Σύγχρονα θέματα
"περιβάλλον"

Δημοσίευμα της 20ης Μαίου 2007 στην “ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ”, του Κ. Σαρρή, σε συνδυασμό με τα στοιχεία της έκθεσης Living planet της WWF. Το παραθέτω γιατί έχει ενδιαφέρουσα πληρότητα, ...αλλά σχολιάζεται κιόλας.

 

Χρηματιστήριο ρύπων:
30 δισ. εικονικά δολάρια για το CO2

Τι στην ευχή είναι αυτό;;

 

«Χρήμα με τη σέσουλα κυλάει στο «χρηματιστήριο ρύπων». Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, πέρυσι ο τζίρος στην εν λόγω αγορά διαχείρισης αέριων ρύπων από κυβερνήσεις και επιχειρήσεις, ήταν τρεις φορές υψηλότερος σε σχέση με έναν χρόνο πριν, φτάνοντας τα 30 δις δολάρια.

 

Ο άνθρακας αποτελεί κυρίαρχη πρώτη ύλη σχεδόν 200 χρόνια. Αλλά μετά τη συμφωνία του Κιότο έχει αποκτήσει νέα εμπορευματική αξία: χρηματιστηριακή.

Στα νεότευκτα «χρηματιστήρια ρύπων» ρόλο μετοχών διαδραματίζουν οι «πιστώσεις ρύπων» (carbon credit), μέσω των οποίων η Ε.Ε και άλλες αναπτυγμένες χώρες προσδοκούν τη δημιουργία οικονομικών κινήτρων που θα «αναγκάσουν» τις επιχειρήσεις να εφαρμόσουν τελικά τις υποχρεώσεις μείωσης των ρυπογόνων αερίων.

 

Το σχήμα λειτουργεί ως εξής:κάθε χώρα έχει ένα ανώτατο όριο που αποφασίστηκε (με βάση το πρωτόκολλο του Κιότο) στην παραγωγή ρύπων, το οποίο κατανέμεται στις επιχειρήσεις της. Αν καταφέρει να κρατήσει την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα κάτω από το όριο αυτό μπορεί να πουλήσει το «περίσσευμα» σε άλλες χώρες και να καρπωθεί το σχετικό αντίτιμο.

 

Από τα 30 δις. δολ. που ήταν πέρσι ο τζίρος της εν λόγω αγοράς τα 25 δις, δολ. προήλθαν από το «σχήμα συναλλαγών» που έχει συστήσει η Ε.Ε, ενώ τα 5 δις. δολ. ήταν από τις πωλήσεις εμπορεύσιμου διοξειδίου του άνθρακα στις αναπτυσσόμενες αγορές.

 

Η αύξηση του τζίρου ξεπέρασε κάθε υπολογισμό. Το 2005 η οικολογική οργάνωση Green Peace εκτιμούσε ότι το 2007, η αξία των συναλλαγών σε «πιστώσεις ρύπων» θα ήταν 15 δις. δολ. σε σύγκριση με  μόλις 100 εκατ. δολάρια το 2004. Τώρα που τα νούμερα είναι διπλάσια από τις εκτιμήσεις, λένε ότι έως το 2010 οι «συναλλαγές» μπορεί να φτάσουν και τα 80-100 δις. δολ.

Η Κίνα ήταν η πιο ωφελημένη το 2006. Πούλησε το 61% των «πιστώσεων»[1], ενώ η Ινδία είχε το 12% και η Βραζιλία το 4%. Η φυσιολογική τιμή πώλησης των «πιστώσεων» κυμαίνεται μεταξύ 5 και 10 δολάρια τον τόνο.

Στη διετία 2005-06, οι μεγαλύτεροι αγοραστές ήταν Ιαπωνία και Βρετανία (πήραν σχεδόν 6 στις 10 «πιστώσεις»). Το 2006, η Βρετανία πέρασε πρώτη, αφού απέκτησε σχεδόν τις μισές προσφερόμενες «πιστώσεις».

Προς το παρόν αγοραπωλησίες ρύπων γίνονται από την Παγκόσμια Τράπεζα, το Χρηματιστήριο Κλίματος του Σικάγου, το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Κατανομής Ρύπων και το Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων του Ρίο ντε Τζανέιρο στη Βραζιλία.

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η «αγορά ρύπων» είχε ως αποτέλεσμα τη μεταφορά από τις πλούσιες στις φτωχές χώρες κεφαλαίων, ύψους 8 δις. δολ. από το 2002.

 

Ωστόσο, υπάρχουν αρκετοί σχολιαστές που εντοπίζουν έλλειμμα αξιοπιστίας στη βιομηχανία της «πίστωσης ρύπων», η οποία πασχίζει να ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση.

 

Το πρόβλημα εντοπίζεται στο έλλειμμα εξειδικευμένων τεχνικών αναλυτών, οι οποίοι παρακολουθούν και ελέγχουν την επιτυχία των προγραμμάτων μείωσης των ρυπογόνων αερίων και επιβεβαιώνουν ότι οι περικοπές γίνονται πράξη ( η διαδικασία είναι απαραίτητη προκειμένου να πιστωθούν οι εταιρείες που κάνουν τις περικοπές τα αντίστοιχα συμβόλαια και να μπορούν έτσι να τα πουλήσουν)»

 

Υπάρχει και άλλο συναφές δημοσίευμα την ίδια περίοδο:

 

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ OXFAM - Στους «πλούσιους» ο λογαριασμός για τις κλιματικές αλλαγές, της Fiona Harvey

 

«Οι ΗΠΑ πρέπει να καταβάλουν 22 δις. δολάρια ετησίως στις αναπτυσσόμενες χώρες για να τις βοηθήσουν να προσαρμοστούν πιο αποτελεσματικά στα μέτρα για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, σύμφωνα με υπολογισμούς του ιδρύματος Oxfam.

Η Ιαπωνία εκτιμάται πως θα πρέπει να καταβάλει 6,5 δις. δολάρια, η Γερμανία 3,5 δις. δολάρια και η Βρετανία τουλάχιστον 2,5 δις. δολάρια σε ετήσια βάση προκειμένου να παράσχουν στις αναπτυσσόμενες χώρες την αναγκαία υλικοτεχνική υποστήριξη για τον σκοπό αυτό. Άλλες χώρες όπως είναι τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Αυστραλία, πρέπει να καταβάλουν ποσά που κυμαίνονται μεταξύ 1,5 και 2,5 δις. δολαρίων σε ετήσια βάση ως επανορθώσεις κλιματικών αλλαγών ή «χρηματοδοτήσεις αποζημιώσεων», υποστήριξε η Κέιτ Ρόουγορθ, επικεφαλής αναλύτρια της Oxfam και συντάκτρια της έκθεσης.

Το Ίδρυμα υποστήριξε πως η δημιουργία θαλάσσιων φραγμάτων και άλλων αμυντικών έργων για την αντιμετώπιση των συνεπειών των κλιματικών αλλαγών θα κοστίσει ποσό ύψους τουλάχιστον 50 δις δολαρίων ετησίως στις αναπτυσσόμενες χώρες»

 

Οι πλούσιες χώρες του πλανήτη είναι υπεύθυνες για τον μεγαλύτερο όγκο των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και οδηγούν σε κλιματικές αλλαγές σε σύγκριση με τις φτωχές χώρες.

Η Oxfam στήριξε τους υπολογισμούς του στον όγκο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που εξέπεμπαν οι χώρες μεταξύ 1992 και 2003, όταν οι κυβερνήσεις διεθνώς, συμπεριλαμβανομένης και της αμερικανικής, συμφώνησαν στη διάρκεια της διάσκεψης κορυφής του Ρίο για τη σωτηρία του πλανήτη να λάβουν μέτρα για την αποτροπή των κλιματικών αλλαγών.

Συνδυάζοντας την κατάταξη των χωρών αναλόγως του όγκου εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου με τη δυνατότητά τους να πληρώνουν βάσει της θέσης τους στον δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης που καταρτίζει ο ΟΗΕ, η Oxfam κατέληξε στα ποσά με τα οποία πρέπει να επιβαρυνθεί κάθε μία από αυτές.

Η Oxfam  υποστήριξε πως η εκτίμηση των 50 δις. δολαρίων είναι «συντηρητική» καθώς είναι δύσκολο να υπολογίσει το κόστος προσαρμογής και τούτο επειδή η κλίμακα των βλαβών δεν μπορεί να εξακριβωθεί και θα εξαρτηθεί από την ταχύτητα με την οποία θα μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Η Ρόουγορθ δήλωσε: «Οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν μπορούν και δεν πρέπει να αναμένεται ότι θα πληρώσουν «το μάρμαρο» για λογαριασμό των πλούσιων χωρών».

Έως τώρα, οι πλούσιες χώρες έχουν υποσχεθεί να εκταμιεύσουν 182 δις. δολάρια για να βοηθήσουν τις φτωχές χώρες να προσαρμοστούν στις κλιματικές αλλαγές, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Oxfam. Το ίδρυμα ζήτησε από την Ομάδα των Οκτώ πιο βιομηχανοποιημένων χωρών του πλανήτη να δεσμευτεί για τη λήψη περαιτέρω δράσης στην προσεχή συνάντηση κορυφής που θα πραγματοποιηθεί στην Γερμανία στις επόμενες ημέρες (Ροστόκ).

 

Τα 2 αυτά δημοσιεύματα έχουν πολύ ενδιαφέρον - τα σχόλια όμως είναι αναπόφευκτα:

 

Πρώτο σχόλιο: Είναι εκπληκτικό πως στον καπιταλισμό -ακόμα και η θεμελιώδης υποχρέωση της ανθρωπότητας να προστατεύει το κλίμα του πλανήτη, μεταφράζεται σε δολάρια και αποκτά χρηματιστηριακή αξία και λειτουργία στην οικονομία του…

Δούναι – λαβείν λοιπόν!

Οι χάρτες του WWF που επισυνάπτονται είναι αποκαλυπτικοί για τους πιστωτές και τους οφειλέτες του CO2. «Συμπτωματικά» ο τρίτος κόσμος και οι «αναπτυσσόμενες» χώρες είναι «πιστωτές» των πλουσίων ή αναπτυγμένων χωρών που είναι οι «οφειλέτες». Συγκρίνετε μόνοι σας τον χάρτη που ακολουθεί με αυτόν στο τέλος των σχολίων.

 

 

Η Παγκόσμια Τράπεζα λοιπόν και η G8 που την ελέγχει, οι οποίοι απομυζούν την ανάπτυξη των χωρών που εξαρτούν μέσω και των επαχθών δανείων που τους έχουν δώσει, βρήκαν τρόπο να αμβλύνουν τις αντιδράσεις αυτού του δανεισμού μέσω του «χρηματιστηρίου των ρύπων». Αντί να διαγράφουν τα χρέη ή έστω τους τόκους, αποδίδουν πιστώσεις έναντι οφειλής ρύπων. Μέχρις εδώ  θα πει κανείς κατανοητό και μπορεί και κοινωνικά δίκαιο… αλλά μην φανταστείτε όμως ότι ρέουν δολάρια από τους μεν στους δε.

Καθόλου δεν είναι έτσι!…

Ο καπιταλισμός με τις πολυεθνικές του κερδίζει πολλαπλά και από αυτό το «δούναι-λαβείν» και τα πράγματα πάνε από το κακό στο χειρότερο, γιατί: α) είτε «διαγράφει» στην ΠΤ μέρος των οφειλών των εξαρτημένων χωρών (που το συνολικό τους χρέος το 2006 ήταν $2,7 τρισεκατομμύρια δολάρια και άρα τα 30 δις των ρύπων του 2005 είναι μόλις κάτι περισσότερο από το 1% αυτών των χρεών, αλλά οι τόκοι τρέχουν όμως...), β) είτε τους αποδίδει «βοήθεια» με έργα που εκτελούν στις χώρες των «πιστωτών» οι πολυεθνικές των «οφειλετών» κερδίζοντας πολλαπλά, γ) είτε τους προμηθεύουν τροφές ή φάρμακα που παράγουν πάντα οι πολυεθνικές τους στις χώρες «οφειλής», και δ) είτε –ίσως και το χειρότερο, μεταφέρεται στις χώρες αυτές η ξεπερασμένη τεχνολογία και τα απόβλητά της και οι επικίνδυνες για την ανθρώπινη υγεία παραγωγικές μονάδες εν είδη «επενδύσεων», που ακόμα δεν έχουν αποσβεστεί για τους καπιταλιστές.

Δεύτερο σχόλιο: Είναι άκρως υποκριτική όλη αυτή η λογιστική! Γιατί: α) Δεν υπάρχουν αξιόπιστοι μηχανισμοί μέτρησης και ελέγχου των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου στους «οφειλέτες» και τα νούμερα που ανακοινώνονται έχουμε κάθε δικαίωμα να τα θεωρούμε εικονικά (ακόμα και η Green Peace έπεσε έξω –προς τα κάτω, στις εκτιμήσεις της…) –αλλά και το ακόμη σημαντικότερο –δεν υπάρχουν παγκόσμιοι αξιόπιστοι κατασταλτικοί οργανισμοί να προνοούν ότι τα πρωτόκολλα συμφωνιών τηρούνται, β) οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ινδία δεν συνυπέγραψαν το πρωτόκολλο του Κιότο –και είναι οι πλέον ρυπογόνες χώρες του πλανήτη – άρα από εκεί ούτε στοιχεία[2] –αλλά ούτε και δολάρια στο χρηματιστήριο(!!!), γ) τα standards του Κιότο είναι ήδη ξεπερασμένα –σήμερα έπρεπε να τεθούν όρια τουλάχιστον κατά 50% υψηλότερα αυτών του Κιότο και να τηρηθούν, ώστε να περιμένουμε θετική επίδραση στο φαινόμενο του θερμοκηπίου σε μερικές δεκαετίες, δ) η συμφωνία του Κιότο δεν ανέστειλε καθόλου τον αυξητικό ρυθμό των θεμελιωδών συνιστωσών που συντελούν στην καταστροφή του κλίματος του πλανήτη: και η απαίτηση για ορυκτά καύσιμα αυξάνεται, και η απαίτηση για ηλεκτρική ενέργεια αυξάνεται, και οι μετακινήσεις σε παγκόσμια κλίμακα διπλασιάστηκαν σε 10 χρόνια, και το αστικό μοντέλο διαβίωσης διογκώνεται με τρομακτικούς ρυθμούς συνεχώς. Από την άλλη δε, η χρήση ξυλείας και η αλίευση ψαριών συνεχίζεται αυξητικά ενώ συνεχίζεται ακάθεκτη η καταστροφή των υγροβιότοπων που αποστραγγίζονται ή μπαζώνονται, καθώς και η υπεράντληση των υπόγειων υδάτων.

 

Τρίτο σχόλιο: –ίσως πρώτο στην κατάταξη των τεσσάρων: όλο αυτό το χρηματιστηριακό σχήμα με τους ρύπους έχει από τη σύλληψη του μία αντίφαση και βρίσκεται στα όρια του παραλογισμού. Αν το θεσπίσανε για να βρουν τρόπους να βοηθούν τους πιστωτές που κατά κανόνα είναι οι φτωχές χώρες, τότε είδαμε η βοήθεια αυτή πως καταλήγει και δεν αποδίδει στο κλίμα. Αν το κάνανε για να βοηθηθεί η προσπάθεια προστασίας του κλίματος του πλανήτη, τότε τι γίνεται στην περίπτωση που το ισοζύγιο ισοσκελιστεί;; Οι μεν θα μολύνουν –οι δε θα μολύνουν τόσο λιγότερο –όσο μολύνουν οι πρώτοι. Άρα αδιέξοδο. Αφήστε που για να γίνει αυτός ο ισοσκελισμός θα απαιτηθούν δεκαετίες.

Σκέτος παραλογισμός –τουλάχιστον από τη μεριά της μητέρας Γης! Λάθος παιχνίδι, σε λάθος γήπεδο για άλλη μία φορά.

            

 

Τέταρτο σχόλιο: Το Ίδρυμα OXFAM από την άλλη, υπολογίζοντας τους μεγάλους απόντες αυτού του χρηματιστηρίου ρύπων, καταθέτει το στοιχείο ότι μόνο οι 6 από τους G8, χωρίς να υπολογίζουμε Κίνα και Ινδία, θα πρέπει να καταβάλλουν περίπου 40 δις δολάρια ετησίως στις αναπτυσσόμενες χώρες που είναι και οι πιστωτές τους στο κλίμα, ώστε κλπ. Έ, δεν έχει δίκιο να φωνασκεί ένα παγκόσμιος συνασπισμός βιομηχανιών αυτοκινήτου, χάλυβα, χημικών και πετρελαίου ότι «Στο μόνο πράγμα που μειώνει την θερμοκρασία η συμφωνία του Κιότο, είναι στην οικονομία των αναπτυγμένων χωρών»;;!!…

Ποιοι πάσχουν από παχυσαρκία και ποιοι από ασιτία CO2….

 

Συμπέρασμα: να το επαναλάβω, όσο και αν γίνεται κουραστικό: άσχημος καπιταλισμός, διαβολικά φτιαγμένος…         

Ιούλιος 2007      

 

Οι χάρτες αυτοί έχουν παραχθεί από τον Chad Monfreda στο  SAGE University στο Wisconsin - Madison, με δεδομένα από το Δίκτυο του ΟΗΕ για το Παγκόσμιο Οικολογικό Ίχνος.