτήτων από το 2020. Εξάλλου,
συνεργάτης του περιοδικού Πόρφυρας από την ίδρυσή του (1980) με σχόλια
θεωρίας για τον κινηματογράφο, μεταφράσεις, ποιήματα και δοκίμια. Είναι
μέλος της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών – Μουσείου Σολωμού, της
Αναγνωστικής Εταιρίας Κέρκυρας, της Εταιρείας Συγγραφέων. Κείμενά του
έχουν δημοσιευτεί στα λογοτεχνικά περιοδικά Περίπλους, Η λέξη, Φηγός,
Εντευκτήριο, Φιλόλογος, Γραφή, Ακτή κ.ά.
Για δηλώσεις συμμετοχής,
επικοινωνείτε με τη συντονίστρια των διαλέξεων Αγγελική Στρατηγοπούλου
στο
a.stratigopoulou@yahoo.gr /
Είσοδος ελεύθερη
Εταιρεία Συγγραφέων
Κοδριγκτώνος 8, 11257 Αθήνα
Τηλ: 210.8231890
Email:
info@authors.gr