Μην σπαταλάς το νερό σήμερα για να το έχεις αύριο
Παγκόσμια Ημέρα Νερού 22 Μαρτίου
2014
Νερό και Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Ιστορία
Στα πλαίσια της πολιτικής του Οργανισμού
Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) σχετικά με το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, σε
συνδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο Ρίο Ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας
το 1992, καθιερώθηκε η Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό. Ως ημερομηνία
ορίστηκε η 22 Μαρτίου και είχε ως σύνθημα "Μην
σπαταλάς το νερό σήμερα, για να μην το στερηθείς αύριο".
Νερό και
ζωή
Το νερό αποτελεί ίσως το σημαντικότερο πόρο για
την ανθρωπότητα, κομβικής σημασίας για όλες τις κοινωνικές,
οικονομικές και περιβαλλοντικές δραστηριότητες. Είναι μια προϋπόθεση
για κάθε μορφή ζωής στον πλανήτη μας, ένας
καταλυτικός ή περιοριστικός παράγοντας για κάθε κοινωνική και
τεχνολογική ανάπτυξη, μια πιθανή πηγή ευημερίας ή δυστυχίας,
σύγκρουσης ή συνεργασίας. Μόνο τυχαίο δεν μπορεί να είναι το γεγονός
ότι, ιστορικά, ο ανθρώπινος πολιτισμός άνθησε γύρω από σημαντικούς
υδάτινους πόρους (λίμνες, ποτάμια, θάλασσες). Κάτι ανάλογο συμβαίνει
και στις μέρες μας, όπου οι μεγαλύτερες μητροπόλεις στηρίζουν την
άνθηση τους στο νερό και την τεράστια δυναμική του.
Τωρινή
κατάσταση
Το ασφαλές νερό είναι ζωτικής σημασίας για τους
ανθρώπους. Η πρόσβαση σε ασφαλές νερό έχει βελτιωθεί τις τελευταίες
δεκαετίες, σχεδόν σε ολόκληρο τον κόσμο, ωστόσο βρίσκεται ανισομερώς
κατανεμημένο στον πλανήτη. Έρευνες της Unicef, του ΟΗΕ και
ευρωπαϊκών κέντρων ερευνών φέρνουν ετησίως στο φως μόνο
αποκαρδιωτικά αποτελέσματα. Περισσότερο από 1 δισεκατομμύριο
άνθρωποι ακόμη δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές νερό και πάνω από το
40% των κατοίκων του πλανήτη σήμερα έχουν ανεπαρκή πρόσβαση
σε βασικές συνθήκες υγιεινής. Επίσης 5 εκατομμύρια άνθρωποι
πεθαίνουν από ασθένειες σχετιζόμενες με μολυσμένα ύδατα, ενώ σύμφωνα
με τον ΟΗΕ εκατοντάδες σημεία ανά την υφήλιο, αποτελούν πεδία
συγκρούσεων για το νερό. Με βάση επίσης στοιχεία του ΟΗΕ η κρίση του
πόσιμου νερού χαρακτηρίζεται τόσο από τη συνεχιζόμενη μείωση της
διαθέσιμης ποσότητας, όσο και από την υποβάθμιση της ποιότητας του.
Σε αυτό συμβάλει σημαντικά
η αυξημένη χρήση των επιφανειακών νερών, ιδιαίτερα των λιμνών
και ποταμών, για ύδρευση, άρδευση, ενέργεια, υδατοκαλλιέργεια,
αναψυχή, τουρισμό και για περιβαλλοντική χρήση. Σε λίγα χρόνια, με
βάση τα τωρινά δεδομένα, το νερό θα μετατραπεί σε είδος πολυτελείας,
εξαιτίας της αλόγιστης χρήσης από τον άνθρωπο αλλά και των έντονων
κλιματικών αλλαγών.
Δράσεις
Τα ζητήματα διαχείρισης του νερού και η σχετική
πολιτική της είναι ιδιαίτερα σημαντικό θέμα, το οποίο έχει την
ανάγκη πολύ-επιστημονικής κάλυψης και διεπιστημονικής προσέγγισης.
Τα περιθώρια συνετής χρήσης υπάρχουν, αλλά υπάρχει ανάγκη μεταβολής
παραδοσιακών συνηθειών και θεσμικών μέτρων. Αυτά μάλιστα τα μέτρα
αρχίζουν να υιοθετούνται σε όλες τις περιοχές, για την από κοινού
αντιμετώπιση του νερού, ως
αγαθού σε ανεπάρκεια.
Ήδη ένας παγκόσμιος συναγερμός έχει ξεσπάσει με
αφορμή την ανεξέλεγκτη σπατάλη νερού, μια κατάσταση στην οποία
κανείς δεν πρέπει να μείνει αμέτοχος. Ο ΟΗΕ ξεκίνησε από τον Απρίλιο
του 2004 δεκαετή καμπάνια με τίτλο «Νερό για Ζωή». Στόχος των
δράσεων, που θα εφαρμοστούν από τις κυβερνήσεις όλων των χωρών του
κόσμου, είναι η μείωση στο ήμισυ του αριθμού των ανθρώπων που δεν
έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό και στις βασικές συνθήκες υγιεινής. Η
UNESCO εργάζεται σε παγκόσμια βάση, με κύριο σκοπό την οικοδόμηση
μιας επιστημονικής γνωστικής βάσης, που στοχεύει να βοηθήσει τις
χώρες να διαχειρίζονται ένα ευρύ φάσμα των υδάτινων πόρων με βιώσιμο
τρόπο. Το Διεθνές Υδρολογικό Πρόγραμμα, το ινστιτούτο UNESCO-ΙΗΕ στο
Delft της Ολλανδίας, τα πάνω από 20 ερευνητικά κέντρα ανά την
υφήλιο, είναι μόνο μερικές από τις δράσεις της
UNESCO
ενάντια στην κρίση που έχει ξεσπάσει τα τελευταία χρόνια όσον αφορά
το νερό.
Νερό
και Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Στην ίδια κατεύθυνση λειτουργεί το
Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Τμήματος Ιατρικής της
Σχολής Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Ως Κέντρο
Αναφοράς Εργαστηριακού Ελέγχου Υδάτων της Υγειονομικής Περιφέρειας
Ηπείρου, πραγματοποιεί διαρκώς ποιοτικούς ελέγχους του νερού και
ερευνητικές μελέτες σε συνεργασία με δημόσιους φορείς. Παράλληλα
παρέχει επιστημονική ενημέρωση σε Δήμους, ΔΕΥΑ και άλλους φορείς για
τα οφέλη του καθαρού νερού ως ύψιστου αγαθού ζωής, και για το πώς
μπορούν αυτό να το πετύχουν.
Πηγές:
http://www.unwater.org/worldwaterday
http://www.unesco.org/new/en/natural-sciences/environment/water/
http://www.ypeka.gr/?tabid=247
http://epublishing.ekt.gr/el/7853
http://www.sansimera.gr/worldays/9
http://www.protothema.gr/afieromata/nero/article/362598/oi-kuries-ekdiloseis-gia-tin-pagosmia-imera-nerou/