Άγγελος Καλογερίδης

Σφράγισε τη μνήμη μισού αιώνα,
Με το κλικ ενός κουμπιού και την αποκαλυπτική λάμψη του φλας

Ο Καλλιτέχνης φωτογράφος κ. Άγγελος Καλογερίδης, συνομιλεί με την Άννα Δερέκα

25 Αυγούστου 2005. Στο ξενοδοχείο Galaxy στα Γιάννενα

                  Πρώτο μέρος εδώ

                 Δεύτερο μέρος

   Άγγελος Καλογερίδης Βιογραφικό σημείωμα 

  

Κουβεντιάζουμε με τον Άγγελο Καλογερίδη την επομένη των εγκαινίων της εκθέσεώς του στη Δημοτική Πινακοθήκη Ιωαννίνων.

Είμαστε στο ξενοδοχείο Galaxy με τον κ. Καλογερίδη, και η πρώτη ερώτηση είναι,

Α. Δερέκα. Πως καταφέρατε, από έναν τεράστιο όγκο δουλειάς, να επιλέξετε, αυτές τις φωτογραφίες που εκθέτετε στην πινακοθήκη, και ποιό ήταν το σκεπτικό της επιλογής.

Α. Καλογερίδης. Ήταν μια δουλειά που μ’ έφερε σε δύσκολη θέση, ως προς την επιλογή. Γιατί είναι αλήθεια, ότι το φωτογραφικό μου υλικό, που μ’ ερέθισε και κατάφερα να αποτυπώσω σε εικόνες, με συσκόλεψε πάρα πολύ, για να μπορέσω να συγκεντρώσω, να συμπυκνώσω μάλλον, σε τέσσερις τοίχους, δηλαδή σε 40 – 50 φωτογραφίες και να φτιάξω ένα σύνολο της εικόνας της ιδιαίτερης πατρίδας, της Ηπείρου. Γιατί το θέμα έπρεπε να ‘ναι Ήπειρος, κι όχι βέβαια μόνο Γιάννινα. Κι ιδιαίτερα ο νομός των Γιαννίνων, όπου έζησα σαράντα τόσα χρόνια. Αυτή ήταν η δυσκολία, η προσωπική δυσκολία, για να κάνω εγώ μια επιλογή, όσο γινόταν. Και μάλιστα σε μια περίοδο που είχα και κάποια προσωπικά και οικογενειακά προβλήματα. Τελικά εάν τα κατάφερα, όσο θα ήθελα να τα καταφέρω, δηλαδή επιτυχώς, θα το κρίνουνε αυτοί που θα δούνε τις εικόνες που συμπύκνωσα, για την έκθεση αυτή που παρουσίασα.

 Α. Δερέκα. Στα Ιωάννινα, oι φιλότεχνοι σας γνωρίζουν κυρίως από την ασπρόμαυρη φωτογραφία σας. Στην έκθεση αυτή, συνυπάρχουν έγχρωμες και ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Σχολιάστε τα.

Α. Καλογερίδης. Το σκεπτικό ήταν, ότι επειδή ασχολούμαι με τη φωτογραφία από το 1950, ας το πούμε, θα ‘πρεπε να παρουσιάσω ένα έργο παλιότερων εποχών. Λέω δηλαδή, ’50, ’60, ’70, που κυριαρχούσε βασικά η ασπρόμαυρη φωτογραφία. Γι αυτό έπρεπε να διαλέξω και κάποια θέματα που να ανάγονται στις πρώτες δεκαετίες της δραστηριότητός μου αυτής. Γι’ αυτό και επέλεξα ένα μεγάλο τμήμα της έκθεσης, να αποτελείται από ασπρόμαυρες φωτογραφίες, από ασπρόμαυρα θέματα. Πέρα απ’ αυτό,μέσα σ’ αυτό το τμήμα της φωτογραφίας, υπάρχουν και θέματα, τα οποία ανάγονται σ’ αυτή την εποχή, στο ύφος και στο φωτογραφικό σκηνικό, που σήμερα δε θα μπορούσαν να υπάρχουνε. Και δεν υπάρχουν σήμερα. Δηλαδή οι φωτογραφίες, εικόνες ανθρώπων, ζωής, περιβάλλοντος, που έχουν χαθεί. Και έπρεπε, κατά κάποιον τρόπο να παρουσιαστούν. Γι’αυτό επέλεξα, πάρα πολλά θέματα, να είναι σε ασπρόμαυρη φωτογραφία. Και νομίζω ότι δεν χάνουν τίποτε, διότι υπάρχουν θέματα που βοηθιούνται σαν ασπρόμαυρα θέματα, αρχιτεκτονικά και άλλα, που ίσα ίσα κερδίζουν. Το ασπρόμαυρο που δίνει μια αφαιρετική μορφή στην αποτύπωση, ενώ πολλές φορές το χρώμα έχει και μια φλυαρία, που δεν αρμόζει σε τέτοια θέματα.

Βασικά, ήταν θέμα << Ήπειρος >>. Αρχικά μου είχε προταθεί από τους Ζωσιμάδες << Τα παλιά Γιάννινα >>. Σαν θέμα τα παλιά Γιάννινα, θα έπρεπε να έχουνε .... Δηλαδή εάν περιοριζόμουν μόνο στα παλιά Γιάννινα, θα έπρεπε να έχουν ίσως, περισσότερο ιστορικό ενδιαφέρον, παρά αισθητικό. Εγώ ήθελα να παρουσιάσω κάπως ευρύτερα τη δραστηριότητά μου. Σαν φωτογράφος με ενδιέφεραν, όχι μονάχα το σκηνικό, ένα σκηνικό ή ιστορικά θέματα, αλλά θέματα που με άγγιζαν προσωπικά, σαν φωτογράφο, κάπως ευρύτερα. Δηλαδή, οτιδήποτε με συγκινούσε, έβλεπα ότι έχει κάποιο αισθητικόή ακόμα και συμβολικό χαρακτήρα, θα ήθελα να το παρουσιάσω, εγώ σαν φωτογράφος. Κι όχι μονάχα σαν ιστορικό κείμενο κάποιας περιόδου ή κάποιας εποχής.

 Τα έργα που εκθέτω, είναι περίπου 45. Αριθμό που επιλέξαμε βάσει  του χώρου που έπρεπε να διατεθεί, που διατέθηκε στον χώρο αυτό της Πινακοθήκης των Γιαννίνων, και νομίζω ήτανε υπέρ επαρκή. Δεν θα ‘πρεπε να ‘ναι ίσως, ούτε λιγότερα, αλλά ούτε και περισσότερα, διότι ο χώρος δεν επέτρεπε και περισσότερα. Είναι αλήθεια έχω αποκλίσει πάρα πολλά έργα, που που εγώ σαν φωτογράφος θα ‘θελα να παρουσιαστούν εδώ, όμως ο χώρος αλλά και το αντικείμενο, έπρεπε να’χει μια ενότητα. Δεν είναι δηλαδή μια έκθεση του συνόλου των θεμάτων που με έχουν αγγίξει σαν φωτογράφο, αλλά είναι ακριβώς η ενότητα << Ήπειρος >>. Διότι βασικά, κι αυτό κατά κάποιον τρόπο, ήταν σαν μια προυπόθεση, απευθυνότανε βασικά σε Ηπειρωτικό κοινό.

Α. Δερέκα. Κ. Καλογερίδη, γνωρίζουμε ότι έχετε ένα σπουδαίο φωτογραφικό αρχείο. Δεδομένου ότι φωτογράφιζε και ο πατέρας σας, Αντώνης Καλογερίδης, την πόλη. Εσείς πιάσατε φωτογραφική μηχανή το 1943. Μιλήστε μας για τα πρώτα σας βήματα στην τέχνη της φωτογραφίας.

Α. Καλογερίδης. Για να ‘μαι ειλικρινής, έπιασα φωτογραφική μηχανή, από το 1943. Δηλαδή, κατοχικά. Ο πατέρας μου από την Αμερική, είχε φέρει μια Kodak, η οποία είχε φιλμ, ρολ φιλμ μάλιστα, μεγάλο φορμάτ, 10 επί 15, και οι πρώτες μηχανές ήταν, αυτή με την παλιά φισούνα του πατέρα μου, η οποία χρησιμοποιήθηκε μόνον άπαξ, διότι πέρα από ένα φιλμ, το οποίο αναζητήσαμε απ’ την Αμερική από αντιπροσώπους, δεν βρήκαμε δεύτερο.

Ήτανε η τελευταία προσπάθεια που έκανα, για να συνεχίσω τη φωτογραφική μου περιπέτεια, ας το πούμε, με τη μηχανή την παλιά του πατέρα. Έκτοτε, προσπάθησα και βρήκα άλλο τρόπο. Προτού να επιστρατευτώ, κατάφερα να αποκτήσω μια μηχανή πάρα πολύ ωραία, αλλά και αρκετά ογκώδη, την οποία έσερνα μαζί μου ως στρατιώτης, στα τέσσερα χρόνια του στρατού, κάτω απ’ το αντίσκηνό μου, και τη φύλαγα ως κόρη οφθαλμού. Και άρχισα πλέον στα σοβαρά να ασχολούμαι με τη φωτογραφία απ’ το 1948.

 Θεματολογικά το μυαλό μου είχε γεμίσει από εικόνες, από αναζήτηση γύρω από τη φωτογραφία και ότι μπορούσε η φωτογραφία να μου προσφέρει. Περιπέτεια φωτογραφική. Μεγάλη μανία για τα ταξίδια, τα οποία μου πρόσφεραν ευκαιρίες να μπορέσω να πλουτίσω έτσι, και να δημιουργήσω καινούργιες αναζητήσεις.

Αυτό ήταν το πάθος μου. Άρχισα να δημιουργώ αρχείο φωτογραφικό, ασπρόμαυρο, το οποίο με ενέπνεε.Ήδη, άρχισα να αποκτώ γνώσεις, τεχνικές γνώσεις. Και από τον Πανταζίδη, τον πρώτο μου, ας πούμε, δάσκαλο της φωτογραφίας. Τον Απόστολο τον Πανταζίδη, τον οποίο εκτιμούσα πάρα πολύ. Και του οποίου οι γνώσεις ήταν πολύ εκτεταμένες. Διότι είχε σππουδάσει στη Γαλλία. Και έκτοτε, με τα ταξίδια που έκανα, στις Διεθνείς Εκθέσεις, στις Φωτογραφικές Εκθέσεις, άρχισα εγώ να εμπλουτίζομαι.

Ήταν για μένα αυτά τα ταξίδια, ιδιαίτερα στην Κολωνία, που γινότανε μια παγκόσμια έκθεση φωτογραφίας, ήταν σεμινάρια φωτογραφικά, που δε θα μπορούσε να μου προσφέρει καμιά άλλη παρακολούθηση, στα γνωστά, ας πούμε εργαστήρια της Αθήνας και τα λοιπά. Εκεί γνώρισα διάσημους φωτογράφους, αντήλλαξα γνώμες, είδα έργα τους, κι άρχισα να μπαίνω ουσιαστικά, στην αισθητική του χώρου της φωτογραφίας και της εικόνας. Αυτό συνεχίστηκε, μέχρι τις ημέρες μας.

Είχα φτιάξει ένα εργαστήριο φωτογραφικό δικόμου για να κάνω εγώ επέμβαση φωτογραφική μετά τη λήψη, που τη θεωρούσα κάτι πολύ αναγκαίο. Διότι δεν μπορούσα να στηρίζω, την προσπάθειά μου από τη λήψη, σε κάποιο άσχετο εργαστήρι που έκανε απλώς συμβατική εκτύπωση κι όχι την εκτύπωση που ήθελα εγώ. Αυτά στον τεχνικό τομέα. Αισθητικά εξακολουθούσα βέβαια να αναζητώ τους στόχους μου.