Αναληθή ιστορικά αφηγήματα: το πιο μισητό κεφάλαιο της ζωής μας

Γιάνης Δημολιάτης [1]

 

Ο καθηγητής ανθρωπολογίας και βιολογικών επιστημών Robert Trivers έγραψε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο για τη Λογική της Εξαπάτησης και της Αυτοεξαπάτησης στην Ανθρώπινη Ζωή.[2] Ο πρόλογός του, γραμμένος 12 χρόνια μετά τη μοναδική επίσκεψή του στη χώρα μας, μοιάζει αφιέρωμα για τα 200 χρόνια μας από το 1821. Παρατίθεται ολόκληρος. Δικά μας είναι μόνον ο τίτλος, οι μεσότιτλοι, τα μαύρα γράμματα, και οι υποσημειώσεις.

 

Όλοι επιδιδόμαστε στην αυτοεξαπάτηση

« Μου δίνει μεγάλη χαρά που γράφω την εισαγωγή στην ελληνική έκδοση του βιβλίου μου για την αυτοεξαπάτηση, μία από τις έντεκα μεταφράσεις του σε ξένες γλώσσες. Νιώθει κανείς πάντοτε ένα αίσθημα ικανοποίησης όταν απευθύνεται σε διεθνές ακροατήριο, και το ζήτημα της αυτοεξαπάτησης προσφέρεται ιδιαίτερα για αυτό. Όλοι επιδιδόμαστε στην αυτοεξαπάτηση, σε κάθε επίπεδο της ζωής μας ―διεθνές, εθνικό, διαπροσωπικό, και προσωπικό― και όλοι υποφέρουμε από την επικράτησή της.

» Ήρθα για πρώτη φορά σε επαφή με την ελληνική γλώσσα (στην αρχαιοελληνική εκδοχή της) σε ηλικία 14 ετών, το 1957, όταν ο πατέρας μου, αμερικανός διπλωμάτης ειδικός σε ζητήματα ανατολικής Ευρώπης και δη Γερμανίας, υπηρετούσε στο Βερολίνο. Ανάμεσα σε 10.000 αμερικανόπαιδα, ήμουν το μοναδικό που διάλεξε να φοιτήσει σε γερμανικό γυμνάσιο, αντί για το κοντινό σχολείο του αμερικανικού στρατού. Δυστυχώς, το εν λόγω γυμνάσιο δεν εξειδικευόταν στις θετικές επιστήμες, όπως θα ήθελα, αλλά στις ανθρωπιστικές ―και εκείνη τη χρονιά (τρίτη γυμνασίου) βρέθηκα να παρακολουθώ μαθήματα Αρχαίων Ελληνικών, πέντε ώρες εβδομαδιαίως.

 

Κάθε βράδυ στο τετράδιό μου είκοσι ελληνικές λέξεις

» Θυμάμαι καθαρά να γράφω κάθε βράδυ στο τετράδιό μου είκοσι ελληνικές λέξεις στην αριστερή πλευρά μιας σελίδας και είκοσι γερμανικές στη δεξιά πλευρά, χωρίς να γνωρίζω τη σημασία ούτε των μεν ούτε των δε, προσπαθώντας να τις χωρέσω όλες στο κεφάλι μου. Έξι μήνες αργότερα, ήξερα τι σήμαιναν όλες οι γερμανικές λέξεις, όπως και όλες οι ελληνικές. Κάπως έτσι μυήθηκα στον ελληνικό πολιτισμό. Όταν επιστρέψαμε στις ΗΠΑ, δύο χρόνια αργότερα, ο πατέρας μου ―ο οποίος είχε πάντοτε υπό τη στενή εποπτεία του την ελληνική μου εκπαίδευση― επέμεινε να φοιτήσω σε ένα από τα λίγα προπαρασκευαστικά σχολεία που δίδασκαν Αρχαία Ελληνικά. Έτσι, με ενέγραψε στην Ακαδημία Φίλιπς, στο Άντοβερ της Μασαχουσέτης, η φήμη της οποίας θα μείνει αιωνίως κηλιδωμένη από το ότι «εκπαίδευσε» και τους δύο Τζορτζ Μπους, τον πρεσβύτερο και τον νεότερο.

» Μολονότι ο διακαής πόθος μου ήταν οι θετικές επιστήμες, η αλήθεια είναι ότι λάτρεψα την ελληνική γλώσσα. Τα ελληνικά γράμματα – άλφα, βήτα, γάμμα, ..., ύψιλον, ..., ωμέγα –  ήταν πολύ όμορφα. Απολάμβανες τόσο τις κινήσεις τού χεριού σου καθώς έγραφες, όσο και το τελικό αποτέλεσμα. Ήταν επίσης καθησυχαστικό ότι χρησιμοποιούνταν και ως επιστημονικά σύμβολα.

 

Εν αρχή ην η Λογική: ένα δώρο για όλη τη ζωή μου

» Αλλά το σημαντικότερο ήταν οι αρχαίοι συγγραφείς και τα έργα τους: τα έπη του Ομήρου, ο Θουκυδίδης, η Σαπφώ (αν και ουδείς μας μίλησε ποτέ για την πιο συναρπαστική πλευρά της) και η Βίβλος.

» Στη μελέτη της Βίβλου, τα Ελληνικά μού χάρισαν ένα δώρο που με έχει συνοδεύσει σε όλη τη ζωή μου. Όταν, στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο (1:1), η αγγλική μετάφραση γράφει “In the beginning was the word...” (Στην αρχή υπήρχε η λέξη), αντιλαμβάνεται κανείς αμέσως ότι έχει να κάνει με μια ανοησία. Ποια “λέξη”; Και γιατί μια λέξη και όχι κάτι πιο ουσιώδες; Αλλά το ελληνικό κείμενο γράφει “Εν αρχή ην ο Λόγος...”, το οποίο δεν είναι καθόλου ανόητο: στην αρχή υπήρχε η ΛΟΓΙΚΗ, και η λογική απέρρεε από τον Θεό, και ο Θεός ήταν η λογική. Πράγματι, υπάρχει λογική πίσω από τη δομή του Σύμπαντος, την εξέλιξη των έμβιων όντων, το πώς και το γιατί επιδιδόμαστε στην αυτοεξαπάτηση.

» Αν δεχθούμε την πρώτη ερμηνεία, εγκλωβιζόμαστε σε μια ανοησία, η οποία δυστυχώς εξακολουθεί να διατηρείται έως σήμερα ―τουλάχιστον στις ΗΠΑ. Πολλοί συντηρητικοί Αμερικανοί ευαγγελιστές αρέσκονται να μνημονεύουν το συγκεκριμένο εδάφιο του Ευαγγελίου και να ερμηνεύουν “ΤΗ λέξη” ως τη Βίβλο καθ’ εαυτήν. Με άλλα λόγια, στην αρχή υπήρχε ο λόγος του Θεού υπό τη μορφή της Βίβλου, η οποία γράφτηκε πριν από 2.οοο έως 3.000 χρόνια, αλλά, απ’ ό,τι φαίνεται, υπήρχε στον νου του Θεού από την απαρχή του Σύμπαντος, 3.000 χρόνια νωρίτερα ― οπότε το Σύμπαν δεν έχει ηλικία 15 δισεκατομμυρίων ετών, όπως γνωρίζουμε με βεβαιότητα, αλλά μόλις 6.000 ετών, και έχουμε το ελεύθερο να ερμηνεύουμε τα πράγματα όπως μας καπνίσει.

 

Το κέντρο της Αθήνας με συντάραξε και με τρόμαξε

» Από τα Νέα Ελληνικά, γνωρίζω μόνο αυτό το “etsi ketsi” – σίγουρα δεν πρόκειται για σπουδαίο επίτευγμα. Γνωρίζω, επίσης, ελάχιστα για τα πολιτικά και τα οικονομικά δρώμενα της σύγχρονης Ελλάδας, αν και πρέπει να πω ότι ένιωσα βαθύ θαυμασμό όταν έμαθα ότι οι Έλληνες είχαν ανακαλύψει πώς να μετατρέψουν τους δώδεκα μηνιαίους μισθούς σε δεκατρείς και ύστερα σε δεκατέσσερις, χωρίς ανάλογη αύξηση στον χρόνο εργασίας.[3]

» Έχω επισκεφθεί την Ελλάδα μόνο μία φορά, τον Δεκέμβριο του 2008. Θα ήμουν επιεικής αν χαρακτήριζα την εμπειρία απελπιστική. Τα αρχαία αγάλματα ποτέ δεν μου κινούσαν ιδιαίτερα το ενδιαφέρον – και όταν επισκέφθηκα τον Παρθενώνα έκανε κρύο και είχε δυνατό άνεμο. Αλλά το κέντρο της Αθήνας με συντάραξε και με τρόμαξε. Τα πλήθη των περαστικών, οι μποτιλιαρισμένοι δρόμοι, οι διαδηλώσεις ―η κακοφωνία των Χριστουγέννων― δεν είχαν καμία σχέση με την ήρεμη και εκλεπτυσμένη ατμόσφαιρα που φανταζόμουν ότι θα συναντούσα. Με κατέκλυσε μια αίσθηση επικείμενου ολέθρου. Όσο για την πρόσφατη μεταναστευτική κρίση, μπορεί μεν η Ελλάδα να υπήρξε σταυροδρόμι λαών από αρχαιοτάτων χρόνων, αλλά δεν μπορούσα επ’ ουδενί να προβλέψω το μέγεθος του τωρινού κύματος αφίξεων. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι σε όλα τα παραπάνω ενέχονται ισχυρές δυνάμεις εξαπάτησης και αυτοεξαπάτησης, αλλά δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω πολλά για αυτές.

 

Θα χρειαστεί να συντάξετε εσείς μια ελληνική εκδοχή τέτοιων αφηγημάτων

» Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι το πιο μισητό κεφάλαιο του βιβλίου είναι ακριβώς εκείνο που τιτλοφορείται «Αναληθή ιστορικά αφηγήματα» (Κεφάλαιο 10)· φυσικά, θα χρειαστεί να συντάξετε εσείς μια ελληνική εκδοχή τέτοιων αφηγημάτων. Απ’ ό,τι φαίνεται, κανείς δεν θέλει τα άπλυτά του― δηλαδή, τα ψέματα που λέει στα παιδιά του (και στους άλλους) για το παρελθόν του― να βγαίνουν στη φόρα. Μπορείτε να είστε βέβαιοι ότι το βιβλίο μου δεν θα μεταφραστεί ποτέ στα Ιαπωνικά, διότι οι Ιάπωνες εξακολουθούν έως σήμερα να αρνούνται κρίσιμες όψεις του συστήματος σεξουαλικής δουλείας που είχαν επιβάλει κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (σελ. 364-369). Στην Τουρκία, πάλι, αρκεί απλώς να μνημονεύσετε το αρμενικό ολοκαύτωμα του 1914-1915 και διατρέχετε τον κίνδυνο να καταλήξετε στη φυλακή επί τρία χρόνια, παρότι οι Αρμένιοι σφαγιάζονταν συστηματικά με ρυθμό περίπου 1 εκατομμύριο θύματα ανά έτος, τον οποίο [ρυθμό] αργότερα θα μιμούνταν ο Χίτλερ (σελ. 369-374). Όσο για τους Αμερικανούς σιωνιστές, είτε ισραηλίτες είτε χριστιανούς, οποιαδήποτε αναφορά σε παρεκτροπές των Ισραηλινών, από την ίδρυση του ισραηλινού κράτους, το 1948, και έκτοτε, αποτελεί αυτομάτως τεκμήριο ότι είστε σφοδρός αντισημίτης (σελ. 374-393). Ως εκ τούτου, το βιβλίο μου έχει δεχθεί συστηματικές επιθέσεις στις ΗΠΑ – αν και, ευτυχώς, όχι σε άλλες χώρες.

» Από την άλλη, οι περισσότεροι Αμερικανοί δεν συνειδητοποιούν ότι η ίδρυση του κράτους τους θεμελιώθηκε σε μια γενοκτονία (τη συστηματική εξολόθρευση περίπου 25 εκατομμυρίων ιθαγενών Αμερικανών), ούτε δείχνουν να νοιάζονται ιδιαίτερα για αυτό (σελ. 351-357). Και ουδόλως συνειδητοποιούν ότι η διάδοση όπλων εξ ανατολών προς δυσμάς για την εξολόθρευση των ιθαγενών Αμερικανών ―αλλά και για τη διατήρηση των δούλων και, αργότερα, των απελευθερωμένων δούλων, υπό αυστηρό έλεγχο― έχει συμβάλει ώστε σήμερα να αντιστοιχεί ένα όπλο σε κάθε άνδρα, γυναίκα και παιδί, κάτι για το οποίο πληρώνουμε πια ένα βαρύ, ζοφερό, τίμημα σε καθημερινή βάση.

» Ελπίζω ότι το παρόν βιβλίο, στο οποίο παρουσιάζεται μια γενική θεωρία για την αυτοεξαπάτηση ―βασισμένη στο επιχείρημα ότι η εξαπάτηση του εαυτού υπηρετεί την εξαπάτηση των άλλων―, θα φανεί χρήσιμο στον ελληνικό λαό (όπως και σε άλλους λαούς) στην προσπάθειά του να αποκρυπτογραφήσει τις δυνάμεις που δρουν γύρω του.

» Robert Trivers,

» Μάιος 2016».

 

 

Γιάνης Δημολιάτης:

Ο Γιάνης Δημολιάτης γεννήθηκε το 1951 στην Κάτω Σκαφιδωτή Πρεβέζης, όπου και τελείωσε το Δημοτικό. Πήρε πτυχίο Ιατρικής από το Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1976. Από το 1989 ζει στην Πεδινή Ιωαννίνων. Είναι τ. αναπληρωτής καθηγητής Υγιεινής και Ιατρικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Πνευμονολόγος, Γιατρός Κοινωνικής Ιατρικής. Μάστερ Δημόσιας Υγείας, Μάστερ Ιατρικής Εκπαίδευσης. Διδακτορικό: Θνησιμότητα ελληνικού πληθυσμού. Ενδιαφέροντα: ΠΑΙΔΕΙΑ («Πώς η Κοινωνία (ανα)Παράγει Ανθρωπάκους», «Η Τέχνη να Είσαι Δάσκαλος», «Πώς Μαθαίνει ο Εγκέφαλος;», «Αν ήμουν υπουργός παιδείας για μία μέρα θα έδιωχνα τα πανεπιστήμια από το υπουργείο παιδείας»), ΥΓΕΙΑ («Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», «1 γιατρός ανά 1 κάτοικο!», «Γιατί δεν κόβεται το κάπνισμα;», «Εμβόλιο ή επιδημία;», «Η αρρώστια της υγείας κι η θεραπεία της»), ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ («Διατριβή περί Ευθανασίας», «Η Μεγάλη Κραυγή», «Ευθανασία ή ευζωία;», «Πότε Πρέπει να Πεθαίνομε;», «Η διαθήκη ζωής μου»), ΠΟΛΙΤΙΚΗ (Θεωρία Συνόρων, «Πολιτική Δημογραφία», «Κατάπτυξη»).