Η πόλη των Ιωαννίνων μπροστά
στις προκλήσεις της ψηφιακής ανάπτυξης
«Ο κόσμος που διαμορφώνεται τις
επόμενες δεκαετίες εξελίσσεται στους τομείς της ψηφιακής
τεχνολογίας, επικοινωνίας και τεχνητής νοημοσύνης. Η πόλη των
Ιωαννίνων μπορεί να εκμεταλλευτεί κάποια ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα
που υπάρχουν, αρκεί να εργαστεί συστηματικά και συντονισμένα προς
αυτή την κατεύθυνση, για να ξεπεραστούν οι προκλήσεις που
παρουσιάζονται». Γράφει ο Τάσος Κούτλας
Αναδημοσίευση:
Τάσος Κούτλας 24/11/2021
Στην πρόσφατη επίσκεψή του στα Ιωάννινα, ο κ.
Πιερρακάκης μίλησε για τις τεράστιες προοπτικές που έχει η χώρα μας
στον τομέα της τεχνολογίας και για τις επενδύσεις σε κέντρα
δεδομένων στην ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου. Το ίδιο συμπέρασμα
εξήχθη και στην εκδήλωση του ΣΕΒ, την προηγούμενη εβδομάδα,
επιβεβαιώνοντας πως ο τομέας της ψηφιακής καινοτομίας και οικονομίας
είναι το κλειδί για την ανάπτυξη της χώρας.
Τα Ιωάννινα έχουν μία μοναδική ευκαιρία να
εμπλουτίσουν το παραγωγικό τους μοντέλο με νέες δραστηριότητες στον
τομέα της ψηφιακής οικονομίας. Δήμος και Περιφέρεια έχουν την
πρωτοβουλία κινήσεων και τους πόρους να διευκολύνουν αυτή τη
μετάβαση και οφείλουν να αντλήσουν και να συνθέσουν γνώσεις,
εμπειρίες και παραστάσεις για να ξεπεραστούν οι προκλήσεις που
παρουσιάζονται.
Χαμηλή ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων
Ο προσανατολισμός του παραγωγικού μοντέλου της
περιοχής στον πρωτογενή τομέα, οι λίγες επιχειρήσεις που
απευθύνονται σε διεθνείς αγορές ή σε πανελλήνιο επίπεδο και η χαμηλή
κατάρτιση σε προπτυχιακό/μεταπτυχιακό επίπεδο σε ψηφιακές δεξιότητες
δημιουργούν ένα επιστημονικό δυναμικό χωρίς τις απαιτούμενες
ψηφιακές δεξιότητες που θεωρούνται δεδομένες σε άλλα μέρη του
κόσμου. Το αποτέλεσμα είναι πως οι επιχειρήσεις της πόλης δεν
μπορούν να τροφοδοτηθούν εύκολα με στελέχη που έχουν τις δυνατότητες
να τις μετασχηματίσουν ψηφιακά και να εισάγουν δραστηριότητες της
ψηφιακής οικονομίας στο παραγωγικό τους μοντέλο.
Για παράδειγμα, ενώ στην Ε.Ε. υπάρχουν 500.000
κενές θέσεις εργασίας αναλυτών δεδομένων, οι απόφοιτοι των τμημάτων
Μαθηματικών και Φυσικής της πόλης μας, παρόλο που έχουν το θεωρητικό
υπόβαθρο να εργαστούν ως αναλυτές δεδομένων, δεν διδάσκονται επαρκώς
τις πρακτικές γνώσεις που χρειάζονται για να το κάνουν και κατ’
επέκταση οδηγούνται στην επισφαλή εργασία των ιδιαίτερων μαθημάτων
και των φροντιστηρίων. Η ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων και η
επανακατάρτιση του επιστημονικού δυναμικού σε ψηφιακές δεξιότητες
είναι μονόδρομος για να ακολουθήσουμε την ανάπτυξη των επόμενων
δεκαετιών.
Λίγες διαθέσιμες θέσεις εργασίας
Τα Ιωάννινα, παρά την εγκατάσταση διεθνών
εταιρειών τεχνολογίας και την ανάπτυξη ενός μικρού τοπικού
οικοσυστήματος τεχνολογίας, διαθέτουν λίγες θέσεις εργασίας στην
ψηφιακή οικονομία και έτσι είναι επισφαλής προορισμός για την
πλειοψηφία των στελεχών με ανταγωνιστικές δεξιότητες. Αυτά τα
στελέχη κυρίως μεταναστεύουν προς τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα Αθήνας
και Θεσσαλονίκης είτε στο εξωτερικό. Και μετά από χρόνια, όταν
κάνουν κάποιο κύκλο στην καριέρα τους, αντιμετωπίζουν δυσκολίες να
επιστρέψουν καθώς το ρίσκο είναι υψηλό λόγων των λίγων διαθέσιμων
θέσεων εργασίας. Οι λίγες διαθέσιμες θέσεις εργασίας επίσης
δυσκολεύουν την είσοδο στην αγορά εργασίας και των
πρωτοεμφανιζόμενων (juniors) και, χωρίς ένα δίκτυο που να συντηρεί
σχέσεις με στελέχη πρόσληψης προσωπικού σε Ελλάδα και εξωτερικό, η
περιοχή δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί παγκόσμιες τάσεις όπως είναι η
αύξηση της απομακρυσμένης εργασίας για να δώσει διεξόδους.
Για παράδειγμα, ενώ η εγκατάσταση της P&I και
TeamViewer αλλά και η τοποθέτηση διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων στις
τοπικές Natech, Tekmnoν, Terracom και PD Neurotechnology έχουν
αλλάξει κατά πολύ τα δεδομένα της περιοχής, το οικοσύστημα παραμένει
μικρό και οι θέσεις εργασίας περιορισμένες. Η προσέλκυση και άλλων
διεθνών επιχειρήσεων και η στήριξη ίδρυσης τοπικών νεοφυών
επιχειρήσεων με προσανατολισμό στις διεθνείς αγορές πρέπει να γίνει
προτεραιότητα για την αύξηση των διαθέσιμων θέσεων εργασίας.
Απουσία κουλτούρας επιχειρηματικότητας
Τα ερεθίσματα σε προπτυχιακό/μεταπτυχιακό
επίπεδο για την επιχειρηματικότητα είναι περιορισμένα. Λόγο αυτού
υπάρχει δυσκολία κατανόησης της οικονομικής δραστηριότητας, πώς
τοποθετείται μία επιχειρηματική ιδέα στην αγορά, πώς πρέπει να
κινηθεί κάποιος/α να βρει συμπληρωματικές δεξιότητες και να
δημιουργήσει ομάδα, πώς υλοποιείται μία ιδέα, πώς εισέρχεται σε μία
ξένη αγορά. Επιπλέον, υπάρχει μικρή αναγνωρισιμότητα και προβολή
επιχειρηματικών επιτυχιών από τις τοπικές επιχειρήσεις. Ουσιαστικά
χωρίς προβολή και αναγνώριση της επιτυχίας και έμπρακτα παραδείγματα
επιβράβευσης του επιχειρηματικού ρίσκου, η επιχειρηματικότητα δεν
θεωρείται μία αποτελεσματική δίοδος για όλους όσοι ασχολούνται ήδη
με την ψηφιακή τεχνολογία, επικοινωνία και τεχνητή νοημοσύνη.
Για παράδειγμα, η τοπική εταιρεία Natech, που
παράγει λογισμικό για τον τραπεζικό τομέα, συμπεριλαμβάνεται εδώ και
κάποια χρόνια σε δελτία ανάλυσης του οίκου Forrester. Αυτό είναι μία
σημαντική επιτυχία, καθώς αυτά τα δελτία ανάλυσης είναι η βάση για
όλες τις εκτελεστικές αποφάσεις που λαμβάνουν τα ανώτερα στελέχη.
Αποτελεί ένα φωτεινό παράδειγμα για όλους όσοι ασχολούνται με την
ψηφιακή τεχνολογία, επικοινωνία και τεχνητή νοημοσύνη στην περιοχή,
γιατί δείχνει πώς ξεκινώντας της επιχειρηματική σου ιδέα στα
Ιωάννινα μπορείς να απευθυνθείς σε όλο τον κόσμο. Αν αυτό δεν το
μαθαίνει κανείς, τότε περνά απαρατήρητο. Η ενίσχυση της
αναγνωρισιμότητας πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για τις ίδιες τις
εταιρείες του τοπικού οικοσυστήματος τεχνολογίας. Ωστόσο πώς αυτό θα
γίνει αποτελεσματικά και κυρίως στοχευμένα στο κοινό που πρέπει για
να δράσει πολλαπλασιαστικά μέσα στην κοινωνία δεν το έχουμε
συζητήσει διεξοδικά ακόμη.
Απουσία δράσεων δικτύωσης
Στα Ιωάννινα δεν υπάρχει ένας χώρος που να
στεγάζει την επιχειρηματικότητα, την ψηφιακή τεχνολογία και
επικοινωνία, την τεχνητή νοημοσύνη, τις νέες δεξιότητες -αυτό που
ονομάζουμε ψηφιακή καινοτομία και οικονομία- κάτω από μία στέγη για
να μπορούν να απευθύνονται όσοι ενδιαφέρονται για αυτά τα
αντικείμενα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα όσοι έχουν οποιοδήποτε ερέθισμα
σχετικά με αυτά τα αντικείμενα να μην έχουν πού να απευθυνθούν για
να βρουν άλλους με όμοια χαρακτηριστικά και να μοιραστούν γνώσεις,
εμπειρία και τεχνογνωσία, να δημιουργήσουν ομάδες να υλοποιήσουν τις
ιδέες τους και να αποκτήσουν νέες οπτικές γωνίες σχετικά με την
ψηφιακή καινοτομία και οικονομία.
Ο ισχυρότερος κινητήριος μοχλός για την
ενίσχυση της ψηφιακής καινοτομίας και οικονομίας είναι η
αλληλεπίδραση μεταξύ των εργαζομένων των μεγάλων καινοτόμων
επιχειρήσεων και όσων βρίσκονται στα πρώτα στάδια υλοποίησης
καινοτόμων επιχειρηματικών σχεδίων. Όπως η μέλισσα γυρνά από
λουλούδι σε λουλούδι και επικονιάζει με γύρη, έτσι και οι γνώσεις,
παραστάσεις και η τεχνογνωσία από τους μεγάλους ρέουν προς αυτούς
που ξεκινούν τώρα. Εάν στα Ιωάννινα υπάρχει μία ομάδα που σκέφτεται
να υλοποιήσει ένα καινοτόμο επιχειρηματικό σχέδιο, πού μπορεί να
απευθυνθεί; Και αν σκεφτήκατε αυθόρμητα το πανεπιστήμιο, τι
συμβαίνει στην περίπτωση που αυτοί δεν είναι φοιτητές; Και πώς θα
αναπτύξουμε την καινοτόμα επιχειρηματικότητα από τους αγρότες ή τους
κτηνοτρόφους που είναι και η σημαντικότερη πλουτοπαραγωγική
δραστηριότητα της περιοχής μας;
Προς τα πού πρέπει να πάμε;
Η Περιφέρεια Ηπείρου προχωρά το όραμα της
δημιουργίας τους Πάρκου Υψηλής Τεχνολογίας για τη στέγαση
επιχειρήσεων, απομένει να αποσαφηνίσει το αναπτυξιακό κομμάτι του
κτηρίου. Ο Δήμος Ιωαννιτών δεν έχει ακόμα εκφράσει δημοσίως προς τα
πού θα κινηθεί για την ενίσχυση της ψηφιακής καινοτομίας και
οικονομίας.
Κατά τη γνώμη μου, το πρώτο βήμα, και αυτό που
θα είχε το μεγαλύτερο αντίκτυπο για την πόλη μας, θέτοντας την
επιχειρηματικότητα, την ψηφιακή καινοτομία και οικονομία και τις
νέες δεξιότητες στο επίκεντρο του παραγωγικού μοντέλου, είναι η
δημιουργία ενός χώρου στην καρδιά της πόλης που θα στεγάσει, θα
προωθήσει και θα μοχλεύσει τις δημιουργικές δυνάμεις.
Με μία ευρύτερη ομάδα στελεχών και
επιχειρηματιών, με διεθνή εμπειρία στους τομείς της ψηφιακής
τεχνολογίας, επικοινωνίας και τεχνητής νοημοσύνης, έχουμε
επεξεργαστεί την πρόταση για την δημιουργία του Κόμβου Ψηφιακής
Καινοτομίας και Οικονομίας.
Ο Κόμβος με τη φυσική του παρουσία είναι η
κοινή στέγη για όλους όσοι ενδιαφέρονται για την επιχειρηματικότητα,
την ψηφιακή τεχνολογία και επικοινωνία, την τεχνητή νοημοσύνη, τις
νέες δεξιότητες, ενισχύοντας τη δικτύωση μεταξύ των ομάδων της πόλης
και στηρίζοντας την ψηφιακή καινοτομία και οικονομία. Ο Κόμβος όμως
δρα και ως ο συνδετικός κρίκος μεταξύ των φορέων της περιοχής. Με
τις δράσεις του αυξάνει την εμπιστοσύνη στην πόλη των Ιωαννίνων ως
ένα αξιόλογο περιφερειακό τεχνολογικό κέντρο και διευκολύνει την
προσέλκυση νέων διεθνών επιχειρήσεων, τη δημιουργία και ανάπτυξη
τοπικών επιχειρήσεων με εξωστρεφή προσανατολισμό και την
επανακατάρτιση του επιστημονικού προσωπικού σε διεθνώς
ανταγωνιστικές δεξιότητες.
Επιστρέφοντας στο ζητούμενο. Ο κόσμος που
διαμορφώνεται τις επόμενες δεκαετίες εξελίσσεται στους τομείς της
ψηφιακής τεχνολογίας, επικοινωνίας και τεχνητής νοημοσύνης. Η πόλη
των Ιωαννίνων μπορεί να εκμεταλλευτεί κάποια ανταγωνιστικά
πλεονεκτήματα που υπάρχουν, αρκεί να εργαστεί συστηματικά και
συντονισμένα προς αυτή την κατεύθυνση, για να ξεπεραστούν οι
προκλήσεις που παρουσιάζονται. Τυχόν αποσπασματικές κινήσεις θα
είναι ατελέσφορες και όχι αποδοτικές με αποτέλεσμα η πόλη των
Ιωαννίνων να μην εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται και
να μείνει πίσω σε ένα τομέα όπως αυτόν της ψηφιακής ανάπτυξης,
γεγονός που θα σημαδέψει αρνητικά το μέλλον της.