Πολιτισμός

εκδηλώσεις

ΜΝΗΜΗ  Παυλου ΒΡΕΛΛΗ                                         Κυριακος ΡΟΚΟΣ

                                                                                                           23-2-2011

 

 

 

 

Κυριες και κυριοι

 

Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ, μου εκανε την τιμη να με προσκαλεσει

 

σ’ αυτή την εκδηλωση  ‘’Μνημης Παυλου ΒΡΕΛΛΗ’’

 

Θα σας μιλησω απ’την μερια μου, για τον δασκαλο Παυλο ΒΡΕΛΛΗ, μεσα απ’το δικο μου μονοπατι, ξεκινωντας απ’την εποχη, περιπου, στα τελη της δεκαετιας του ’50 .

 

 

Τον ειδα για πρωτη φορα, καθισμενο στο αστικο λεωφορειο, μονος, απ’ την μερια

 

της ΟΑΣΗΣ .

 

n      Αυτος είναι, μου ειπαν…………..φοβερος τυπος .

 

Ο Κυριακος ΡΟΚΟΣ, γιος του Κλεανθη και της Πελαγιας, γυμνασιοπαις

 

της ΖΩΣΙΜΑΙΑΣ  ΣΧΟΛΗΣ με τα χιλια ζορια .

 

Κατά γενικη ομολογια, των σοφων καθηγητων του «αναξιος λογου», σ’αντιθεση

 

Με τον αδελφο του Δημητριο, ο οποιος ητο «εις εκ των λαμπρων αριστουχων»

 

Φυσικα δεν ειχαν και αδικο …………..

 

Αλλωστε από μια κατσαρολα που βραζει, και να πεσουν και μερικες σταγονες

 

απ’εξω δεν χαλασε και ο κοσμος . Καποιο σφουγγαρι θα τις μαζεψει και θα τις

 

στιψει στον νεροχυτη ……

 

…….Το ειχα παρει αποφαση και ουτε το μοιραιο  ……. που θαρχωνταν μ’ενοιαζε.

 

          Άλλος ενας ανεπροκοπος ………

 

Ταξιδευα με τον τροπο μου, στις ακρες των βιβλιων μου, στα τετραδια και στα

 

θρανια ………..ηταν το χουι μου .

 

Ελα που οι καθηγητες δεν μ’αφηναν ησυχο, κι ολο με σηκωναν  στον πινακα, ειτε

 

Για να γελασουν με το εγκεφαλικο μου κενο, ειτε να καταθεσουν τα προσωπικα τους αδιεξοδα, στην κουρεμενη μου κεφαλη, για να βαλω μυαλο ……….

 

      Περιεργως , οι συμμαθητες μου, μου εδειχναν μια ιδιαιτερη συμπαθεια, ισως,

 

γιατι καταφερνα να κανω κατι καλλιτερα απ’αυτους ………

 

       Καποια μερα, με θυμαμαι, να κουλουριαζωμαι στο θρανιο κατω απ’το βλεμμα

 

του Αρσενη  ΓΕΡΟΝΤΙΚΟΥ.

 

Γραφαμε εξετασεις ….. Δεν ηξερα, κι απλα σχεδιαζα στην κολλα ….

 

Περιμενα την σφαλιαρα, κι εκεινος μου ψιθυρισε στ’αυτι .. "Συνεχισε" .

 

       Αργοτερα μου ειπε, ότι στην Αθηνα, υπαρχει η Ανωτατη σχολη ΚΑΛΩΝ

 

ΤΕΧΝΩΝ, γι’αυτους που εχουν αυτό το ιδιαιτερο ταλεντο, που το ελεγα «χουι»

 

και πως ηρθε στη  ΖΩΣΙΜΑΙΑ ενας νεος καθηγητης που τελειωσε την ΑΣΚΤ

 

του ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ, και τον λενε  Παυλο ΒΡΕΛΛΗ .

 

         Ναι, ηταν αυτος ο φοβερος τυπος που κατεβαινε την πλατεια, με το αστικο

 

λεωφορειο, καθισμενος μονος, απ’την μερια της ΟΑΣΗΣ .

          Ο Αρσενης ΓΕΡΟΝΤΙΚΟΣ  τον ειχε πιασει, όπως και ολους τους αλλους

 

καθηγητες, για ν’αφησουν ησυχο τον Ροκο, γιατι αλλιωτικα, θαχαν να κανουν

 

μαζι του . . . . . .

 

 

            Η συναντηση μου με τον Παυλο  ΒΡΕΛΛΗ υπηρξε για μενα, καθοριστικη

 

                                                                                             (  όπως λεν οι λογιοι )

 

             Του εδειξα τα ταξιδια μου, στις ακρες των βιβλιων μου, στα τετραδια

 

των μαθηματων, στα θρανια, κι εκεινος μου ανταποκριθηκε σαν ναμαστε φιλοι

 

από χρονια, μ’ένα χαμογελο που εδενε αρμονικα,  με το ταυτοχρονο, ελαφρο

 

                                                                           κλεισιμο των ματιων του .

 

              Απ’ την πρωτη αρχισε να χαραζει παραθυρα στους τοιχους μου και με

 

καταπληκτικη ευκολια, να γκρεμιζει, ότι δεν αφηνε το φως  και τον αερα να μπει

 

                                                                                                        μεσα μου

 

           --    Ξερεις ? μου λεει, εχεις ένα φοβερο οπλο στα χερια σου . . . . αρκει

 

                                                                           να το φροντιζεις με αγαπη . . . . .

 

Ξεφυγε  απ’τις ακρες των βιβλιων και μιλα σε μεγαλα χαρτια, για να

 

χωρεσουν όλα . . . .

 

Εν αρχει είναι ο λογος . . . .κι ο δικος σου λογος είναι αυτος .

 

Πρωτη μου φορα, ακουγα τετοια πραγματα !!!

 

Αργοτερα ηρθε να προστεθει και η βομπα, του Αρσενη ΓΕΡΟΝΤΙΚΟΥ

 

« καλλιτερα να εισαι ένα τιποτα, παρα μετριος »

 

 

Ετσι περιμενα κάθε φορα το μαθημα των Τεχνικων, σαν μια τρυπα ελευθεριας.

 

Ο Παυλος ΒΡΕΛΛΗΣ   ηξερε να μας κουμανταρει ολους , αναλογα με τις αναγκες μας,

 

που δεν ηταν για τους πιο πολλους και καλλιτεχνικες .

 

Καταφερνε όμως, χωρις βια, να καρφιτσωνει,στις παιδικες μας ψυχες, και κατι που ακομα

 

κουβαλαμε  . . . . .  την αγαπη και τον σεβασμο στην Τεχνη  αλλα και σ’ότι φτιαχνεται

 

                                                                                                                από αναγκη . . . . .

 

                         Δικαιως τον λεγαν . . . φοβερο τυπο.

 

(Έναν που εκτιμουσε σαν ταλεντο, στην ταξη μας, ηταν ο Τασσος ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΣ. Θυμαμαι

 

ακομα ένα υπεροχο σχεδιο που ειχε κανει, του συμμαθητη μας, ΠΙΤΕΝΗ.)

 

                          Αρχισα λοιπον να σχεδιαζω, σ’ολο και μεγαλυτερα χαρτια .

 

Ο Παυλος ΒΡΕΛΛΗΣ  κάθε φορα, μπορουσε, με το μοναδικο του χαμογελο και με δυο –τρεις

 

φρασεις, να μ’αρπαζει απ’το αγευστο,καθορισμενο προγραμμα σπουδης του Υπουργειου Παιδειας

 

και να με ξαμολαει σ’απατητα, για  μενα, χωραφια οπου η φαντασια αχαλινωτη, να υπερπηδαει

 

ακομα και τις ουσιαστικες μου σχεδιαστικες αδυναμιες .

 

                 Υστερα σιγα-σιγα με ξαναφερνε στα μετρα μου, ζητωντας να του δειξω, ποια είναι

 

η ΕΛΛΑΔΑ, η πολη μου, το χωριο μου,το σπιτι μου, οι καθηγητες μου, χρησιμοποιωντας, μοναχα

 

                                                                                                                                το μολυβι.

Μ’εμαθε πως πανω απ’όλα και μεσα σ’όλα, είναι το σχεδιο …………………………………….

 

Μια γνωση, που δεν ριζωνει με λογια, αλλα στα σιγουρα με υπομονη και επιμονη, παντα χαμενος,

                                                                                                                 στο διαστημα σου .

 

Ο Παυλος ΒΡΕΛΛΗΣ  ηταν  απ’τους  ανθρωπους  που  ηξερε  να  περιφρουρει  το  διαστημα

 

του καθενος μας  και  σε  πρωτη  ευκαιρια,  να  προβαλει  τις  ικανοτητες  των  μαθητων του .

 

                   

                   Πρεπει  να  ηταν  το  1958  όταν  εγινε  η  Πρωτη  Πανελληνια  εκθεση   Μαθητικης

 

Ζωγραφικης  στο  ΖΑΠΠΕΙΟ.

 

Θυμαμαι  με  ποση  αγαπη  φροντιζε ώστε  η  συμμετοχη  της  ΖΩΣΙΜΑΙΑΣ  ΣΧΟΛΗΣ,  όχι μονον

 

ναταν  ποιοτικη, αλλα και  αξιοπρεπεις.

 

                     Αυτή  την  αγαπη  και  την  φροντιδα  για την  Τεχνη, μεταλαμπαδευε  και  στους  μαθητες  του,  αυτος ο  φοβερος  τυπος . . . . . .

 

 

                      Ξερετε  κατι ?  Αν  ψαξετε  από  τοτε  μεχρι  σημερα, ποιοι  βρισκονται, με  τον  έναν

 

ή  άλλο τροπο,  πισω  απ’ τις  μεγαλες  και  μικρες  Ηπειρωτικες  πολιτιστικες  διοργανωσεις,

 

.θα  βρειτε  τους μαθητες  του  Παυλου  ΒΡΕΛΛΗ  και  του  Αρσενη  ΓΕΡΝΤΙΚΟΥ . . . . .

 

                        Ένα  ντουετο  που  σημαδεψε  γενιες    που  δεν  λεν  να  γερασουν . . . . .

 

           Τους  βλεπω  να  χαμογελουν  και οι  δυο  και  να   μην  κρυβουν, το  ποσο  περιφανοι  είναι,

 

.για  τα  κατορθωματα  τους . . . . .

 

 

                          Μ’ένα  τετοιο  υφος,  με  φωναξαν  καποιο  πρωϊνο  ’58, για να  μου  δειξουν

 

.το  αποκομα  καποιας εφημεριδας  απ’την στηλη  που  εγραφε  ο  Παυλος  ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ .

 

Σχολιαζε  την  Α’ Πανελληνια Εκθεση  Μαθητικης   Ζωγραφικης  στο  ΖΑΠΠΕΙΟ .

 

          Σε  καποιο  σημειο  ελεγε……….

«Μεταξυ  αλλων, ξεχωρισα και  τα  εργα  αυτά. Αλλα  ας  προσεξει  ο  μικρος Κυριακος Ροκος

 

να  μην  παρουν  τα  μυαλα  του  αερα . . . .»

 

            Ηταν  η  πρωτη  κριτικη  που  πηρα  στην  ζωη  μου .

             Φαινεται  ότι κατι  θα  ηξερε  ο  Παυλος  ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ, γιατι  ακολουθοντας  την

 

συμβουλη  του  Παυλου  ΒΡΕΛΛΗ  να  σχεδιαζω  σ’ολο  και  μεγαλυτερες  επιφανειες, αρχισα

 

να   επεμβαινω  και  σε  λευκους  τοιχους,  σκεπασμενους  μονιμα  από  Γεωγραφικους χαρτες

 

             Που  να  φανταστω  όμως ,  ότι  καποιον  χαρτη  θα ζητουσε  ο  καθ. ΚΑΡΑΚΙΤΣΟΣ

 

-         Ο  χαρτης  της  Ευρωπης  . . . . στον  πινακα .

 

Τον  ειδα  να  χλωμιαζει  και  με  θυμο,  δειχνοντας  τον  τοιχο  να  ζηταει  « την  κεφαλη

 

.επι  πινακει »  του  αναγωγου  δραστη  του  τεραστιου  πορτραιτου  του . . . .

 

                

              Στο  Συμβουλιο  των  καθηγητων, ο  Παυλος  ΒΡΕΛΛΗΣ  στον  ρολο  του συνηγορου

 

.ενος  τρεμαμενου  μικρου  μελοθανατου, με  λογια  απλα, διατρεχοντας  την  Ιστορια Τεχνης

 

.καθησυχασε  τα  ανησυχα  πνευματα, των  πιθανων, υποψηφιων  μοντελων ………….

 

.Καταληγοντας , ότι  δεν  υπηρξε  δολος, ουτε  καν  σαρκασμος .Παρα  μια  επιτυχης αποδοση

 

.της  πραγματικοτητας, δια  χειρος  ενός  νεου  πολλα  υποσχομενου.

 

                Βγαινοντας  απ’την  αιθουσα, ο  Παυλος  ΒΡΕΛΛΗΣ,  μου  ζητησε  να  σχεδιασω

 

ολους  τους  καθηγητες .

 

                 -Βλεπεις, μου  ξαναθυμιζει, εχεις  ένα  φοβερο  οπλο  στα  χερια  σου, αρκει  να  το

 

Φροντιζεις  με  αγαπη . . . .

 

                  Δεν  ξερω  πως  τα  καταφερνε  και  παντα  κατεληγε, με  την  λεξη  «αγαπη»

 

Φαινεται, πως ειχε  πολλη  απ’αυτή, για  να  μπορει, τοσο  απλοχειρα, να  την  μοιραζει

 

.στις  ψυχες  των  μαθητων  του .

 

                     Μπορει  και  ναξερε  ότι  μοναχα  εκει, μπορουν  ν’ανθισουν  τα  πιο  ομορφα

 

.λουλουδια . . Τ’ Αμαραντα . . . .

 

 

                       Το  1961, με  την  οικογενεια  μου, κατεβηκα  στην  Αθηνα, κουβαλοντας

 

.και την  εικονα  του . . . .

 

                        Στο  αστικο  λεωφορειο .Καθισμενος  μονος, αλλα  τοσο  υπεροχα  μονος,

 

.απ’την  μερια  της  Οασης, ο  φοβερος  τυπος, που  τον  ελεγαν      Παυλο ΒΡΕΛΛΗ .

 

 

 

                  Ξανασυναντηθηκαμε  μετα  από  πολλα  χρονια .

 

n      Αγαπητε  συναδελφε . . . . . ηταν  η  πρωτη  του  κουβεντα, νιωθοντας  ότι  μου  εβαζε

 

.ενα  παρασημο  στο  μερος  της  καρδιας  μου.

 

                     Ειχε  το  ιδιο  καλωσυνατο  χαμογελο  όπως  τοτε, αλλα  και  το  ιδιο  ενδιαφερον

 

.για  ότι  εφτιαχνα.

 

                       Χαιρονταν, λες και  οσα  τουλεγα, αφορουσαν  εκεινον  και  φαινονταν  σαν

 

.να  τα  ηξερε  ή  τα  περιμενε, σαν  φυσικη  συνεπεια .

 

n      Υπαρχει  πιο  σπουδαιο, μου  ειπε, απ’το  να  εισαι  μεσα  σ’ αυτό  που αγαπας ?

 

Ολομοναχος  εσυ  και  το  λιονταρι ? . . . .

 

Από  τοτε  τον  εβλεπα, ολο  και  πιο  συχνα . Ειτε  στο  ΜΟΥΣΕΙΟ  του, ειτε  στις  εκθεσεις

 

.που’ κανα  στα  ΓΙΑΝΝΕΝΑ. Παντα  με  τον  καλο  του  λογο.

 

 

                         Το   1996, στο  πρωτο  ΣΥΜΠΟΣΙΟ  ΓΛΥΠΤΙΚΗΣ  ( και  κριμα  το  τελευταιο)

 

.ξαναφησε  το  σημαδι  του.

 

n      Επιτελους. Επρεπε  να  περασουν  τοσα  χρονια, για  ν’αφησουμε  κατι, απ’την

 

.εποχη  μας, περα  από  προτομες  και  αδριαντες . . φωναξε  με  ενθουσιασμο .

 

              Τυχεροι  οι  Γιαννιωτες  που  γινονται  μαρτυρες, της  κάθε  μιας  δημιουργιας,

 

.και  νιωθουν  ότι  ο  Γλυπτης, πρωτα  είναι  εργατης  και  υστερα  καλλιτεχνης .

 

Τιποτα  δεν  γινεται  μαγικα, χωρις  μοχθο  και  αγαπη. Υπομονη  και  επιμονη . . .

 

Και  όμως, δεν  φτανουν  αυτά, σαν  δεν  εχεις  κατι  να  πεις .

 

Αλλα  ποσοι  τα  καταλαβαινουν  αυτά ?  Μπορει η  Τεχνη  να  γινει, αναγκη  της

 

.καθημερινης  ζωης, όπως  τοτε ? Ποσοι  εκτιμουν  αυτή  την  προσφορα  σας ?

 

                  Ο  Παυλος  ΒΡΕΛΛΗΣ  απεδειξε, με  το  έργο  ζωης, ότι  παντα κατι  ειχε

 

.να  πει  για  τις  γενιες  που  ερχονται .

 

Αλλωτε  με  την  πετρα, αλλωτε  με  το  μεταλλο,  αλλωτε  με  το  κερι, κι αλλωτε

 

.με  τον  αισθαντικο  του  λογο .

 

 

               Θυμαμαι  ότι  τοτε  αποχαιρετιστηκαμε, λεγοντας  μου, πως  καποτε  θα  μου κανει

 

.μια  εκπληξη . . . .

 

                 Περασαν  πολλα  χρονια, όταν  το   2005  στην  αιθουσα  Τεχνης  ‘’ΑΜΥΜΩΝΗ’’

 

.της  κυριας  Ειρηνης  ΣΙΒΡΩΠΟΥΛΟΥ, παρουσιαζα  την  τελευταια  μου  δουλεια . . .

 

« 31  Σχεδια  και  ένα  Γλυπτο, ζητουν  Ποιητη».

 

                   Ο Παυλος  ΒΡΕΛΛΗΣ, για  πρωτη  φορα, δεν  μπορουσε  ναρθει για λογους υγειας.

 

                     Ηρθαν  όμως  τα  παιδια  του, μ’ έναν  μεγαλο  φακελλο  για  μενα και τις ευχες του

 

Τον  ανοιξα  και  ξεχυθηκαν  στα  χερια  μου, τα  παιδικα  μου  χρονια . . . .

 

Μπροστα – μπροστα , οι  αξεχαστες  φυσιογνωμιες  των  καθηγητων  μου, που  μουχε ζητησει

 

.ο  Παυλος ΒΡΕΛΛΗΣ, να  σχεδιασω . . . .

 

                       Απ’το  1958, ηταν  ολοι  τους  εκει .

 

Δεν  μπορω  να  πω, ότι  ηταν  σπουδαια  Σχεδια, αλλα  ηταν  καμωμενα  από ‘να  παιδι,

 

.που  πιθανον  ναθελε, τοτε, να  τους  στησει  στον  τοιχο . . . . .

 

 

                         Με  ηθικο  αυτουργο  τον  Παυλο ΒΡΕΛΛΗ, εκεινον  τον φοβερο  τυπο, που

 

.τον  ειδα  για  πρωτη  φορα, να  καθεται  στο  αστικο  λεωφορειο, μονος, απ’την μερια της

                                                                                                                                 Οασης

 

                           Πληροφορηθηκα  ότι  εφυγε  για  παντα, δυστυχως, μετα  από ένα μηνα .

 

Βρισκομουν  καλεσμενος  με  τον  Γιωργο  ΧΟΥΛΙΑΡΑ, σ’ένα  Συμποσιο  Γλυπτικης ,

 

.στο  χωριο  ΠΑΛΙΑΝΗ  ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ  ΚΡΗΤΗΣ .

 

 

                             Ηταν  Κυριακη  25  Ιουλιου  του  2010 . . . .

 

Ανεβασμενος  στην  σκαλωσια  της  τριμετρης  Πετρας  μου, εσκαβα  με  τον  μεγαλο τροχο,

 

.να  βρω  το  μυστικο της.  Ένα  εμποδιο  με  τιναξε  στον  αερα ………

 

Από  τυχη, πεφτοντας, εσπασα  μοναχα, ένα  πλευρο . . . .

 

           Τωρα  που  το  σκεφτομαι ………. Λες  ναβαλε  το  χερακι  του ο Παυλος ΒΡΕΛΛΗΣ,

 

.τοποθετωντας  την  πλαστικη  καρεκλα  που  δεχτηκε  το  βαρος  μου . . .σαν  ένα . . .

 

             ΓΕΙΑ  ΣΟΥ  ΚΥΡΙΑΚΟ,  ΚΑΙ  ΝΑ  ΠΡΟΣΕΧΕΙΣ . . . .

 

Στο  καλο  και  σε  σενα  δασκαλε . . .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

   

◄Πίσω στην εκδήλωση: μνήμη Παύλου Βρέλλη