ΣΤΟ ΣΤΑΘΜΟ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ
Της Ελένης
Δεληδημητρίου Τσακμάκη
Φίλοι συμπατριώτες
Η παράσταση που θα παρακολουθήσετε σήμερα είναι το αποτέλεσμα μιας
προσπάθειας απλών ανθρώπων και των μαθητών του 2ου
Ελληνικού Λυκείου Μονάχου που με πολύ όρεξη και μεράκι δούλεψαν για
την υλοποίηση του έργου αυτού.
Είναι μια αναπαράσταση των γεγονότων της δεκαετίας
του 1960, όπου η Ελλάδα υπογράφει ένα σύμφωνο συνεργασίας με
τη Γερμανία, και ξεκινούν χιλιάδες νέα παιδιά για να εξασφαλίσουν
μια θέση εργασίας, μιας και η Ελλάδα υποφέρει ακόμη από την ανεργία
την φτώχεια και την ανέχεια. Αφήνουν λοιπόν τα όμορφα χωριά, τους
γέρους γονείς, και τα μικρά παιδιά τους
και φεύγουν με την ελπίδα να γυρίσουν γρήγορα πίσω χωρίς να
έχουν πια το άγχος της επιβίωσης. Τα χρόνια
όμως κυλούν γοργά σαν
ποτάμι και το όνειρο της επιστροφής σβήνει για τους
περισσότερους.
Έχουμε φτάσει ήδη στην τρίτη και τέταρτη γενιά,
που ζει ακόμη στη Γερμανία, και παρόλο που αγαπήσαμε την χώρα
αυτή, η Ελλάδα έχει μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μας. Αν και
είμαστε αποκομμένοι κατά κάποιον τρόπο από τις ρίζες μας, ποτέ δεν
πάψαμε νοητά να είμαστε κοντά της.
Ελένη
Τσακμάκη
ΣΤΟ
ΣΤΑΘΜΟ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ
Παίρνουν μέρος άτομα και από
άλλες εθνικότητες και
λέγετε KLEIS !!; Δηλαδή στη γραμμή έντεκα, που έφθαναν τα τρένα από
τα ξένα. Οι ημερομηνίες είναι η εξής. 30 και
31 Οκτωβρίου
06, 11, 12 και 19 Νοεμβρίου, 2 και 10
Δεκεμβρίου όλες στις 8 το βράδυ.
ΣΚΗΝΗ 1η
Βρισκόμαστε
στο έτος 1960. Οι πρώτοι Έλληνες μετανάστες ετοιμάζονται για το
μεγάλο ταξίδι. Υπογράφουν ένα συμβόλαιο εργασίας για ένα χρόνο σε
κάποια φίρμα και μετά από εξονυχιστικές ιατρικές εξετάσεις παίρνουν
τον δρόμο για τη Γερμανία.
ΣΚΗΝΗ
2η
Στον σταθμό του Μονάχου φθάνουν
οι πρώτοι Έλληνες φιλοξενούμενοι εργάτες φορτωμένοι με όνειρα και
ελπίδες για ένα καλύτερο αύριο.
Με τη βοήθεια
ενός διερμηνέα, άλλοι θα φύγουν για άλλες πόλεις και άλλοι θα
περιμένουν στο σταθμό να πάει κάποιος από κάποια φίρμα να τους
παραλάβει.
ΣΚΗΝΗ 3η
Σε μια άκρη
του σιδηροδρομικού σταθμού μαζεύονται οι Έλληνες εργάτες και από
εκεί μαθαίνουν διάφορα νέα. Ποια φίρμα παίρνει εργάτες, και ποιο
δωμάτιο είναι για νοίκιασμα. Από εκεί φεύγουν με το τρένο και τα
μωρά σαν πακετάκια
με προορισμό τον παππού και την γιαγιά στην Ελλάδα.
ΣΚΗΝΗ 4η
Σε ένα χωριό
της Ελλάδας οι ηλικιωμένοι με τα εγγόνια τους περιμένουν τον
ταχυδρόμο με ανυπομονησία να τους φέρει νέα και χρήματα από τα ξένα.
ΣΚΗΝΗ 5η
Βρισκόμαστε
ήδη στην δεύτερη γενιά μεταναστών. Η οικογένεια Βαλιάτη έχει δυο
παιδιά. Οι γονείς κάνουν όνειρα για τα παιδιά τους να παντρευτούν με
Έλληνες, ώστε να επιστρέψουν σύντομα όλοι μαζί στην Ελλάδα. Όμως
κάποια στιγμή η κόρη τους φέρνει στο σπίτι έναν Βαυαρό και ο γιος
τους μια Αγγλοϊταλίδα.
ΣΚΗΝΗ 6η
Τα παιδιά της τρίτης γενιάς τελειώνουν το
Ελληνικό Λύκειο και διοργανώνουν ένα αποχαιρετιστήριο πάρτι. Μερικά
ετοιμάζονται να δώσουν πανελλήνιες εξετάσεις στην Ελλάδα ενώ άλλα
παραμένουν να σπουδάσουν εδώ. Ακόμη και στην τρίτη γενιά κυριαρχεί
το δίλημμα, Ελλάδα ή Γερμανία.
ΣΚΗΝΗ 7η
Ο
κύκλος της ζωή μας, οι τέσσερις γενιές.
Παίζουν κατά
αλφαβητική σειρά:
Αντωνιάδης Μάριος
Αντωνοπούλου Ιωάννα
Βαλιάτης Ζήσης
Βισέρη Κατερίνα
Ζαμάνη Σούλα
Κακουλάκη Σοφία
Κιόσλινκερ Κώστας
Λιάσκος Παναγιώτης
Ντιαντιάεβα Ία
Ξανθοπούλου Μιχαέλα
Πάσχος Σπύρος
Παπαδόπουλος Σωτήρης
Στολίκη Αικατερίνη
Τάσιος Σπύρος
Τσακμάκης Εμμάνουελ
Τσέγκου Ιωάννα
Χαραλαμπίδου Ελένη
Heller Hartmut
Χιμσιάδου Μάρα
Χάσκου
Λήδα Αθανασία
Χάσκου Αλία Ελένη
Χλαβαρά Χριστίνα
Μουσική:
Αλέξανδρος Γεννίδης
Σκηνικά:
Στέφανος Στοίλας
Σκηνοθεσία:
Εύα Γρίβα, Ελένη Τσακμάκη, Αναστασία Πολίτου
ΕΛΕΝΗ ΔΕΛΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
- ΤΣΑΚΜΑΚΗ
Πληροφορίες για τη
συγγραφέα
Η Ελένη Δεληδημητρίου-Τσακμάκη γεννήθηκε στο Ζαγκλιβέρι Θεσσαλονίκης.
Μεγάλωσε στην Κατερίνη στα χρόνια του παγκοσμίου πολέμου.
Παντρεύτηκε σε ηλικία δεκαεπτά ετών και απόκτησε δυο κόρες κι ένα
γιο. Οι οικονομικές δυσκολίες την ανάγκασαν να φύγει μαζί με τον
άντρα της το 1961 για τη Γερμανία. Συνταξιούχος σήμερα και μόνιμος
κάτοικος του Μονάχου έζησε και ζει μια πορεία που την μοιράζει
ανάμεσα σε δυο πατρίδες.
Την αγάπη της για το γράψιμο την ανακάλυψε σε ηλικία πενήντα τεσσάρων ετών,
όταν πια είχε ξεφύγει από την αναζήτηση πόρων επιβίωσης και των
πολλών οικογενειακών υποχρεώσεων.
Βιβλία που έχουν εκδοθεί
μέχρι σήμερα:
Η Πάνινη Κούκλα
- Λάμψη 1992
Die Stoffpuppe
- Romiosini Verlag Köln 1993
Αυτοβιογραφικό διήγημα όπου η συγγραφέας εξιστορεί τα
παιδικά και νεανικά της χρόνια μέχρι το 1961 που έφυγε για τη
Γερμανία.
Η απόφαση που δεν πάρθηκε –
Λάμψη 1994
Die ewige Suche nach
der Heimat
– Lampsi 1994
Η συγγραφέας περιγράφει τη ζωή της σαν μετανάστρια στη
Γερμανία.
Τα δέντρα που δεν ρίζωσαν -
University
Studio Press 2001
Lebenswege -
University Studio Press
2005
Ανθολόγηση βιωμάτων
και εμπειριών, μια κατάθεση ψυχής των ελλήνων μεταναστών. Βραβεύτηκε
από την πόλη του Μονάχου.
Κωμικοτραγικές στιγμές από
τη ζωή των μεταναστών
Tragikomische Szenen aus
dem Leben der Migranten
Θεατρικό έργο που δείχνει στιγμές από τη ζωή μιας
οικογένειας μεταναστών.
Βραβεύτηκε από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών το 1995 και το 2004
από το Παγκόσμιο Φεστιβάλ Μαθητικού Θεάτρου στο Ρέθυμνο.
Εκδόσεις μόνο στα ελληνικά:
Μαμά να ξανάρθεις -
εκδόσεις Δρόμων
2004
Διήγημα για τα παιδιά της δεύτερης μεταναστευτικής γενιάς.
Άρης το παιδί του
μετανάστη -
εκδόσεις Δρόμων 2005
Αληθινή ιστορία μιας οικογένειας ελλήνων μεταναστών.
Στους Δελφούς με τον Ηνίοχο
- εκδόσεις
Δρόμων 2005
Εκπαιδευτικό παιδικό μυθιστόρημα στο χώρο των Δελφών.
Ταξιδιάρικα πουλιά -
εκδόσεις Δρόμων
2007
Τα παιδιά ταξιδεύουν με τον παππού και τη γιαγιά στην Ελλάδα και έτσι
γνωρίζουν την πατρίδα τους.
Αστροπαλαμίδας ο προστάτης των ζώων και της
φύσης-Παιδικό μυθιστόρημα εκδόσεις
Δρόμων 2009
Το μπουκάλι που ταξίδευε – δίγλωσσο,
μέχρι να φθάσει στην Μαδαγασκάρη, τί συνάντησε στον βυθό της
θάλασσας – Παιδικό μυθιστόρημα εκδόθηκε το 20009 από την συγγραφέα
„Η
πάνινη κούκλα“
(απόσπασμα από το βιβλίο)
„[…] Αυτά σκέφτομαι κάθε βράδυ, τη στιγμή που η μέρα πάει να
ανταμώσει τη νύχτα, που τα ρολόγια σταματούν και η σκέψη μου τρέχει
στα περασμένα. Γι` αυτό συγκέντρωσα τις αναμνήσεις μου, άσχημες και
όμορφες, θλιβερές και χαρούμενες κι εμπιστεύτηκα σ` αυτό το άψυχο
χαρτί ό,τι θυμάμαι από τη ζωή.
Η
περιπέτειά μου αρχίζει γύρω στα 1942. Τον καιρό του πολέμου, τότε
που η πείνα θέριζε τον κόσμο και όλοι δίνανε ό,τι είχανε και δεν
είχανε για ένα κομμάτι ψωμί. Ακόμη και τα παιδιά τους. Μια τέτοια
περίπτωση είναι και η δική μου.
Ώρες ώρες ξυπνά μέσα μου το παρελθόν, η παιδική μου ζωή, τόσο έντονα
που νομίζω ότι ζω τα περασμένα.
Σαν οράματα περνάνε από μπροστά μου οι δυο μητέρες μου.
Το
πρώτο που θυμάμαι καθαρά, είναι ότι κοιμήθηκα ένα βράδυ στο φτωχικό
μας και όταν ξύπνησα βρέθηκα κοντά σε ένα άγνωστο αντρόγυνο που δεν
είχε παιδιά και πήρε εμένα. Σ` εμένα είχε πέσει ο κλήρος από τα
τέσσερα αδέρφια μου. […]”
„Η
απόφαση που δεν πάρθηκε“
(απόσπασμα από το βιβλίο)
„[…] Πήρα το γιο μου και πήγαμε στην Πτολεμαΐδα. Εκεί με περίμενε η
κόρη μου που ήταν τώρα έξι χρονών και ρωτούσε κάθε μέρα πότε θα πάω.
Όταν έφτασα, μεσημέρι, αρμαθιάζανε όλοι καπνό, μαζί κι η κόρη μου.
„Η
μαμά μου“ είπε μόνο και έμεινε στη θέση της. Έτρεξα και την πήρα
στην αγκαλιά μου και κλάψαμε κι οι δυο από χαρά. Έπιασε από το
χεράκι τον αδελφό της και τον πήγε πίσω στην αυλή για να του δείξει
τα ζώα. Την πήρα μαζί μου στη Θεσσαλονίκη, για να την έχω κοντά μου
όλο το μήνα της άδειάς μου.
Έψαχνα για σπίτι κι ο καιρός ήταν λίγος. Βρήκα τελικά ένα ρετιρέ σε
μία πολυκατοικία, έδωσα τα χρήματα που μαζέψαμε για προκαταβολή και
τα υπόλοιπα γίνανε γραμμάτια για ενάμιση χρόνο.
-Μαμά, τώρα που αγόρασες το σπίτι δεν θα πας άλλο στη Γερμανία; με
ρωτούσε η κόρη μου.
-Ναι, κορίτσι μου. Θα ξαναπάω για άλλα δυο χρόνια να το ξεχρεώσουμε
και θα έρθουμε.
-Εμένα δεν μπορείς να με πάρεις μαζί σου; […]“
„Τα
δέντρα που δε ρίζωσαν“
Οι
αληθινές αυτές αφηγήσεις των Ελλήνων μεταναστών της Γερμανίας είναι
μια κατάθεση ψυχής, είναι η ίδια η ζωή τους, που έφυγε στα ξένα και
άφησε πίσω της ατέλειωτους χωρισμούς, κούραση, αγωνία και ένα
παράπονο στα χείλη. Τελικά αυτή ήταν η ζωή που ονειρεύτηκαν να
ζήσουν στα ξένα;
Ξεκίνησαν να
βρουν την τύχη τους την δεκαετία του `60 με μόνο εφόδιο τα νιάτα
τους και τα γερά τους μπράτσα.
Δεν ήθελαν να μείνουν για καιρό στα ξένα γιατί
στην καρδιά τους ήταν φυτεμένη η Πατρίδα. Εκεί στη φτωχή γειτονιά
που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν.
Το χρήμα όμως ήταν γλυκό,
μπήκαν μέσα στα εργοστάσια, φίρμες, δρόμους και δουλεύοντας σαν
κουρδισμένα ρολόγια, ξεχάστηκαν να γυρίσουν και γέρασαν στα ξένα. Τα
περισσότερα σπίτια που κτίσανε στην πατρίδα, παραμένουν κλειστά.
Σώπασαν και περιμένουν τον νοικοκύρη τους που αργεί να γυρίσει.
Πληροφορίες για τα βιβλία:
Ελένη Τσακμάκη
Michael-Huber-Weg 26, 81667 München
Tel. 089/62423020 und 0174/5708133
και
Αιγύπτου 3, 16562 Αθήνα
Τηλ. 210/9645281 και 6938746314
eleni.tsakmaki@gmx.de